Gdy obejmował szefostwo Orlenu, kurs akcji tej spółki wynosił na zamknięciu sesji 99 zł. Kilka miesięcy później istotnie przekraczał nawet barierę 100 zł. Od dłuższego czasu rynkowe wyceny są jednak dużo niższe. Nawet jeśli uwzględnić wypłacane w ostatnich latach dywidendy i nie brać pod uwagę inflacji, sytuacja ta oznacza dla długoterminowych akcjonariuszy istotne straty. Poprosiliśmy biuro prasowe Orlenu, aby w związku z tym pozyskało od prezesa Obajtka odpowiedzi na pytania dotyczące tego, co obecnie zalicza do swoich największych sukcesów i porażek. Wśród nich były też pytania o to, dlaczego wg prezesa papiery Orlenu są obecnie tak nisko wyceniane? Niestety, spółka na nie nie odpowiedziała. Nie odpowiedziała też na wiele innych. Przesłała za to jeden zbiorczy wywód, który po raz kolejny ma jednie pokazywać, jakie sukcesy są dziełem Orlenu i jego prezesa. „Pan Daniel Obajtek, obejmując w 2018 roku stanowisko prezesa zarządu Orlen, postawił kilka ważnych z punktu widzenia rozwoju grupy Orlen celów, które z sukcesem zrealizował. Najważniejszym z nich była budowa silnego koncernu multienergetycznego o zróżnicowanych źródłach przychodów, zdolnego do skutecznego mierzenia się z wyzwaniami rynkowymi i regulacyjnymi oraz do ekspansji zagranicznej” – napisał nam zespół prasowy Orlenu. Dalej powtarza, że największym sukcesem jest połączenie Orlenu z Lotosem, PGNiG i Energą. „Fuzje niemal jednogłośnie poparli akcjonariusze tych spółek, obecni na walnych zgromadzeniach” – pisze zespół prasowy Orlenu. Przemilcza jednak to, że w każdej z tych przejmowanych spółek na walnych zgromadzeniach część akcjonariuszy głosowała przeciw planom związanym z przejęciami. Co więcej, w tych sprawach toczyły się lub nadal się toczą postępowania sądowe. Na jakim są etapie, Orlen nam nie odpowiedział.
Koncern przekonuje, że pozytywne efekty przeprowadzonych fuzji już są widoczne. Podaje, że wartość zrealizowanych synergii wynikających z przejęcia Lotosu i PGNiG wynosi już ponad 400 mln zł. „Pierwotnie synergie szacowane były na poziomie 10 mld zł w ciągu 10 lat. Ze szczegółowych analiz, które były możliwe dopiero po finalizacji transakcji, wynika jednak, że na skutek połączeń nie tylko głównych spółek, ale i spółek zależnych, synergie przekroczą 20 mld zł w ciągu 10 lat” – podaje spółka. Giełdowi analitycy w swoich wycenach dotyczących Orlenu – co do zasady – nie uwzględniają jednak tych synergii. Zwracają uwagę, że spółka nie podała szczegółów, w jaki sposób chce je osiągnąć. Za sukces uważa się za to skutecznie przeprowadzoną dywersyfikację dostaw surowców energetycznych.
Same sukcesy
Orlen i jego prezes do największych sukcesów ostatnich lat zaliczają niemal wszystkie w tym czasie przeprowadzone, a nawet tylko zainicjowane inwestycje. Pytani o porażki, nie wymieniają żadnej. Tymczasem do jednej z najpoważniejszych specjaliści zaliczają ogłoszony z wielką pompą, w czerwcu 2018 r., największy w historii Orlenu program rozwoju petrochemii. Do 2023 r. chciano zrealizować cztery inwestycje za około 8,3 mld zł. Do dziś zrealizowano jeden projekt (centrum badawczo-rozwojowe), jeden mocno przesunął się w czasie i podrożał (kompleks Olefin III), a o losach dwóch pozostałych nic konkretnego rynek nie wie (instalacje pochodnych aromatów i produkcji fenolu).
