#WykresDnia: Kolejne dno liry

Turecka waluta spadła do kolejnego rekordowego poziomu. Od początku roku straciła już 45 proc.

parkiet.com

Turecka lira spadła do 14 za dolara amerykańskiego i osiągnęła we wtorek nowe minima w stosunku do euro, kończąc historyczny miesiąc wyprzedaży po tym, jak prezydent Tayyip Erdogan ponownie zatwierdził agresywne cięcia stóp procentowych pomimo powszechnej krytyki i gwałtownie rosnącej inflacji.

Lira spadła aż o 8,6 proc. do dolara, który został wzmocniony po jastrzębich komentarzach amerykańskiej Rezerwy Federalnej, podkreślających zagrożenia dla gospodarki Turcji i dla przyszłości politycznej Erdogana. Uderzył w nią również perspektywa szybszego tempa zacieśniania polityki pieniężnej przez amerykańską Rezerwę Federalną. Jerome Powell powiedział, że należy rozważyć zakończenie ograniczania zakupów aktywów przez bank centralny kilka miesięcy wcześniej niż wcześniej oczekiwano. To potęguje obawy związane z dążeniem prezydenta Erdogana do obniżenia kosztów kredytu, co osłabiło walutę i podsyciło inflację. Podczas gdy większość banków centralnych mówi o zaostrzeniu polityki, Turcja od września obniżyła stopy procentowe o 4 punkty procentowe.

Lira zakończyła sesję spadkiem o 4,6 proc. do dolara, na poziomie 13,415 i 15,2809 do euro. Waluta straciła do tej pory około 45 proc. swojej wartości w tym roku i 28,3 proc. w samym listopadzie, gwałtownie niszcząc zarobki i oszczędności Turków, podważając budżety gospodarstw domowych, a nawet zmuszając ich do szukania importowanych leków.

Miesięczna wyprzedaż była jedną z największych w historii waluty i dołączyła do szeregu kryzysów w latach 2018, 2001 i 1994 dla wielkiej gospodarki rynków wschodzących.

Wtorkowy upadek nastąpił, gdy Erdogan po raz piąty w ciągu niecałych dwóch tygodni bronił luzowania monetarnego, które większość ekonomistów nazwała lekkomyślnością. W wywiadzie dla państwowego nadawcy TRT Erdogan powiedział, że „nie ma odwrotu" od nowego kierunku polityki. – Zobaczymy, że stopy procentowe znacznie spadną, a co za tym idzie, przed wyborami nastąpi poprawa kursów walutowych – powiedział.

Przywódca Turcji od prawie dwóch dekad spada w sondażach opinii przed wyborami w połowie 2023 roku. Sondaże pokazują, że Erdogan przegrałby z najbardziej prawdopodobnymi przeciwnikami prezydenta.

Pod presją Erdogana bank centralny obniżył stopy procentowe o 400 punktów bazowych do 15 proc. od września i powszechnie oczekuje się, że w grudniu ponownie się obniży. Przy inflacji zbliżającej się do 20 proc., realne stopy procentowe są głęboko ujemne. W odpowiedzi opozycja wezwała do natychmiastowego odwrócenia polityki i przedterminowych wyborów. Obawy o wiarygodność banku centralnego przyniosły kolejny cios we wtorek po tym, jak podobno zrezygnował jeden z jego najwyższych urzędników. Źródło z banku centralnego poinformowało we wtorek, że dyrektor wykonawczy departamentu rynków banku, Doruk Kucuksarac, odszedł ze stanowiska i został zastąpiony przez swojego zastępcę, Hakana Era. Bankier, który poprosił o anonimowość, powiedział, że odejście Kucuksaraca było kolejnym dowodem „erozji i dewastacji" instytucji po tegorocznej zmianie przywództwa na masową skalę i latach wywierania wpływu politycznego na politykę.

– To niebezpieczny eksperyment, który Erdogan próbuje przeprowadzić, a rynek próbuje go ostrzec przed konsekwencjami – powiedział Brian Jacobsen, starszy strateg inwestycyjny ds. rozwiązań wieloaktywowych w Allspring Global Investments. – Import prawdopodobnie wzrośnie, gdy lira spadnie, co zwiększy inflację. Inwestycje zagraniczne mogą zostać ograniczone, co utrudni finansowanie wzrostu. Swapy na zwłokę w spłacie kredytu wyceniają wyższe ryzyko niewypłacalności – dodał. – Inwestorzy coraz bardziej się denerwują... To toksyczna mieszanka – podkreślił.

Według IHS Markit, pięcioletnie swapy ryzyka kredytowego w Turcji, koszt ubezpieczenia przed niewypłacalnością państwa, skoczył o 6 punktów bazowych z poniedziałkowego zamknięcia do blisko 510 punktów bazowych, najwyższego poziomu od listopada 2020 roku. Spready do obligacji skarbowych USA wzrosły do 564 punktów bazowych, również najwyższego poziomu od roku. Rozszerzyły się o 100 pb w porównaniu z początkiem tego miesiąca.