Dwa główne wątki: technologiczny i majątkowy znalazły się w raporcie „Firmy rodzinne w Polsce 2025 – Między tradycją a przyszłością”, przygotowanym przez Mariański Group na podstawie badań firm rodzinnych. Partnerem strategicznym raportu jest Bankowość Prywatna PKO Banku Polskiego, która na co dzień współpracuje z prywatnymi właścicielami biznesów rodzinnych i fundacjami rodzinnymi, i to głównie jako doradca w obszarze zarządzania majątkiem. Z raportu wynika, że firmy rodzinne stanowią ponad 70 proc. wszystkich przedsiębiorstw w Polsce, a co za tym idzie, generują też miejsca pracy w sektorze prywatnym. Za tymi liczbami kryje się jeszcze jeden, istotny dla bankowości prywatnej fakt, że to właśnie w tych firmach koncentruje się większość prywatnych majątków przedsiębiorców. Tymczasem ponad połowa firm rodzinnych nadal jest zarządzana przez pierwsze pokolenie założycieli, którzy swój biznes budowali od początku transformacji w Polsce, czyli po 1989 roku, bądź na początku XXI wieku. W wielu przypadkach w działalność firmy są już zaangażowane dzieci właścicieli, niemniej formalna sukcesja własności i zarządzania dopiero przed nimi. Dla klientów bankowości prywatnej oznacza to, że nie da się już oddzielić rozmowy o majątku prywatnym od rozmowy o przyszłości firmy rodzinnej.

Raport „Firmy rodzinne w Polsce 2025 – Między tradycją a przyszłością” pokazuje, że właściciele firm rodzinnych widzą konieczność inwestowania w technologie, w cyfryzację procesów i sięgania po rozwiązania oparte na danych i sztucznej inteligencji. Jednak dotychczas tylko około jedna piąta firm ma sformalizowaną strategię digitalizacji.
43 procent deklaruje, że brak nowoczesnych technologii ogranicza ich rozwój, a jednocześnie około 30 procent eksperymentuje już z rozwiązaniami AI. Właściciele firm rodzinnych wprost mówią, że cyfryzacja staje się inwestycją w wycenę całej grupy rodzinnej.

Dobrze poukładane procesy, raportowanie, automatyzacja, wszystko to oznacza większą efektywność i też lepszą czytelność biznesu dla potencjalnych inwestorów, banków czy następców. W firmach zarządzanych przez drugie pokolenie wyraźnie już widać, że to sukcesorzy są najczęściej motorami tej zmiany. To oni wdrażają systemy oparte na danych, wprowadzają narzędzia controllingu i szukają kapitału na dalszy rozwój i wcale nie sięgają po to do portfeli, ale wybierają kredyt bądź leasing.

