To oni tworzyli polski rynek audytorski

Przedstawiciele samorządu zawodowego, resortu finansów, ekonomiści i finansiści – przedstawiamy ludzi, którzy ukształtowali branżę.

Audyt jest fundamentem wiarygodności przedsiębiorstw. Wszystkich, którzy zasłużyli się dla rozwoju rynku audytorskiego na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat, wymienić nie sposób.

Zręby audytu

Osobą, bez której trudno jednak wyobrazić sobie polską rachunkowość, był na pewno Jerzy Sablik, wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Księgowych w Polsce (zmarł 13 lipca 2003 r.). Na początku lat 90. aktywnie uczestniczył w organizowaniu Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. Był jej pierwszym prezesem. Funkcję tę pełnił do 1997 r. Zajmował się przygotowaniem księgowych i biegłych do wyzwań, jakie niesie globalizacja i integracja europejska. Twierdził, że szybko zmieniające się przepisy i warunki prowadzenia działalności wymagają od środowiska księgowych, rewidentów i finansistów ciągłego doskonalenia wiedzy. Jego słowa są nadal aktualne.

Legendą polskiej rachunkowości jest też Zdzisław Fedak, doktor nauk ekonomicznych, biegły rewident, emerytowany wieloletni dyrektor departamentu rachunkowości w Ministerstwie Finansów. Redaktor miesięcznika „Rachunkowość". Od wielu lat wiceprzewodniczący rady naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Przez dwie kadencje wiceprezes KRBR i przewodniczący Komisji ds. Standardów Rewizji Finansowej. Członek komitetu standardów rachunkowości przy ministrze finansów. I nadal aktywny autor licznych publikacji.

Ranking audytorów spółek giełdowych. Pobierz i przeczytaj dodatek specjalny.

– Całe szczęście, że w okresie transformacji gospodarczej pomyślano również o powstaniu wolnego, niezależnego zawodu biegłego rewidenta. Bardzo istotną rolę moim zdaniem miał w tym ówczesny szef Komisji Papierów Wartościowych Lesław Paga – mówi z kolei Ewa Jakubczyk-Cały, partner zarządzający PKF Consult.

Lesław Paga w 1989 r. rozpoczął pracę jako doradca ministra finansów, a następnie został dyrektorem departamentu w Ministerstwie Przekształceń Własnościowych. W latach 1991–1994 był współtwórcą i pierwszym przewodniczącym Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Od 1994 r. prezes Deloitte & Touche Polska oraz w latach 1999–2002 prezes zarządu Deloitte & Touche Central Europe. Jeden z nielicznych polskich menedżerów, który objął regionalną funkcję zarządczą w międzynarodowym przedsiębiorstwie. Zmarł 2 lipca 2003 r.

Legendarni praktycy

Fundamentem branży jest do dziś André Helin, szef BDO.

– To człowiek, który w pewnym sensie uczył nas w Polsce audytu w warunkach gospodarki rynkowej po 1989 r. Swoje doświadczenie czerpał z gospodarki duńskiej, gdzie również posiada uprawnienia biegłego rewidenta. Brał udział w pierwszych prywatyzacjach i pierwszych projektach IPO – m.in. Śląskiej Fabryki Kabli czy Polskiego Koncernu Naftowego – mówi Roman Seredyński, partner zarządzający UHY ECA. Wspomina, że najpierw poznał Helina jako student i kandydat na biegłego rewidenta, czytając książki i podręczniki jego autorstwa.

– Następnie, już w 2004 r. po zdobyciu uprawnień biegłego, miałem okazję poznać go osobiście. Od tego czasu spotykamy się przy różnych okazjach i ilekroć się widzimy i rozmawiamy o biznesie, wychodzę bogatszy o to, co usłyszałem – podsumowuje Seredyński.

