GPW dyscyplinuje spółki z małej giełdy

Liczba kar nakładanych przez GPW na spółki z NewConnect jasno pokazuje, że tamtejsi emitenci mają duże problemy z ładem korporacyjnym i przestrzeganiem przepisów. W tym roku z powodu uporczywego niewypełniania obowiązków informacyjnych wykluczono już z obrotu akcje 17 emitentów. To więcej niż w poprzednich latach.

Od dekady liczba spółek notowanych na NewConnect się kurczy. Rynek wystartował 30 sierpnia 2007 r., rok 2007 zamknął się liczbą 24 emitentów. Ich liczba systematycznie rosła, osiągając maksimum w 2013 r. Wtedy na koniec roku było aż 445 firm. W 2018 r. ich liczba spadła poniżej 400. Obecnie na rynku znajdziemy 359 emitentów. Spadek jest po części efektem przeprowadzek na rynek główny, ale za część statystyk odpowiadają mniej pozytywne przyczyny, w tym bankructwa i wykluczanie akcji z obrotu z powodu naruszania przepisów.

Giełda Papierów Wartościowych, która prowadzi ten rynek, podkreśla, że zależy jej, żeby na warszawskim parkiecie notowanych było jak najwięcej emitentów, ale nie może się to odbywać kosztem jakości wykonywanych przez nich obowiązków informacyjnych.

2023 r. jest pracowity

Z udostępnionych naszej redakcji statystyk wynika, że GPW od początku istnienia NewConnect zastosowała wobec notowanych tam emitentów aż 2,5 tys. środków dyscyplinujących. Ma do wyboru różne opcje. Za naruszenie obowiązków informacyjnych regulamin alternatywnego systemu obrotu przewiduje możliwość nałożenia na spółkę upomnienia lub kary pieniężnej do 50 tys. zł. GPW może też zawiesić obrót papierami wartościowymi, nałożyć na firmę obowiązek zawarcia umowy z autoryzowanym doradcą, a w razie rażącego naruszenia przepisów nawet wykluczyć jej akcje z obrotu.

W 2022 r. w 154 przypadkach zawieszono obrót akcjami, nałożono 169 kar upomnienia oraz jedną pieniężną. W 2021 r. takich decyzji było odpowiednio: 159, 84 oraz 1.

Najnowsze statystyki pozwalają sądzić, że liczba sankcji w 2023 r. będzie wysoka. W samym I półroczu podjęto aż 90 decyzji dotyczących zawieszenia obrotu z powodu nieopublikowania raportu okresowego. To 57 proc. średniej całorocznej z okresu 2018–2022 r. Jeszcze większy wzrost widać w zakresie liczby decyzji o wykluczeniu z obrotu. W I półroczu 2023 r. takich decyzji podjęto 17 (w grudniu ubiegłego roku zarząd giełdy podjął decyzję o warunkowym wykluczeniu z obrotu 18 spółek, ale jedna, Fabryka Konstrukcji Drewnianych, wypełniła warunki wskazane w uchwale i obrót jej akcjami został wznowiony 3 stycznia 2023 r.). To o 150 proc. więcej, niż wynosiły statystyki za cały rok w okresie ostatnich pięciu lat (tę średnią zaniżyły dane za 2020 i 2022 r., kiedy z tego powodu nie wykluczono żadnej spółki).

W tym roku widać też wzrost liczby kar pieniężnych. W samym I półroczu nałożono ich 50, wobec jednej w 2022 i również jednej w 2021 r.

Różne reakcje spółek

Giełda Papierów Wartościowych podkreśla, że niestety na większości spółek nakładane na nie kary, np. za szwankującą sprawozdawczość finansową, nie robią pożądanego wrażenia. Zarządy firm tłumaczą się między innymi tym, że nie mają odpowiednich zasobów do przygotowania raportów finansowych.

– Skoro nie potrafią czy nie są w stanie tego zrobić, to należy sobie zadać pytanie, jaki jest cel notowań ich akcji. GPW zależy na budowie silnego i przejrzystego rynku kapitałowego. Dlatego nie zmienimy swojego rygorystycznego podejścia do kwestii obowiązków informacyjnych – deklaruje Monika Gorgoń, członkini zarządu giełdy. Podkreśla, że obowiązek publikacji raportów nie może być traktowany przez spółki jako szczególne obciążenie. Od kilku lat roczne sprawozdania finansowe wszystkich spółek akcyjnych, a nawet spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, są dostępne na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości. Skoro jawne są sprawozdania spółek niepublicznych, to tym bardziej nieuzasadnione byłoby stosowanie innych kryteriów dla spółek notowanych.

– Spółki wybierające się na giełdę mają pełną świadomość ciążących na nich obowiązków informacyjnych i godzą się na to – podkreśla członkini zarządu GPW.

Zdarza się, że spółki nieprzestrzegające regulaminu odbijają piłeczkę i obwiniają giełdę, a nawet grożą jej konsekwencjami prawnymi za usunięcie z NewConnect. Jedną z nich przed podjęciem uchwały o wykluczeniu GPW ukarała jedenastoma upomnieniami, trzema karami finansowymi oraz dwukrotnie nałożyła na nią obowiązek podpisania umowy z autoryzowanym doradcą. Firma nie przejęła się sankcjami. Do dnia podjęcia decyzji o wykluczeniu zalegała z przekazaniem aż 16 raportów okresowych, nie podpisała też wymaganej umowy z autoryzowanym doradcą.

– Nie ma powodu, by jakakolwiek spółka była traktowana inaczej niż pozostałe, wymogi są takie same dla wszystkich. Inwestorzy mają prawo oczekiwać, że emitent przekaże informacje kluczowe dla podejmowania świadomych decyzji – podsumowuje Gorgoń.

Od początku istnienia NewConnect zadebiutowało w sumie 675 spółek, a zniknęło 316. W 2022 r. delistingów było 17, a debiutów 16. W tym roku, według stanu na lipiec, było to odpowiednio: 25 oraz 6. Stosunkowo niska liczba debiutów jest pochodną trudnej sytuacji na rynku pierwotnym. Spadek liczby i wartości IPO widać nie tylko w Polsce, ale też na całym świecie. Globalne statystyki ratują dane z Azji. W Europie i USA ożywienia na razie nie widać.