Fundacja rodzinna jako struktura dla długowiecznego majątku

Jednym z ważniejszych tematów raportu jest fundacja rodzinna, która od wejścia w życie ustawy w 2023 roku bardzo szybko zdobywa popularność wśród zamożnych rodzin biznesowych. Dane z raportu „Firmy rodzinne w Polsce 2025 – Między tradycją a przyszłością” pokazują, że w ciągu dwóch lat zarejestrowano już ponad 2,9 tysiąca fundacji rodzinnych; kolejne wnioski czekają na rozpatrzenie. To dowód na to, że właściciele chcą porządkować swój majątek z myślą o kolejnym pokoleniu. Generalna zmiana, którą sygnalizują autorzy raportu, dotyczy postrzegania fundacji rodzinnej. Co ciekawe nie jest ona traktowana wyłącznie jako rozwiązanie podatkowe. Coraz częściej widzi się w niej: narzędzie ochrony i pomnażania majątku rodzinnego, strukturę porządkującą ład właścicielski i zasady sukcesji oraz ramę dla działalności filantropijnej, którą rodzina chce prowadzić także po odejściu nestora. W polskim porządku prawnym fundacja rodzinna jest odrębną osobą prawną, której celem jest ochrona, gromadzenie i zarządzanie majątkiem w interesie beneficjentów. Może posiadać udziały w spółkach, wynajmować majątek, udzielać pożyczek spółkom z grupy czy wypłacać świadczenia wskazanym beneficjentom. Nie odpowiada przy tym za zobowiązania fundatora powstałe po jej założeniu; to pozwala oddzielić ryzyka biznesowe od majątku rodzinnego. Z perspektywy właściciela ważne jest to, że typowo projektowana fundacja rodzinna zatrzymuje majątek niejako w środku i po śmierci fundatora nie dochodzi do jego automatycznego rozdrobnienia między spadkobierców. Fundacja dalej zarządza majątkiem, wypłaca świadczenia zgodnie ze statutem. W ten sposób ryzyko paraliżu decyzyjnego, sporów spadkowych czy sprzedaży głównych aktywów pod wpływem emocji zostaje zminimalizowane. Doradcy podkreślają, że nie dzieje się to jednak samo z siebie. Warunkiem dobrego wykorzystania fundacji jest najpierw uzgodniony w rodzinie ład wartości i zasad, a dopiero potem dobór właściwej struktury prawnej i finansowej. Raport zwraca też uwagę na jeszcze jedno szczególnie interesujące wyzwanie czyli transformację energetyczną. Dla wielu firm rodzinnych oznacza ona konieczność modernizacji zakładów, inwestycji w efektywność energetyczną, OZE czy nowe technologie. Dla ich właścicieli, a są oni najczęściej prywatnymi klientami bankowości prywatnej jest to i koszt, ale i szansa inwestycyjna. PKO Bank Polski zapowiada, że chce objąć około 20 procent udziału w finansowaniu polskiej transformacji energetycznej. Cały rynek takich inwestycji szacowany jest na blisko 400 mld zł do 2027 roku. W 2023 roku bank sfinansował zielone projekty o wartości ponad 2 mld zł, jednocześnie odchodząc od finansowania przedsięwzięć wysokoemisyjnych. Bank wspiera też klientów w diagnozie potrzeb: udostępnia kalkulatory śladu węglowego, portal EnergiaTransformacji.pl i organizuje audyty energetyczne. Według prognoz PKO Banku Polskiego polska gospodarka ma przed sobą co najmniej 2–3 lata solidnego, jednego z najszybszych w Unii Europejskiej, wzrostu. Stabilizacja, która nastąpiła po globalnych wstrząsach, spadek inflacji i niższe stopy procentowe – to wszystko sprzyja planowaniu długoterminowych projektów rozwojowych w firmie, jak też na poziomie całego majątku rodzinnego.

Istota bankowości prywatnej

Z badań cytowanych w raporcie wynika, że przedsiębiorcy rodzinni oczekują dziś od banków czegoś więcej niż kredytu inwestycyjnego. Krótko mówiąc, interesuje ich holistyczne podejście do majątku. Za tym idzie połączenie aktywów biznesowych, prywatnych, inwestycyjnych i filantropijnych w spójną strategię. A w tę właśnie stronę idzie Bankowość Prywatna PKO Banku Polskiego. – Bankowość prywatna w naszym wydaniu to relacja oparta na zaufaniu, odpowiedzialności i długofalowym doradztwie finansowym. Nie budujemy jej w reakcji na bieżące trendy, lecz w oparciu o doświadczenie i potrzeby klientów, którzy powierzają nam nie tylko majątek, ale często także wielopokoleniowe plany rodzinne – mówi Zbigniew Kluza, dyrektor Departamentu Bankowości Prywatnej PKO Banku Polskiego. PKO Bank Polski obsługuje już ponad 24 tysiące klientów bankowości prywatnej, zarządzając aktywami o wartości ponad 84 mld zł. Bank rozwija także segment Ultra High Net Worth Individuals, odpowiadając na potrzeby osób o najwyższych aktywach; oczekują oni indywidualnej obsługi, elastycznych rozwiązań i dostępu do unikalnych możliwości inwestycyjnych. Głównym elementem jest tu indywidualne doradztwo inwestycyjne , z którego korzystają klienci prywatni i fundacje rodzinne. Ta współpraca opiera się na dobrze zdefiniowanym celu, jak zabezpieczenie rodziny, pomnażanie majątku, przygotowanie sukcesji, filantropia. Jest ona też dostosowana do konkretnej sytuacji klienta, czy będzie to struktura biznesu, poziom dywersyfikacji, czy skłonności do ryzyka. Dlatego PKO Bank Polski konsekwentnie rozwija usługi asset management i maklerskie, buduje kompleksowy zestaw narzędzi do planowania i zarządzania majątkiem poczynając od tradycyjnych klas aktywów, przez inwestycje alternatywne, jak na przykład sztuka, sięgając po rozwiązania dedykowane fundacjom rodzinnym. Zresztą, właściciele firm rodzinnych coraz częściej mówią, że nie chcą jedynie pomnażać majątku. Chcą się też nim mądrze dzielić. Raport pokazuje, że ponad połowa przedsiębiorców angażuje się lub planuje angażować w projekty społeczne, szczególnie te, które dotyczą edukacji, zdrowia, kultury czy lokalnych wspólnot. Na ten trend odpowiada rozwijany przez PKO Bankowość Prywatną segment usług pozafinansowych VAS, który obejmuje między innymi doradztwo sukcesyjne, wsparcie przy zakładaniu i prowadzeniu fundacji rodzinnych, doradztwo nieruchomościowe, inwestycje alternatywne, jak kolekcje sztuki, czy doradztwo filantropijne. – Widzimy ogromny potencjał w rozwoju filantropii strategicznej, w rozwoju działań, które wzmacniają społeczeństwo, edukację i lokalne wspólnoty. Chcemy wspierać naszych klientów w świadomym i efektywnym zaangażowaniu społecznym – podkreśla dyrektor Zbigniew Kluza. We współpracy z Fundacją PKO Banku Polskiego bank przygotowuje uruchomienie kompleksowej usługi doradztwa filantropijnego, która będzie oparta na nowoczesnych modelach zaangażowania społecznego. Cel to pomoc klientom w projektowaniu działań, które z jednej strony są spójne z wartościami rodziny, ale też mają mają mierzalny, długoterminowy wpływ.