Twarzami polskiego audytu są też Antoni F. Reczek i Krzysztof Kucharski. Pierwszy jest audytorem z ponad 30-letnim doświadczeniem w doradzaniu instytucjom finansowym. Lista pełnionych przez niego funkcji jest długa: przewodniczący rady nadzorczej ING Banku Śląskiego, członek zarządu Vanquis Bank (Anglia), a także przewodniczący rady Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej. Był też prezesem Pricewaterhouse Coopers. Przez dwie dekady związany z tą firmą, gdzie zarządzał działem audytu i był liderem ds. polityki regulacyjnej w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Z kolei Krzysztof Kucharski był współtwórcą Krajowej Izby Biegłych Rewidentów (dzisiaj Polska Izba Biegłych Rewidentów) oraz Polskiego Stowarzyszenia Konsultantów. Od 1991 r. pracował jako partner w Arthur Andersen, a później Ernst & Young. Był współautorem obowiązujących do dzisiaj polskich standardów rachunkowości, a jako członek Komitetu Standardów Rachunkowości, utworzonego przy Fundacji Rozwoju Rynku Kapitałowego, miał istotny wpływ na sprawozdawczość finansową giełdowych spółek. Jako członek Komisji ds. Standardów Rewizji Finansowej oraz ds. Współpracy Międzynarodowej KIBR, a także Komitetu Standardów Rachunkowości przy Ministerstwie Finansów wdrażał w Polsce we współpracy z Giełdą Papierów Wartościowych międzynarodowe standardy rachunkowości. Był uczestnikiem pierwszych procesów prywatyzacyjnych.

Kobiety w branży

Filarem polskiego audytu była również Maria Rzepnikowska, współzałożycielka spółki Providum – jednej z pierwszych dziesięciu firm uprawnionych do badania sprawozdań na polskim rynku (1991 r.), która „wprowadziła" na warszawską giełdę takie spółki jak: Próchnik, Wólczanka, Wedel, Biurosystem czy KGHM (łącznie z ówczesnym BDO Binder). Następnie była prezesem Deloitte Audyt, a także konsultantem przy tworzeniu ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie. Wykładała rachunkowość na Uniwersytecie Łódzkim i współpracowała z Lesławem Pagą w Komisji Papierów Wartościowych. Pełniła funkcję wiceprezesa KIBR, zasiadała też w Komisji Nadzoru Audytowego. Reprezentowała KIBR w Radzie Federacji Europejskich Księgowych – jako pierwszy przedstawiciel Polski w zarządzie tej organizacji. Współpracowała w tworzeniu dyrektyw unijnych. Zmarła 3 stycznia 2021 r.

Ważną osobą na rodzimym rynku audytu jest również Joanna Dadacz – przedstawicielka resortu finansów, ekspertka, autorka licznych artykułów oraz komentarzy z zakresu rachunkowości i audytu. Była m.in. członkiem Komitetu Audytu w Ministerstwie Skarbu Państwa, członkiem Komisji Nadzoru Audytowego i przewodniczącą Komitetu Standardów Rachunkowości.

Osobami ważnymi dla branży są również Barbara Misterska-Dragan i Joanna Żukowska-Kalita. Misterska-Dragan jest aktualnym prezesem KRBR. Ma ponad 30-letnie doświadczenie w audycie. W latach 2001–2003 była podsekretarzem stanu w MSP. Uczestniczyła w pracach grupy ekspertów ds. międzynarodowych standardów rachunkowości i sprawozdawczości finansowej. Z kolei Żukowska-Kalita jest członkiem KRBR oraz komisji ds. standaryzacji usług świadczonych przez biegłych rewidentów. Jest też przewodniczącą komisji ds. etyki i prezesem Regionalnej Rady RO PIBR w Lublinie.

Trzeba także dostrzec aktywność i determinację biegłych rewidentów, którzy przed laty podjęli wyzwanie tworzenia firm, z których część stała się wiodącymi graczami w Polsce. To wspomniane już BDO z André Helinem i Kristofem Zorde, Mazars z Michelem Kiviatkowskim i Moniką Kaczorek, PKF z Ewą Jakubczyk-Cały oraz obecny Grant Thornton – wówczas HLB Frąckowiak z prof. Waldemarem Frąckowiakiem, Tomaszem Wróblewskim i Janem Letkiewiczem.

Ludzie, którzy tworzyli zręby branży

Joanna Dadacz

- Przedstawicielka resortu finansów, była m.in. członkiem Komisji Nadzoru Audytowego i przewodniczącą Komitetu Standardów Rachunkowości. Ekspertka, autorka licznych publikacji.

