Kinga Polewka aplikant radcowski w kancelarii Raczkowski Paruch w biurze w Katowicach
Zgodnie z danymi statystycznymi urzędy wojewódzkie tylko w 2017 r. wydały 235,6 tys. zezwoleń na pracę (z tego dominująca większość to zezwolenia typu A). Natomiast liczba zarejestrowanych oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy wyniosła aż 1,8 mln. Nie ma jeszcze dostępnych statystyk za 2018 r., ale można się spodziewać, że liczby te jeszcze wzrosną. Niestety, przepisy imigracyjne są dość skomplikowane i powodują wiele wątpliwości u przedsiębiorców. Ponadto, przedsiębiorcy też narzekają na złożone i czasochłonne procedury administracyjne. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) pracuje nad zmianami, w większości korzystnymi dla firm, w niektórych przypadkach mogą jednak powodować praktyczne problemy.
Jakie nastąpią zmiany w przepisach związanych z zatrudnianiem obcokrajowców i jakie będą miały one konsekwencje?
W MRPiPS trwają prace nad projektem ustawy o rynku pracy. Nowa ustawa miała wejść w życie na początku tego roku, ale z uwagi na przedłużające się prace termin ten został przesunięty i obecnie nie wiadomo, kiedy zostanie ona wdrożona. Najważniejsza zmiana z punktu widzenia zatrudniania cudzoziemców to wydłużenie z 6 (w ciągu 12 kolejnych) do 12 (w ciągu 18 kolejnych) miesięcy okres dozwolonej pracy na podstawie oświadczenia, dla obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy. Zmiana ta jest ważna, bo zapotrzebowanie rynkowe na ww. pracowników jest bardzo duże. Uzyskanie oświadczenia jest prostsze i szybsze niż procedura ubiegania się o zezwolenie na pracę. Stąd, jak pokazują statystyki wskazane we wstępie, pracodawcy z niego chętnie korzystają. Dłuższy okres dozwolonej pracy na podstawie oświadczenia ograniczą formalności związane z legalizacją pracy. Po pierwsze, w takiej sytuacji cudzoziemcy mogliby ubiegać się o roczne wizy (obecnie wizy uzyskane na podstawie oświadczenia ważne są sześć miesięcy). Ponadto, cudzoziemcy i pracodawcy będą mieli więcej czasu na przedłużenie prawa do pracy cudzoziemca, jeżeli zdecydują się kontynuować współpracę. Ponadto, ww. projekt ma także wprowadzać obowiązek składania wniosków o udzielenie zezwolenia na pracę i oświadczeń w formie elektronicznej. Zmiana ta ma na celu przyspieszenie procedur, jednak rzeczywiste efekty tego rozwiązania będzie można ocenić dopiero po jego wprowadzeniu. Niejasne jest, czy elektroniczne postępowanie całkowicie zastąpi składanie wniosków i dokumentów w formie papierowej, czy pracodawcy będą musieli mimo wszystko dostarczyć oryginalne dokumenty do urzędu, np. oryginał oświadczenia o niekaralności. Oczywiście tylko w tym pierwszym przypadku będzie można mówić o znaczącym uproszczeniu procedur.
Warto także wspomnieć o niedawnej nowelizacji do ustawy o cudzoziemcach. Najistotniejsza zmiana dotyczy nowych podstaw odmowy wszczęcia postępowania pobytowego. Organy powinny odmówić wszczęcia postępowania z wniosku cudzoziemców przebywających w Polsce na podstawie wizy Schengen lub wizy krajowej wydanych w celu turystycznym lub w celu odwiedzin u rodziny lub przyjaciół. Z pewnością utrudni to tzw. turystykę pobytową, polegającą na ubieganiu się przez cudzoziemców o zezwolenie na pobyt w Polsce na podstawie wiz turystycznych. Praktyka ta jest często stosowana m.in. wśród obywateli Bangladeszu, Pakistanu czy Indii. Nowelizacja wprowadziła także dodatkowe obostrzenia pobytowe dla studentów, w tym wymóg zatwierdzenia przez ministra ds. wewnętrznych uczelni niepublicznych, na których studia będą uzasadniać wydanie zezwolenia na pobyt w celu kształcenia się na studiach. Niestety, te zmiany raczej będą utrudniać legalizację.