Niepokoić może zwłaszcza sprawa dotycząca Olefin III. Kilka miesięcy temu podawano, że koszt realizacji tej sztandarowej inwestycji ma wzrosnąć o 11,5 mld zł, czyli do około 25 mld zł. Z kolei termin jej zakończenia wydłuży się o ponad trzy lata. Tymczasem czterozdaniowa odpowiedź Orlenu na pytania związane z programem rozwoju petrochemii prawie nic nie wnosi. Wynika z niej jedynie, że jednym z elementów rozbudowy kompleksu Olefin jest węzeł do produkcji pochodnych aromatów. „Decyzja o realizacji tej inwestycji była optymalna i najkorzystniejsza spośród dostępnych możliwości. W przypadku instalacji fenolu realizowane są działania dla optymalizacji efektywności projektu, tak aby spełniał on kryteria inwestycyjne i przyczynił się do budowy wartości grupy Orlen” – napisał zespół prasowy. Dlaczego inwestycje mocno się opóźniają i drożeją oraz kiedy konkretnie mogą powstać instalacje pochodnych aromatów i produkcji fenolu, już nie podano.
Orlen nie odniósł się do pytania dotyczącego kierowanych pod jego adresem oskarżeń o monopolizowane polskiego rynku paliw i gazu oraz o stosowanie na nich nierynkowych praktyk. Zauważyliśmy, że analitycy jako jedną z głównych przyczyn słabych notowań akcji wymieniają mocne upolitycznienie grupy oraz realizowanie przez nią rządowych, a nawet partyjnych wytycznych, zamiast koncentrowania się na przesłankach rynkowych. W związku z tym zapytaliśmy, czy w ocenie prezesa Obajtka jest możliwe, aby w obecnej sytuacji grupa działała wyłącznie lub w przeważającej mierze na podstawie przesłanek rynkowych. Te pytania pozostały bez odpowiedzi, podobnie jak i ostatni ich zestaw dotyczący tego, od kiedy prezes Obajtek należy do PiS, czy nadal jest członkiem tej partii oraz czy to pomaga, czy też przeszkadza mu w sprawowaniu funkcji prezesa Orlenu. Co ciekawe, w wiosennym wywiadzie dla Onetu nie miał problemu z poinformowaniem, że jest członkiem PiS oraz że nie jest menedżerem z rynku, tylko menedżerem z nadania PiS. Klarowne było też jego stanowisko dotyczące Orlenu i polityki. „To jest duża spółka, mocno uzależniona od kwestii regulacyjnych, które są w gestii państwa. Nie da się Orlenu odciąć od polityki, zwłaszcza że to politycy tworzą programy gospodarcze, a działania naszej spółki, żeby były skuteczne, muszą być spójne z wizją na gospodarkę” – mówił Onetowi. Dziś Orlen jedynie zapewnia, że jest firmą odpowiedzialną za realizację inwestycji o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego i surowcowego kraju. „W związku z tym, działania, które podejmuje, muszą być spójne z polityką energetyczną rządu. Jednym z głównych celów utworzenia koncernu multienergetycznego na bazie Orlenu, Lotosu, PGNiG oraz Energi, było stworzenie podmiotu, który będzie miał potencjał do prowadzenia tego rodzaju inwestycji i Orlen to zadanie realizuje” – podaje spółka.
Na koniec warto zauważyć, że o wielu istotnych dla rynku sprawach przedstawiciele Orlen informują, powtarzając wielokrotnie te same zdania i tezy, a nie odpowiadając ma konkretne pytania. Tak też było i teraz w przypadku pytań „Parkietu”. Spółka już 25 września otrzymała od nas szczegółowe pytania z prośbą, aby odpowiedziała na każde z nich osobno, merytorycznie i na czas. Swój ogólny wywód przesłała jednak na chwilę przed zamknięciem tego numeru gazety i na większość pytań nie odpowiedziała. Co więcej, dużą część tego, co przesłała nam, niespełna godzinę wcześniej rozesłała na rynek w postaci komunikatu.
