W przemyśle trudniej podnosić ceny

Wzrost kosztów w przemyśle, który od kilku miesięcy hamował, znów przyspieszył. Ale wobec słabnącego popytu firmom kończy się przestrzeń do podwyższania cen.

Publikacja: 03.10.2022 21:47

W przemyśle trudniej podnosić ceny

Foto: Adobe Stock

To jeden z kilku wniosków, do których prowadzi wrześniowy odczyt PMI, wskaźnika koniunktury w polskim przemyśle przetwórczym, bazującego na ankiecie wśród menedżerów około 250 przedsiębiorstw. Poza tym maluje on wciąż bardzo ciemny obraz tego sektora, chociaż na pozór jest inaczej. Z drugiej strony tzw. twarde dane tego obrazu jak dotąd nie potwierdzały.

Przedwczesny pesymizm

Jak podała w poniedziałek firma S&P, we wrześniu PMI wzrósł do najwyższego od czerwca poziomu 43 pkt, z 40,9 pkt w sierpniu. Ten ostatni odczyt był najniższy od maja 2020 r., a ankietowani przez „Parkiet” ekonomiści przeciętnie spodziewali się kolejnej zniżki tego wskaźnika, do około 40 pkt.

W tym świetle wrześniowa zwyżka PMI jest sporą niespodzianką, ale nie zmienia szerszego obrazu sytuacji w polskim przemyśle przetwórczym. Każdy odczyt tego wskaźnika poniżej 50 pkt teoretycznie oznacza bowiem, że koniunktura w tym sektorze pogorszyła się w porównaniu z poprzednim miesiącem. Dystans od tej granicy to miara tempa tego pogorszenia. PMI sugeruje więc, że we wrześniu recesja w przemyśle trwała w najlepsze, choć była łagodniejsza niż wcześniej.

W rzeczywistości, jak pokazywały ostatnio dane GUS, w lipcu i w sierpniu produkcja sprzedana przemysłu akurat rosła nawet w ujęciu miesiąc do miesiąca (i po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych). – Sugeruje to, że obawy o tzw. techniczną recesję (dwa z rzędu kwartalne spadki PKB – red.) w polskiej gospodarce w tym roku się nie spełnią. Spodziewamy się, że PKB w III kwartale zwiększył się o 0,4 proc. po spadku o 2,1 proc. w II kwartale – zauważył Andrzej Kamiński, ekonomista z Banku Millennium. Jak jednak dodał, w IV kwartale PKB prawdopodobnie znów spadnie, m.in. za sprawą dekoniunktury w przemyśle. To oznacza, że spadek aktywności w tym sektorze, na który już teraz wskazuje PMI, wystąpi z pewnym opóźnieniem.

Daleko do spadku inflacji

PMI jest obliczany na podstawie odpowiedzi menedżerów firm na pytania dotyczące zmian (w stosunku do poprzedniego miesiąca) produkcji, wartości zamówień, zatrudnienia, czasu dostaw i zapasów. Z najnowszej ankiety wynika, że we wrześniu kolejny raz więcej firm zgłosiło spadek wolumenu zamówień, zarówno krajowych, jak i eksportowych, niż jego wzrost. Szczególnie mocno osłabł popyt z Niemiec. To z kolei wymusiło ograniczenie produkcji, ale też zatrudnienia. I choć wolumen zamówień i produkcja malały wolniej niż w poprzednich miesiącach, to spadek zatrudnienia był najgłębszy od maja 2020 r. Ta akurat tendencja widoczna jest też w danych GUS. W sierpniu liczba pracujących w przetwórstwie przemysłowym (tylko w firmach zatrudniających co najmniej dziesięć osób) była o 8 tys. osób mniejsza niż w kwietniu.

Ankieta, na której bazuje PMI, sugeruje również, że firmy zaczęły akceptować spadek marży zysku. Z jednej strony we wrześniu przyspieszył bowiem wzrost ich kosztów, choć w poprzednich miesiącach hamował, z drugiej zaś firmy podnosiły ceny swoich produktów najwolniej od początku 2021 r. Jak ocenia Kamil Pastor, ekonomista z banku PKO BP, można traktować to jako zapowiedź hamowania inflacji – ale nieśmiałą i bardzo wczesną.

O tym, że zależność między oczekiwaniami firm co do zmian cen ich produktów a faktycznymi zmianami tych cen jest luźna, świadczyć mogą wyniki ankietowych badań GUS (tzw. koniunktura GUS). W ich świetle wskaźnik oczekiwań cenowych firm przetwórczych zdecydowanie malał od kwietnia do sierpnia. W tym czasie inflacja bazowa, która nie obejmuje cen energii i żywności, stale przyspieszała. We wrześniu wskaźnik oczekiwań cenowych znów zaś wzrósł.

Gospodarka krajowa
Eurostat: Inflacja w Polsce znów jest niemal najwyższa z całej UE
Gospodarka krajowa
Intel zamroził wielką inwestycję
Gospodarka krajowa
Klarowne wydatki mogą polepszać ocenę państwa
Gospodarka krajowa
Rusza pomoc finansowa dla poszkodowanych
Materiał Promocyjny
Jak wygląda auto elektryczne
Gospodarka krajowa
Żywioł uderzył zwłaszcza w energetykę
Gospodarka krajowa
Rusza pomoc dla poszkodowanych w powodzi