Niepokojąca stagnacja w inwestycjach

Rosnące koszty, zawirowania geopolityczne i duża niepewność uderzają w biznes. Zamiast być motorem PKB, inwestycje w 2024 r. mogą nawet spaść – ze szkodą dla całej gospodarki.

Publikacja: 25.04.2024 06:00

Niepokojąca stagnacja w inwestycjach

Foto: Adobestock

Stopa bezrobocia utrzymuje się na jednym z najniższych poziomów w UE, a inflacja wyhamowała. Ale obraz nie jest tak optymistyczny, jak mogłoby się wydawać. Wśród przedsiębiorców nadal widać dużą niepewność. – Wciąż czekamy na przełom w inwestycjach firm prywatnych – mówi Marcin Mrowiec, główny ekonomista Grant Thorntona.

Firmy stronią od długu

Z raportu tej firmy wynika, że co czwarty właściciel lub członek zarządu nie ma wiedzy na temat wysokości środków, jakie jego firma zamierza w tym roku przeznaczyć na inwestycje. To symbolicznie pokazuje, w jak trudnym i zmiennym otoczeniu działa biznes.

– W krótkim terminie niepewność co do cen, w tym energii, popytu, przyszłych zysków, będzie stanowiła element ograniczający inwestycje – podkreśla Mariusz Zielonka, ekonomista z Konfederacji Lewiatan. Stagnację inwestycyjną potwierdza też podejście do finansowania. O ile w poprzednich latach od zadłużania się mógł powstrzymywać wysoki koszt pieniądza, o tyle teraz sytuacja się zmieniła wraz z mniej restrykcyjną polityką banków centralnych. Mimo to zaledwie co trzeci przedsiębiorca zakłada, że w 2024 r. sięgnie po wsparcie z zewnątrz. To negatywne zjawisko. Spółki pozbawiają się w ten sposób możliwości lewarowania posiadanej gotówki kredytem i szybszego wzrostu.

fot. w. kompała

Wśród firm które planują finansować inwestycje przy pomocy środków zewnętrznych 63 proc. zamierza sięgnąć po kredyt, 61 proc. po fundusze unijne, a prawie 40 proc. po środki uwolnione w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Co trzeci ankietowany ma w planach skorzystanie z ulg podatkowych.

Tylko 3 proc. firm swoje plany inwestycyjne zamierza sfinansować emisją akcji lub obligacji. Nie chcą wykorzystać szansy, jaką daje obecna koniunktura panująca na rynku kapitałowym. Indeks WIG ustanawia kolejne rekordy. Jest o ponad jedną trzecią wyżej niż rok temu.

Gdzie płyną pieniądze

Najwięcej, bo 40 proc., firm deklaruje wzrost nakładów na nowe technologie. Co trzeci przedsiębiorca zwiększy wydatki na inwestycje w sprzęt. Podobny odsetek firm zaplanował wzrost nakładów na kapitał ludzki. Natomiast nie widać dużej aktywności w zakresie inwestycji w innowacje. Zaledwie 18 proc. firm zwiększy w tym roku wydatki na badania i rozwój.

Zaskakującą stagnację widać też w zakresie akwizycji. Zalewie 1 proc. firm zamierza tu zwiększyć swoją aktywność. Zdaniem ekspertów może być to jednak tylko cisza przed burzą, a akwizycje będą jednym z gorętszych tematów pod koniec tego roku oraz w latach kolejnych. Wywołane to będzie m.in. presją płynącą z rynku pracy. W związku z niskim bezrobociem będą rosły płace, a nie wszystkie firmy będą w stanie temu sprostać. Rentowność będzie spadać, a właściciele będą bardziej skłonni do sprzedaży firmy. – To zjawisko będzie wspierane przez problemy z sukcesją w wielu firmach – podkreśla Mrowiec.

Wsparciem dla rynku M&A mogłaby też być prywatyzacja. Skarb Państwa nadal jest wiodącym akcjonariuszem m.in. wielu spółek giełdowych. Nowy rząd deklarował, że to się zmieni. Zapytaliśmy resort, jakie są plany. Twardych deklaracji na razie brak.

– W spółkach, w których Ministerstwo Aktywów Państwowych wykonuje prawa z akcji, trwa proces wymiany organów zarządzających. Dopiero po wyłonieniu nowych organów i przeprowadzeniu przez nie stosownych audytów możliwe będzie przedstawienie strategii i planów – odpowiedział resort.

Gospodarka krajowa
Joanna Maćkiewicz-Pandera, Forum Energii: Luka inwestycyjna w Polsce czeka na KPO
Gospodarka krajowa
Wskaźnik PMI dla Polski spadł m/m do 45,9 pkt w kwietniu
Gospodarka krajowa
MF: Od 2025 roku wchodzimy na ścieżkę redukcji deficytu
Gospodarka krajowa
GUS: Inflacja wyniosła 2,4% r/r w kwietniu wg wstępnych danych; konsensus: 2,4% r/r
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO
Gospodarka krajowa
Groźne prognozy Ministerstwa Finansów dla długu
Gospodarka krajowa
Naprawa polskich finansów zajmie kilka lat. MF przedstawia tzw. białą księgę