KNF utrzymała decyzję ws. nałożenia kar na Alior Bank

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) utrzymała nałożenie na Alior Bank kar pieniężnych za naruszenia ustawy o obrocie instrumentami finansowymi , podał regulator.

Publikacja: 03.12.2019 18:15

KNF utrzymała decyzję ws. nałożenia kar na Alior Bank

Foto: Bloomberg

"Komisja jednogłośnie wydała ostateczną decyzję utrzymującą w mocy decyzję KNF z dnia 6 czerwca 2019 r. w przedmiocie nałożenia na Alior Bank kar pieniężnych za naruszenia ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz przepisów wykonawczych wydanych na podstawie ww. ustawy tj.:

- I. kary w wysokości 1 mln zł nałożonej za istotne naruszenia przepisów prawa w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 listopada 2015 r.

- II. kary w wysokości 9 mln zł nałożonej za naruszenia przepisów prawa w brzmieniu obowiązującym przed dniem 21 kwietnia 2018 r." - czytamy w komunikacie

W każdym z przypadków zidentyfikowane naruszenia obejmowały:

1. brak zawarcia pisemnych umów dotyczących świadczenia usług maklerskich przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych (art. 74b ust. 2 w związku z art. 74b ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie);

2. brak zawarcia pisemnych umów dotyczących świadczenia usług maklerskich wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych (art. 73 ust. 1 ustawy o obrocie);

3. świadczenie usług maklerskich bez uwzględnienia najlepiej pojętego interesu klienta (art. 83a ust. 3 ustawy o obrocie);

4. prowadzenie działalności maklerskiej w sposób nierzetelny i nieprofesjonalny (§ 8 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz banków powierniczych);

5. przekazywanie klientom bez uprzedniego zawarcia z nimi umów o doradztwo inwestycyjne, pisemnych rekomendacji dotyczących instrumentów finansowych (art. 76 ust. 1 ustawy o obrocie);

6. świadczenie usług doradztwa inwestycyjnego na rzecz klientów bez uprzedniego uzyskania informacji umożliwiających dostosowanie usługi do sytuacji i potrzeb klienta lub potencjalnego klienta (§ 16 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz banków powierniczych);

7. wdrożenie systemu nadzoru zgodności działalności z prawem, który nie był skuteczny w zakresie ujawniania i zapobiegania naruszeniom obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz nie uwzględniał rodzaju i zakresu prowadzonej działalności maklerskiej (§ 14 ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego);

8. brak sprawnie działającego systemu nadzoru wewnętrznego w zakresie prowadzonej działalności maklerskiej (§ 15 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 września 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego), podano także.

"Wskazane naruszenia związane były z pośrednictwem banku w obrocie certyfikatami inwestycyjnymi funduszy (fundusze WI):

- WI Inwestycje Selektywne Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych,

- SGB WI Lasy Polskie Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych,

- WI Inwestycje Rolne Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych,

- WI Vivante Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych" - czytamy także.

Jak podaje KNF, w toku prowadzonego postępowania administracyjnego ustalono przypadki, że bank nie zawierał pisemnych umów dotyczących przyjmowania i przekazywania oraz wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych z osobami nabywającymi i zbywającymi certyfikaty inwestycyjne funduszy WI w ramach obrotu wtórnego za pośrednictwem biura maklerskiego banku.

"Ponadto stwierdzono, że w niektórych przypadkach bank świadczył usługi doradztwa inwestycyjnego na rzecz klientów, z którymi nie zawarto wcześniej umów dotyczących tego rodzaju usług. Ustalenia postępowania wykazały istnienie przypadków, w których pomimo braku umów pracownicy Banku w drodze korespondencji e-mail przekazywali klientom informacje i udzielali im wskazówek dotyczących inwestycji w certyfikaty inwestycyjne funduszy WI. Informacje te pozwalały klientom na jednoznaczną identyfikację zarówno instrumentów finansowych (certyfikatów inwestycyjnych poszczególnych funduszy WI), jak również kierunku rekomendowanych inwestycji" - czytamy także.