Zdzisław Fedak

- Doktor nauk ekonomicznych, biegły rewident, emerytowany wieloletni dyrektor Departamentu Rachunkowości w Ministerstwie Finansów. Przez dwie kadencje wiceprezes KRBR.

Andre Helin

- Prezes BDO, doktor nauk ekonomicznych w zakresie zarządzania, biegły rewident, autor podręczników oraz publikacji stanowiących standard w polskiej rachunkowości.

Krzysztof Kucharski

- Współtwórca Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz Polskiego Stowarzyszenia Konsultantów, od 1991 r. pracował jako partner w Arthur Andersen, a później Ernst & Young. Współautor obowiązujących do dzisiaj polskich standardów rachunkowości.

Barbara Misterska-Dragan

- Jest prezesem KRBR. W latach 2001–2003 była podsekretarzem stanu w MSP. Uczestniczyła w pracach grupy ekspertów ds. międzynarodowych standardów rachunkowości i sprawozdawczości finansowej.

Lesław Paga

- W 1989 r. rozpoczął pracę jako doradca ministra finansów. Współtwórca i pierwszy przewodniczący KPWiG. Od 1994 r. prezes Deloitte & Touche Polska oraz w latach 1999–2002 prezes zarządu Deloitte & Touche Central Europe.

Antoni Reczek

- Audytor z ponad 30-letnim doświadczeniem. Był prezesem PricewaterhouseCoopers. Przez dwie dekady związany z tą firmą, gdzie zarządzał działem audytu i był liderem ds. polityki regulacyjnej w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Maria Rzepnikowska

- Współzałożycielka spółki Providum – jednej z pierwszych dziesięciu firm uprawnionych do badania sprawozdań na polskim rynku. Była prezesem Deloitte Audyt, a także konsultantem przy tworzeniu ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie.

Jerzy Sablik

- Wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Na początku lat 90. aktywnie uczestniczył w organizowaniu Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. Był jej pierwszym prezesem. Funkcję tę pełnił do 1997 r.

Joanna Żukowska-Kalita

- Członek KRBR oraz komisji ds. standaryzacji usług świadczonych przez biegłych rewidentów. Jest też przewodniczącą komisji ds. etyki i prezesem Regionalnej Rady RO PIBR w Lublinie

Opinia

Marek Gajdziński, partner, szef działu audytu w KPMG w Polsce

Jednym z priorytetów powinno być ujednolicenie regulacji w ramach UE

Unijna reforma rynku audytorskiego przyniosła zmiany, ale nie były to zmiany jednolite w całej Unii.

Zdecydowawszy się na wprowadzenie wielu opcji, wybieranych bądź nie przez poszczególne kraje, ustawodawca unijny doprowadził do tzw. patchworku wymogów, które w każdym kraju są inne.

Do tego dochodzi niejednolite podejście lub różne interpretacje na poziomie organów regulacyjnych lub nadzorczych w poszczególnych krajach w kwestii stosowania tych wymogów, które są jednakowe dla wszystkich. Taka sytuacja powoduje, że zarówno badane jednostki zainteresowania publicznego, jak i badające je firmy audytorskie są na nierównych pozycjach, porównując poszczególne kraje UE. Jednym z priorytetów regulatorów unijnych powinno być doprowadzenie do większej jednolitości regulacji w ramach całej Unii Europejskiej.

Patrząc z perspektywy Polski, jestem przekonany, że działania nowego organu nadzoru funkcjonującego od 2020 r. – Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego – przyczynią się w dalszej perspektywie do podniesienia jakości rewizji finansowej w skali całego rynku audytorskiego w naszym kraju. Jako profesja biegłych rewidentów, której zasadniczym celem jest służenie interesowi publicznemu, jesteśmy zobowiązani do ciągłego doskonalenia swojego warsztatu pracy i dbania o jakość usług oraz szybkiego reagowania na aktualne wyzwania gospodarcze i oczekiwania rynkowe. Ważne jest, by organ nadzoru, oprócz wypełniania funkcji kontrolnych i sankcjonujących, działał także na rzecz edukacji, rozwoju rynku i zwiększania innowacyjności biegłych rewidentów. Obserwujemy już takie działania organu nadzoru, co jest bardzo pozytywnym sygnałem. fot. MARCIN MIZERSKI/MPR