Indeks transformacji tytoniowej

Obecnie branża tytoniowa stoi przed arcytrudnym wyzwaniem. Coraz powszechniejsze w stosowaniu czynniki ESG, jako element selekcji instrumentów do portfeli papierów wartościowych, a priori zakładają wykluczenie z inwestycji spółek z branż trudnych.

W tej grupie najczęściej znajdują się producenci broni, alkoholu oraz tytoniu. O skutkach wchodzenia w życie tego nowego trendu przekonało się już kilka spółek publicznych, które w wyniku przyjęcia nowych kryteriów przez administratorów indeksów zostały automatycznie wykluczone z ich portfeli. W sytuacji, kiedy indeksy ESG zyskują na znaczeniu, stając się coraz częściej głównymi wskaźnikami referencyjnymi, obserwowane obecnie zjawisko tylko będzie zyskiwać na znaczeniu.

O tym, że palenie papierów jest szkodliwe, nikogo nie trzeba przekonywać. W Polsce do młodych ludzi przez wiele lat przemawiał plakat Andrzeja Pągowskiego z papierosem umieszczonym w przeciwnej części ciała, niż ma to miejsce w rzeczywistości, i wymownym hasłem. Złe skutki palenia papierosów potwierdzają wyniki badań Światowej Organizacji Zdrowia. Palenie tytoniu jest przede wszystkim przyczyną wielu chorób płuc, w szczególności nowotworów, ale również skutkuje paradontozą, gruźlicą czy zakrzepicą żył. Szacuje się, że palenie tytoniu jest rocznie przyczyną śmierci 7 mln ludzi na świecie. Mimo to papierosy nadal pali miliard ludzi, zaś w Polsce jest to 9 mln osób i liczba ta w ostatnich latach utrzymuje się na stałym poziomie.

W ostatnim czasie obserwacje te doprowadziły do powstania koncepcji indeksu transformacji tytoniowej. Zgodnie z intencją autorów tego projektu indeks jest narzędziem przyspieszającym niezbędną transformację światowego przemysłu tytoniowego i stymulowanie działań mających na celu ograniczanie szkód spowodowanych używaniem tytoniu. Indeks będzie prowadził do zwiększania przejrzystości i mierzenia wyników firm tytoniowych. Dzięki temu inwestorzy będą posiadali dodatkowe informacje potrzebne do podejmowania decyzji inwestycyjnych, zaś same firmy pod wpływem wyników indeksów będą poddane presji interesariuszy, która ma przyspieszyć zmiany po ich stronie.

W szczególności indeks monitoruje działania firm tytoniowych dotyczących pięciu podstawowych obszarów. Po pierwsze, wycofywanie wyrobów tytoniowych wysokiego ryzyka, zwłaszcza papierosów. Po drugie, opracowywanie i odpowiedzialne oferowanie alternatywy o zmniejszonym ryzyku, aby wspierać obecnych palaczy w odchodzeniu od produktów wysokiego ryzyka. Po trzecie, firmy mogą wspierać redukcję szkód spowodowanych paleniem tytoniu, wprowadzając innowacje i przenosząc linie produktów na produkty o niższym ryzyku, które mogą pomóc palaczom poprawić ich stan zdrowia i ostatecznie całkowicie rzucić palenie. Czwartym obszarem jest uniemożliwienie dostępu do promocji wyrobów alternatywnych dla wszystkich niepalących i nieużywających produktów wysokiego ryzyka. I wreszcie na koniec wskazuje się, że przedsiębiorstwa powinny podjąć środki w celu zapobieżenia niezamierzonym konsekwencjom ograniczenia szkód spowodowanych paleniem tytoniu, w tym nowej absorpcji, zwłaszcza przez młodzież lub inne narażone grupy społeczne.

Ważne jest, aby firmy dążyły do kompleksowej transformacji w swojej działalności, a nie tylko na wybranych rynkach czy regionach świata, nie biorąc pod uwagę świadomości lokalnej społeczności czy warunków demograficznych. W szczególności powinny wspierać odpowiednie środki ograniczania szkód spowodowanych paleniem tytoniu w krajach o niskim i średnim dochodzie oraz odpowiedzialnie odnosić się do potrzeb wszystkich segmentów klientów, zgodnie z obowiązującymi politykami, przepisami i uwarunkowaniami kulturowymi.

Obecnie indeks bazuje zarówno na ilościowych, jak i jakościowych informacjach i skupia się przede wszystkim na tym, w jaki sposób firmy zajmują się redukcją szkód spowodowanych paleniem tytoniu. W procesie weryfikacji pozycji w indeksie brane są pod uwagę wyniki spółki w zakresie zaangażowania, z jakim firma włączyła cel transformacji branży w kierunku redukcji szkód do swojej strategii, wewnętrznej polityki i kodeksów postępowania, a także postawy publicznej i dalszych działań, wydajności w odchodzeniu od najbardziej szkodliwych wyrobów i inwestycji w produkty alternatywne oraz ujawniania informacji niezbędnych interesariuszom do skutecznego monitorowania i oceny osiąganych wyników.

W pierwszym badaniu uwzględniono dane dla 15 największych producentów tytoniu na świecie – zarówno podmiotów działających globalnie, jak i lokalnie. Zgodnie z podanymi wynikami najwyżej została oceniona spółka Swedish Match, uzyskując w 5-stopniowej skali 3,83 pkt. Na kolejnych pozycjach znalazły się Philip Morris oraz British American Tobacco. Natomiast ranking zamyka spółka China National Tobacco, która uzyskała zaledwie 0,19 pkt.

W kontekście tego projektu ważne jest, aby nie był on jednorazowym wydarzeniem, tylko podlegał regularnym aktualizacjom, co pozwoli na śledzenie progresu w działaniach spółek. Dzięki temu z czasem indeks może również służyć jako platforma dla interesariuszy do wywierania wpływu i debaty na temat tego, jaką ścieżkę docelową powinna wybrać branża tytoniowa. Ważne w tym przypadku będą takie działania, jak dialog z interesariuszami, publiczne konsultacje, ale przede wszystkim działania samych spółek, które mogą przynieść obopólne korzyści: spółkom poprawę wyników, ich klientom poprawę zdrowia.