KNF wskazuje, że świadczenie usług maklerskich powinno odbywać się zarówno w oparciu o obowiązujące w danej firmie inwestycyjnej regulacje wewnętrzne, jak i umowy zawierane z osobami, na rzecz których usługa jest świadczona. Umowy potwierdzają zgodną wolę stron co do zakresu faktycznie wykonywanych czynności i gwarantują zachowanie uprawnień z nich wynikających. Służy to ochronie interesów stron, w tym interesów klientów. Świadczenie usług maklerskich bez uprzedniego zawarcia umów z klientami stanowi więc naruszenie przepisów prawa oraz istotną nieprawidłowość polegającą na świadczeniu usług maklerskich bez uwzględnienia najlepiej pojętego interesu klienta. Zdaniem KNF, obowiązek dołożenia najwyższej staranności i działania w zgodzie z najlepiej pojętym interesem klientów należy do fundamentalnych zasad postępowania firmy inwestycyjnej.

"KNF stwierdziła także istotne naruszenie polegające na braku przeprowadzenia badania wymaganego przy świadczeniu usług doradztwa inwestycyjnego z osobami, którym faktycznie świadczono te usługi w odniesieniu do certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI. Naruszona regulacja wskazuje na obowiązek firmy inwestycyjnej w zakresie uzyskania od klienta ściśle określonych informacji przed rozpoczęciem świadczenia mu usług doradztwa inwestycyjnego. Informacje te mają na celu jak najlepsze dostosowanie danej usługi do sytuacji i potrzeb klienta lub potencjalnego klienta. Pozwalają bowiem firmie inwestycyjnej uwzględnić indywidualne potrzeby i sytuację danej osoby w zakresie wiedzy, doświadczenia inwestycyjnego, sytuacji finansowej oraz celów inwestycyjnych przy świadczeniu usługi doradztwa inwestycyjnego" - czytamy dalej.

W zakończonym wydaniem ostatecznej decyzji postępowaniu stwierdzono również, że bank dopuścił się istotnego naruszenia polegającego na braku działania w sposób rzetelny i profesjonalny w ramach prowadzonej dystrybucji certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI. Przykładem opisanego naruszenia było również wymaganie od osób składających zapisy na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI zawierania umów o świadczenie usług przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia tytułów uczestnictwa przez biuro maklerskie banku pomimo braku prawnego obowiązku ich zawarcia w takich sytuacjach. Przepisy ustawy o obrocie przewidują szereg obowiązków firmy inwestycyjnej wobec klientów przy świadczeniu usługi maklerskiej przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, natomiast w sytuacji gdy może być podważony fakt świadczenia usługi, bezpieczeństwo klientów jest uzależnione od uznania firmy inwestycyjnej. W rezultacie osoby, wobec których stosowano regulacje nakazujące zawarcie umów o świadczenie usług przyjmowania i przekazywania zleceń przed przyjęciem zapisu na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI mogły zostać wprowadzone w błąd co do natury prawnej relacji łączących je z biurem maklerskim banku i wynikającego z niej poziomu zagwarantowanej ochrony.

"Jako przejaw braku działania w sposób rzetelny i profesjonalny KNF zakwalifikowała również:

- praktykę prezentowania klientom certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI, w sposób mogący wprowadzać ich w błąd, tj. przedstawienie im głównie zalety tych certyfikatów, w szczególności akcentując gwarancję zysku czy kapitału i bezpieczeństwo produktu, niejednokrotnie nie informując ich o czynnikach ryzyka związanych z taką inwestycją, wskazując na płynność instrumentu finansowego, proponując zakończenie innych inwestycji w celu nabycia tych certyfikatów, częstokroć porównując takie inwestycje do lokat bankowych i przedstawiając je jako lepsze alternatywy dla takich lokat (dające korzystniejsze oprocentowanie ulokowanych środków), prezentując te instrumenty finansowe z pominięciem pozostałej oferty biura maklerskiego banku;

- przyjmowanie zapisów na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI z naruszeniem regulacji wewnętrznych tj. braków w dokumentacji związanej z niektórymi zapisami;

- brak wykorzystania narzędzi umożliwiających określenie profilu inwestycyjnego klienta celem przedstawienia osobom składającym zapisy na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI oferty zgodnej z ich wiedzą, doświadczeniem, celami inwestycyjnymi i profilem zamierzonego ryzyka" - czytamy także.

