Lokaty terminowe mogą niedługo przejść do historii

W czwartek 31 października przypada Światowy Dzień Oszczędzania. Z tej okazji banki szykują wszystkim oszczędzającym przyjemną niespodziankę.

„Ciężkie czasy dla deponentów już były, teraz będzie jeszcze gorzej" – napisaliśmy w czerwcu. „Teraz to już prawdziwa katastrofa dla oszczędzających" – w sierpniu. Tymczasem...

Zagrożone wyniki

Komunikat Alior Banku z 24 października:

„W związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18, dotyczącej prawa konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej jego spłaty Bank podjął decyzję o stosowaniu zasad wynikających z powyższego orzeczenia, począwszy od 11 września 2019 r. W konsekwencji Bank pomniejszył wynik odsetkowy III kwartału 2019 r. o łączną kwotę 102 mln zł (w tym o kwotę 57 mln zł z tytułu rezerwy na zwroty dotyczące spłat sprzed 11 września 2019 r.), a zysk netto o kwotę 83 mln zł.

Szacowany wpływ powyższej praktyki na wynik odsetkowy w IV kwartale 2019 r. wynosi około 79 mln zł".

Wstrząsnęło to kursami wszystkich banków, bo zagrożone są w większym lub mniejszym stopniu wyniki odsetkowe każdego z nich – a co za tym idzie, zyski i dywidendy. Co zrobić, żeby zminimalizować straty? Najlepiej – zmniejszyć koszty odsetkowe depozytów. Czyli obniżyć ich oprocentowania. Biorąc pod uwagę, że najlepsze lokaty to najczęściej promocje, dotknęłoby to oprocentowań standardowych. A te już są niskie, średnia dla wszystkich wynosiła w sierpniu 1,34 proc.

Jeszcze oszczędzamy

Problem w tym, że już teraz, pomimo dynamicznego wzrostu dochodów oraz pozytywnej sytuacji finansowej w Polsce, według statystyk OECD i Eurostat nie należymy do europejskich liderów w oszczędzaniu. Stopa oszczędności w Polsce w ostatnich latach wahała się w okolicach 4 proc., podczas gdy średnia dla całej Unii wynosi ok. 5–6 proc., a najbogatsze kraje UE osiągają nawet więcej niż 10 proc.

Foto: GG Parkiet

Z badanych przez Eurostat państw tylko Łotwa (2,66 proc.), Litwa (-0,48 proc.) i Cypr (-2,33 proc.) mają ten wskaźnik na niższym niż Polska poziomie. Co ciekawe, niewiele więcej oszczędności (w stosunku do swoich zarobków) od Polaków mają Brytyjczycy (5,16 proc.) i Finowie (6,16 proc.).

Jednak w latach 2009–2019 blisko trzykrotnie wzrosła liczba rodaków, którym udaje się regularnie odkładać przynajmniej niewielkie kwoty, towarzyszy temu jednoczesny spadek odsetka osób popadających w długi.

– Jest to związane ze wzrostem średniego wynagrodzenia brutto, które w 2019 r. przekroczyło 5 tys. zł, tylko w ciągu ostatnich 10 lat wzrosło o ok. 60 proc. – mówi Artur Frelek, dyrektor pionu rozwoju biznesu Vienna Life TU na Życie.

Ale wydatki rosną

Rosnące ceny żywności, mieszkań i paliw to największe zmartwienie Europejczyków. W Polsce wywóz śmieci jest już o 27 proc. droższy niż przed rokiem, za wycieczki turystyczne płacimy już o 6,8 proc. więcej, usługi transportowe, lekarskie oraz fryzjerskie i kosmetyczne to średnio wzrost o 5,7 proc. przy inflacji na poziomie 2,9 proc. – wynika z danych GUS.

Z badania „Nawyki finansowe Polaków, czyli na czym lubimy oszczędzać", zrealizowanego dla BIG InfoMonitor przez Quality Watch wynika, że ponad 50 proc. mieszkańców Polski w ramach oszczędności kupuje głównie na promocjach. Bezpłatne parkowanie to sposób na oszczędzanie dla 40 proc. Polaków, a powstrzymywanie się od zostawiania napiwków deklaruje 35 proc. badanych.

Według badań Konfederacji Nieodpowiedzialni 63 proc. Polaków deklaruje, że posiada oszczędności, a ich wysokość jest zwykle mniejsza niż półroczne dochody. 41 proc. respondentów odpowiedziało, że pieniądze odkłada „na wszelki wypadek/na zapas". Okazuje się, że dla ponad połowy z nas główną zaletą oszczędzania jest większe poczucie bezpieczeństwa. Znacznie mniej osób wskazywało na inne cele.

– Niestety, czekamy na jakiś impuls. Jako towarzystwo ubezpieczeniowe obserwujemy, że udział składki ubezpieczeń na życie w wydatkach konsumentów zanotował niepokojący spadek, szczególnie gdy odniesiemy to do kilkudziesięcioprocentowego wzrostu poziomu wynagrodzeń – komentuje Artur Frelek.

I raczej trudno przypuszczać, by osoby zdegustowane bankowym oprocentowaniem przeznaczały oszczędności na ubezpieczenia. Albo przerzucają środki na konta oszczędnościowe lub rachunki bieżące, a jeśli wypłacą, to zapewne poszukają korzystniejszej inwestycji (obligacje, nieruchomości), zostawią pieniądze pod poduszką albo po prostu wydadzą.