Wyrok TSUE to darmowy kredyt dla wybranej grupy. Stanowisko ZBP

W naszej ocenie, wyrok prowadzi do sytuacji, w której część klientów banków uzyska darmowy kredyt. To skrajne i niesprawiedliwe uprzywilejowanie jednej grupy kredytobiorców – komentuje prezes Związku Banków Polskich.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w czwartek, że prawo UE nie pozwala bankom na uzyskanie tzw. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu po unieważnieniu umowy zawierającej nieuczciwe zapisy. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by konsumenci mogli żądać od banku takiej rekompensaty, wykraczającej poza zwrot spłaconych rat miesięcznych.

Przywileje dla jednej grupy

Sprawa przed TSUE była rozpatrywana w świetle dyrektywy 93/13 o ochronie konsumenta przed nieuczciwymi praktykami. Zdaniem TSUE, dyrektywa stoi na przeszkodzie temu, by bank miał prawo żądać od konsumenta rekompensaty (wykraczającej poza zwrot wypłaconego kapitału oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę) skoro nieuczciwe postanowienia umowne znalazły się tam z winy banku. Nie można zatem – argumentuje TSUE - dopuścić ani do tego, by przedsiębiorca czerpał korzyści gospodarcze ze swojego niezgodnego z prawem zachowania, ani do tego, by otrzymał odszkodowanie za niedogodności nim wywołane.

Zupełnie inne zdanie ma w tej kwestii Związek Banków Polskich. - Orzeczenie TSUE w sprawie C-520/21 jest sprzeczne z dyrektywą 93/13, która ma chronić interesy konsumentów – ocenił prezes Związku Tadeusz Białek na specjalnej czwartkowej konferencji. - Dyrektywa mówi o przywróceniu równowagi między stronami umowy. W naszej ocenie, wyrok prowadzi do sytuacji, w której część klientów banków uzyska darmowy kredyt. To skrajne i niesprawiedliwe uprzywilejowanie jednej grupy kredytobiorców – zauważył.

Za co rekompensata dla frankowiczów?

W czwartkowym komunikacie ZBP podkreśla, że w jego ocenie wyrok TSUE zawiera niezgodności, bo z jednej strony Trybunał wielokrotnie wskazuje, że należy dążyć do przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej, w jakiej konsument znajdowałby się w razie braku nieuczciwego warunku, a z drugiej strony akceptuje sytuację, w której konsument uzyskałby za darmo kapitał, za który nabył nieruchomość.

W zakresie roszczeń konsumentów TSUE odesłał do prawa krajowego oraz podkreślił, że do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny w świetle wszystkich okoliczności sporu, czy uwzględnienie tego rodzaju roszczeń konsumenta jest zgodne z zasadą proporcjonalności. - W opinii Związku konsument nie spełnia na rzecz banku żadnej usługi. Spłacając raty kredytobiorca jedynie oddaje bankowi pieniądze wypłacone wcześniej przez bank. W związku z tym konsument nie może domagać się od banku roszczeń wykraczających poza zwrot rat – czytamy w stanowisku ZBP.

Będzie szczegółowa analiza orzeczenia TSUE

W swoim stanowisku ZBP zwrócił też uwagę, że w orzeczeniu TSUE wskazana jest konieczność zwrotu kapitału bankowi przez konsumenta, ale Trybunał nie przesądził, czy chodzi o wartość realną czy nominalną kapitału, co jest szczególnie istotnym pytaniem w świetle wysokiej inflacji.

„Dokonamy szczegółowej analizy wyroku TSUE – choć nie podziela on, naszym zdaniem niesłusznie, stanowiska sektora bankowego – zaznacza ZBP.