KNF wskazuje, że od firmy inwestycyjnej wymagane jest prowadzenie działalności na poziomie spełniającym kryteria profesjonalizmu i rzetelności, gdzie nadrzędnym celem jest dbałość o ochronę interesu klientów. W toku zakończonego postępowania stwierdzono również, iż wdrożony w Banku system nadzoru zgodności działalności z prawem nie był skuteczny w ujawnianiu i zapobieganiu naruszeniom obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz nie uwzględniał rodzaju i zakresu działalności w odniesieniu do certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI. Wskazany system nie był dostosowany do zakresu i natury wykonywanej działalności i nie zapewniał odpowiedniego zarządzania i minimalizacji skutków naruszeń, które mogą się pojawić w każdym aspekcie prowadzonej działalności.

"W przypadku biura maklerskiego banku system nadzoru zgodności działalności z prawem powinien obejmować rozwiązania stosowane w praktyce w zakresie dystrybucji certyfikatów inwestycyjnych funduszy WI za pośrednictwem placówek banku. Pozwalałoby to uwzględnić wszelkie ryzyka związane z prowadzoną działalnością w ramach przyjętego modelu świadczonych usług, jak również podjąć adekwatne działania służące ich eliminacji" - czytamy także.

KNF zidentyfikował także, iż bank nie prowadził bieżącego badania i oceny prawidłowości i skuteczności systemów, regulaminów i procedur w odniesieniu do ww. certyfikatów. KNF wskazuje na kluczowe znaczenie sprawnie działającego w firmie inwestycyjnej systemu audytu wewnętrznego, którego zadaniem jest monitoring i weryfikacja przyjętych w spółce systemów oraz wdrożonych regulacji wewnętrznych. Skuteczność działania tego systemu zależy od jego ścisłego dostosowania do skali i zakresu prowadzonej działalności, zaś w toku postępowania stwierdzono brak takiego dostosowania w banku.

Komisja informuje, że maksymalny wymiar kar w niniejszej sprawie wynosił:

- w pkt I - 10 000 000 zł,

- w pkt II - 482 853 100 zł.

"Wymaga podkreślenia, że na wysokość sankcji nałożonych w decyzji z dnia 6 sierpnia 2019 r. znacząco wpłynęły działania podejmowane przez bank w celu usunięcia skutków naruszeń prawa, w tym w szczególności działania wobec osób wyselekcjonowanych z uwagi na kryteria przyjęte przez bank, które za pośrednictwem banku złożyły zapisy na certyfikaty inwestycyjne funduszy WI. bank zawiera obecnie z tymi osobami porozumienia, na podstawie których odkupuje oznaczone certyfikaty inwestycyjne. KNF wskazuje, że tego rodzaju działania budują zaufanie do podmiotów nadzorowanych jako instytucji zaufania publicznego i są pożądane z punktu widzenia ochrony interesu klientów. Podkreślenia wymaga jednak, iż okoliczność, iż bank zawiera porozumienia z klientami również po wydaniu decyzji z dnia 6 sierpnia 2019 r. nie stanowi w ocenie KNF nowej okoliczności, wpływającej na zmniejszenie nałożonych sankcji, gdyż działania te zostały zaplanowane przez bank przed wydaniem wyżej wskazanej decyzji i uwzględnione przez organ nadzoru na etapie jej wydawania" - czytamy także.

Bank nie zgodził się z wydanym rozstrzygnięciem i złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. W toku ponownego rozpatrywania sprawy KNF potwierdziła zaistniałe naruszenia prawa oraz odmówiła zasadności zarzutów wywiedzionych przez bank co skutkowało utrzymaniem w mocy decyzji nakładającej kary pieniężne na bank, podsumowano w materiale.

Banki
Czystki dotarły do Banku Pekao, to już ostatnie dni Leszka Skiby jako prezesa
Banki
Tomasz Miklas: Długi firm w Aliorze kupiły zagraniczne spółki
Banki
Miotła kadrowa dotarła do Banku Pekao. Powołano nową radę nadzorczą
Banki
VeloBank będzie musiał wejść na giełdę? KNF ma takie oczekiwania
Banki
Brunon Bartkiewicz nie będzie już prezesem ING BSK
Banki
Coraz więcej banków z rezerwami na ponad 100 proc. portfela CHF