Jeśli zestawi się wnioski raportu z podejściem Bankowości Prywatnej PKO Banku Polskiego, to dla prywatnego właściciela rodzinnej firmy, dla zamożnych rodzin biznesowych widać praktyczne korzyści. Wartość prywatnego majątku jest dziś nierozerwalnie związana z biznesem rodzinnym, dlatego strategia inwestycji, cyfryzacji i finansowania firmy ma być spójna z planem sukcesji i ochrony majątku rodziny. Druga korzyść to fundacja rodzinna plus ład rodzinny. Sama struktura prawna nie wystarczy. Potrzebny jest rodzinny kontrakt: zasady, role i wartości. Wtedy fundacja rodzinna może stać się narzędziem, które porządkuje majątek. Warto wykorzystać okno makroekonomiczne: spadająca inflacja, niższe stopy procentowe i program transformacji energetycznej to już są sprzyjające warunki do długoterminowych inwestycji czy to w firmie, czy w portfelu prywatnym. Korzyścią będzie też budowanie relacji z bankiem, bo tam, gdzie mamy do czynienia ze złożonymi strukturami majątkowymi i fundacjami rodzinnymi, liczy się stałe personalizowane doradztwo dotyczące inwestycji, sukcesji, filantropii. No i jeszcze niech filantropia będzie elementem strategii a nie dodatkiem. Ta, która będzie dobrze zaprojektowana i wsparta doradztwem może stać się tak samo ważnym elementem dziedzictwa jak i sama firma.

Bankowość Prywatna PKO Banku Polskiego to dziś duży, stale rozwijający się zespół, którego struktura i skala są adekwatne do liczby obsługiwanych klientów. Bank konsekwentnie rozbudowuje struktury centralne i regionalne, aby jeszcze lepiej odpowiadać na potrzeby klientów w całym kraju. Obecnie w ramach struktur Bankowości Prywatnej pracuje ponad 100 wykwalifikowanych ekspertów, a klienci mają do dyspozycji 11 biur regionalnych o wysokim standardzie, zlokalizowanych w prestiżowych miejscach w największych miastach Polski. - Jesteśmy nie tylko największym bankiem w kraju, który swoją obecność zaznacza również za granicą, ale też partnerem który rozumie tempo klienta, jego emocje, jego decyzje. To może nie jest historia o pośpiechu i rywalizacji, ale o dojrzałości, zaufaniu, ambicji i relacjach budowanych długofalowo – mówi dyrektor Zbigniew Kluza.

Materiał Promocyjny