Wskutek nowej ustawy refundacyjnej, która weszła w życie z początkiem 2012 r., segment dystrybucji aptecznej w Polsce spadł po raz pierwszy od wielu lat notując ujemną dynamikę na poziomie 5,7 proc. Rok 2013 na rynku farmaceutycznym w Polsce będzie upływał pod kątem odbudowywania przez działające na nim firmy pozycji po rewolucji, jaką wywołało wejście w życie ustawy refundacyjnej. Po niskiej bazie z 2012 r. sprzedaż wzrośnie, ale wiele podmiotów wciąż będzie walczyć o przetrwanie.
W najnowszym raporcie analitycy PMR prognozują, że w tym roku rynek apteczny wzrośnie o około 4 proc., ale odbicie sprzedaży w aptekach będzie związane głównie z efektem niskiej bazy z 2012 r. Przed wejściem w życie ustawy refundacyjnej nastąpiła bowiem panika zakupowa i znaczny wzrost sprzedaży w czwartym kwartale 2011 r. Przełożyło się to na istotne spadki sprzedaży na początku 2012 r. - W tym roku nadal będą utrzymywać się jednak czynniki, które niekorzystnie wpływały na rynek w ubiegłym roku, takie jak spadki sprzedaży w segmencie leków refundowanych czy też częste zmiany na listach leków refundowanych i dalsze obniżki cen - mówi Agnieszka Skonieczna, starszy analityk rynku farmaceutycznego PMR i współautor raportu.
Wejście w życie ustawy refundacyjnej w styczniu w 2012 r. wywołało prawdziwą rewolucję na rynku farmaceutycznym w Polsce. Aż o 20 proc. wartościowo spadł segment leków refundowanych, a NFZ zaoszczędził na refundacji 2 mld zł (wzrosła znacząco odpłatność pacjentów). Sprzedaż produktów OTC (leki bez recepty, suplementy diety i inne produkty) wzrosła wprawdzie o kilka procent, ale wolniej niż prognozowano wcześniej. Okazuje się bowiem, że wobec konieczności ponoszenia wyższych wydatków na leki refundowane (często niezbędne dla ratowania zdrowia i życia) polscy konsumenci ograniczyli wydatki na mniej istotne i będące często towarami luksusowymi produkty OTC.
Ustawa refundacyjna spowodowała również spadek sprzedaży, obniżenie marży i redukcje zatrudnienia u producentów, hurtowników i w aptekach. Zakaz reklamy aptek wymusił likwidację lub przekształcenie programów lojalnościowych i zmusił podmioty do tworzenia nowych strategii rozwoju działalności, np. uruchamiania paraaptek (czyli sklepów drogeryjnych, które nie podlegają zakazowi reklamy).
Lata 2013-2014 również będą upływać pod znakiem efektów ustawy refundacyjnej, chociaż jej wpływ nie będzie już tak znaczący jak w 2012 r., który był rokiem dostosowawczym. - Wskutek dalszej obniżki marży hurtowej (o 1 p.p. rocznie od 2012 r., do 5 proc. w 2014 r.), hurtownie farmaceutyczne w Polsce będą zmuszone do dalszej redukcji kosztów (Farmacol,Neuca i Pelion mają łącznie ok. 70 proc. udział w rynku - red.) - wskazuje Skonieczna. Z analizy przeprowadzonej przez PWC wynika, że strata tych trzech firm na dystrybucji leków refundowanych w latach 2013 i 2014, kiedy planowana jest kolejna obniżka marży, szacowana jest na odpowiednio 88 mln zł i 148 mln zł.
