Nobel dla Amerykanów

Thomas Sargent i Christopher Sims zostali laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z ekonomii. Zajmowali się związkami przyczynowo-skutkowymi w ekonomii

Dwóch ame­ry­kań­skich pro­fe­so­rów eko­no­mii – Tho­mas Sar­gent i Chri­sto­pher Sims
– zo­sta­ło w po­nie­dzia­łek lau­re­ata­mi Na­gro­dy No­bla z eko­nomii. Rok­rocz­nie przy­zna­je ją Kró­lew­ska Szwedz­ka Aka­de­mia Na­uk, a wy­pła­ca – 10 mln ko­ron (4,7 mln zł), tym ra­zem do podzia­łu, bank cen­tral­ny Szwe­cji.
Oby­dwaj lau­re­aci są wy­kła­dow­ca­mi na ame­ry­kań­skich uni­wer­sy­te­tach – Sar­gent na New York Uni­ver­si­ty, Sims w Prin­ce­ton i ma­ją po 68 lat. Zo­sta­li na­gro­dze­ni za osią­gnię­cia w kil­ku dzie­dzi­nach: em­pi­rycz­ne ba­da­nia nad związkami?przyczynowo-skutkowymi w ekonomii i wy­ni­ka­ją­cy­mi z nich ra­cjo­nal­ny­mi ocze­ki­wania­mi. Pro­wa­dzi­li je nie współ­pra­cu­jąc ze so­bą w la­tach 1970–1980.

Podstawowe narzędzia

„Dzi­siaj me­to­dy roz­wi­nię­te przez Sar­gen­ta i Sim­sa są pod­sta­wo­wy­mi na­rzę­dzia­mi wy­ko­rzy­sty­wa­ny­mi w przy­go­to­wa­niu ana­liz ma­kro­eko­no­micz­nych” – na­pi­sa­no w uza­sad­nie­niu wy­bo­ru. W swo­ich pra­cach oby­dwaj wy­ko­rzy­sty­wa­li sta­ty­stycz­ne ana­li­zy, aby od­po­wie­dzieć na py­ta­nie, czy zmia­ny w po­li­ty­ce go­spo­dar­czej w prze­szło­ści ma­ją wpływ na obec­ny stan go­spo­dar­ki oraz czy de­cy­zje ich do­ty­czą­ce zo­sta­ły pod­ję­te w ocze­ki­wa­niu na wy­da­rze­nia, któ­re po­dej­mu­ją­cy je prze­wi­dzie­li.

Szwe­dzi sta­ra­li się wczo­raj wy­tłu­ma­czyć wkład obu uczo­nych w na­uki eko­no­micz­ne i po­li­ty­kę go­spo­dar­czą. – Za­łóżmy, że rząd zwięk­sza wy­datki budże­to­we. Ja­kie skut­ki tych de­cyzji od­czu­je go­spo­darka? A czy ktoś zna wszyst­kie?kon­sekwen­cje cię­cia stóp pro­cen­towych przez bank central­ny? Dzię­ki pra­com Sar­gen­ta i Sim­sa?je­ste­śmy w sta­nie od­po­wiedzieć?bar­dziej wy­czer­pu­ją­co?na te wszyst­kie py­ta­nia – tłuma­czył wczo­raj Per Kru­sell z Ko­mi­te­tu No­blow­skie­go.

W sukurs politykom

– My­ślę, że me­to­dy, któ­re ja wy­ko­rzy­sty­wa­łem, a da­lej roz­wi­jał je Tom, rze­czy­wi­ście po­zwo­lą się zo­rien­to­wać w tym ca­łym ga­li­ma­tia­sie. Mam na­dzie­ję, że na­sze ba­da­nia po­mo­gą po­li­ty­kom na świe­cie zde­cy­do­wać, jak po­ra­dzić so­bie z go­spo­dar­czą sta­gna­cją i bu­dże­tem moc­no nad­we­rę­żo­nym przez kry­zy­sy go­spo­dar­cze – mó­wił  chwi­lę po uzy­ska­niu in­for­ma­cji o przy­zna­niu my na­gro­dy prof.?Sims, któ­re­go – jak przy­znał – te­le­fon z in­for­ma­cją o tym, że otrzy­mał?No­bla, wy­rwał z głę­bo­kie­go?snu. Kie­dy za­py­ta­no go o konkret­ne wnio­ski z je­go ba­dań, po­wie­dział: – Gdy­bym miał od­po­wiedź na to py­ta­nie, świat by się już o niej daw­no do­wie­dział.

Długoterminowe zmiany

Z ko­lei prof. Sar­gent po­świę­cił się rów­nież ba­da­niom nad dłu­go­ter­mi­no­wy­mi zmia­na­mi struk­tu­ral­ny­mi w go­spo­dar­ce – na przy­kład usta­la­niu dłu­go­ter­mi­no­wych ce­lów in­fla­cyj­nych – oraz nad me­to­da­mi roz­różnie­nia krót­ko­trwa­łych szo­ków, jak zmia­na cen ro­py naf­to­wej czy sy­tu­acji bu­dże­tu oraz wy­da­rzeń, któ­re można by­ło prze­wi­dzieć.