Inwestycje w akcje bez podatku od zysków? Tak, to możliwe

Zakładasz konto emerytalne w biurze maklerskim, wpłacasz sumę mieszczącą się w limicie ustalonym na dany rok i możesz kupować akcje czy obligacje. Papierami tymi wolno swobodnie obracać. Nagrodą może być nie tylko skuteczne pomnożenie pieniędzy zbieranych na starość, ale też korzyści podatkowe.

Kto część oszczędności inwestuje na giełdzie (ewentualnie zamierza to robić), powinien pomyśleć o założeniu dodatkowego rachunku IKE lub IKZE (albo obu, jeśli są w ofercie biura maklerskiego). Część operacji warto przeprowadzać poprzez konto emerytalne, ponieważ w ten sposób w przyszłości uniknie się podatku od zysków kapitałowych. A w przypadku IKZE już teraz można odpisać wpłaty na rachunek od podstawy opodatkowania PIT (patrz ramka).

Bardziej świadomi i aktywni

Inwestorzy doceniają te korzyści. Nie jest to liczna grupa na tle wszystkich posiadających konta emerytalne, ale niewątpliwie się wyróżnia.

Ogółem w końcu ubiegłego roku istniało 995,7 tys. IKE, z tym że tylko na 336 tys. rachunków (mniej więcej jedna trzecia) w 2018 r. wpłacono pieniądze. W przypadku IKE prowadzonych przez biura maklerskie proporcje te wyglądają następująco: w sumie 32,6 tys. kont, w tym niemal 20 tys. (prawie dwie trzecie) zasilonych w zeszłym roku. Dodajmy, że ubiegłoroczna średnia wpłata na IKE to 4,2 tys. zł, natomiast na IKE maklerskie – 9,8 tys. zł (ubiegłoroczny limit to ok. 13,3 tys. zł). Dla porównania, na IKE w towarzystwie ubezpieczeniowym wpłynęło przeciętnie 3 tys. zł, a w funduszach inwestycyjnych 3,8 tys. zł.

Jeśli chodzi o IKZE, statystyki są podobne. Ogółem było 730,4 tys. kont, w tym niespełna 230 tys. aktywnych w 2018 r. W biurach maklerskich założono 11,2 tys. kont i aż na 8,6 tys. w zeszłym roku przelano pieniądze. Średnia wpłata na IKZE wyniosła 3,3 tys. zł, a na IKZE maklerskie aż 4,9 tys. zł (w 2018 r. limit wynosił ok. 5,3 tys. zł).

Już na podstawie tych danych można stwierdzić, że konta emerytalne w biurach maklerskich wybierają ludzie bardzo świadomi konieczności gromadzenia kapitału na emeryturę. Jeśli już decydują się na założenie IKE czy IKZE, starają się wykorzystywać coroczne limity.

Tylko wpłaty gotówkowe

Zarówno IKE, jak i IKZE w biurze maklerskim działają podobnie. Każdego roku na rachunek można wpłacić określoną kwotę (tegoroczne limity podajemy w ramce) i przeznaczyć ją na zakup papierów. Nie można natomiast przenieść na konto emerytalne akcji (czy obligacji) ze zwykłego rachunku maklerskiego.

Gdyby ktoś upierał się przy takim rozwiązaniu, musiałby najpierw sprzedać akcje znajdujące się na zwykłym koncie (zapłacić prowizję i ewentualnie odprowadzić podatek od zysków kapitałowych), potem wpłacić pieniądze na IKE lub IKZE i dopiero zlecić zakup papierów. Po prostu na konta emerytalne przyjmowane są tylko wpłaty gotówkowe (i to ich dotyczy limit). Wyjątkiem jest wypłata transferowa z innego maklerskiego IKE czy IKZE.

Warto też pamiętać, że wypłacane przez spółki dywidendy i odsetki od obligacji nie pomniejszają limitu wpłat na konta emerytalne. Istotne jest też to, że limit wpłat obowiązujący w danym roku kalendarzowym nie jest odnawialny. Gdybyśmy np. podjęli z konta część pieniędzy, to w danym roku tej kwoty nie możemy już dopłacić. Ewentualna nadpłacona suma jest zwracana.

Ograniczenia inwestycyjne

GG Parkiet

Poprzez IKE czy IKZE nie wolno inwestować agresywnie, zawierając wielokrotnie transakcje w ciągu jednego dnia (day trading). Zlecenia muszą być w pełni opłacone (brak odroczenia płatności) i nie można inwestować na rynku terminowym w instrumenty pochodne (kontrakty terminowe oraz opcje).

W co zatem wolno inwestować? Poza akcjami i prawami do akcji, prawami poboru czy obligacjami notowanymi na warszawskiej giełdzie (na rynku Catalyst) można też kupować ETF na WIG20, na DAX oraz na S&P 500, certyfikaty i obligacje strukturyzowane, certyfikaty inwestycyjne.

Nie wszystkie biura maklerskie mają w ofercie IKE i IKZE. Według danych KNF prowadzenie obu tych rachunków proponują: BM mBank, DM Banku BPS, DM BDM, DM BOŚ i DM Noble Securities. Tylko IKE można założyć w DM PKO BP oraz Santander BM. Natomiast Millennium DM pozwala otworzyć u siebie jedynie maklerskie IKZE. ¶

Porównanie IKE i IKZE

_1 Limit wpłat w 2019 r.

IKE: 14 295 zł; IKZE: 5718 zł.

_2 Korzyści podatkowe

IKE: zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych, jeżeli pieniądze są podejmowane po ukończeniu 60 lat (55 lat w razie uzyskania uprawnień emerytalnych); są też inne warunki, np. wpłaty muszą być robione przez min. pięć dowolnych lat.

IKZE: zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych przy wypłacie po ukończeniu 65 lat i pod warunkiem dokonywania wpłat przez co najmniej pięć lat; wpłaty w danym roku można odliczyć od podstawy opodatkowania PIT, ale przy podejmowaniu pieniędzy będzie pobrany 10-proc. zryczałtowany podatek.

_3 Wcześniejszy zwrot pieniędzy

IKE: możliwy w całości lub części, płaci się wtedy podatek od zysków kapitałowych.

IKZE: możliwy tylko w całości; wypłata zwiększa podstawę opodatkowania w danym roku.

_4 Dziedziczenie

IKE: bez podatku od spadków i darowizn; dziedziczący pieniądze może je od razu podjąć bez podatku dochodowego.

IKZE: nie ma podatku od spadków i darowizn; spadkobierca musi zapłacić zryczałtowany 10-proc. podatek dochodowy.