Banki: Słony rachunek za franki

Prezydencki projekt ustawy zakłada trzy rodzaje restrukturyzacji kredytów: dobrowolną, przymusową, a także przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu.

Pierwszy wariant zakłada restrukturyzację dobrowolną, czyli mogłaby się odbyć za zgodą banku, ale jeśli ten się nie zgodzi, w grę wchodzi restrukturyzacja przymusowa z zastosowaniem tzw. kursu sprawiedliwego obliczanego indywidualnie dla każdego kredytu.

– To kurs wynikający z porównania danego kredytu do analogicznego zaciągniętego w złotych. Algorytm wyliczający kurs sprawiedliwy będzie zawarty w ustawie i będzie różny dla poszczególnych kredytobiorców.

– Projekt kierujemy do Komisji Nadzoru Finansowego, która oszacuje jego koszty dla sektora bankowego. Sądzimy, że w sumie będzie korzystny dla gospodarki – zapowiedział Maciej Łopiński, minister w Kancelarii Prezydenta. Kurs sprawiedliwy zależy m.in. od kwoty, kursu zaciągnięcia, marży kredytowej. W każdym przypadku będzie więc inny. Z algorytmu wynika (przy założeniu, że bieżący kurs to 3,91), że przykładowo dla kredytu frankowego zaciągniętego w sierpniu 2008 na kwotę 300 tys. zł, przy kursie 2,03, przy marży 2 proc. wyliczony według kalkulatora „kurs sprawiedliwy" wynosi 2,19. Ale już przy takim kredycie z marżą 1 proc. „kurs sprawiedliwy" wyniesie 2,47.

Będzie to więc rozwiązanie korzystne dla osób, które zaciągnęły kredyt przy niskim kursie franka.

Ale już w przypadku kredytów zaciągniętych w 2005 roku będzie on zbliżony do obecnego kursu rynkowego. Możliwość podjęcia decyzji o skorzystaniu z restrukturyzacji będzie ograniczona w czasie. Projekt zakłada też zwrot spreadów walutowych i ta suma będzie odejmowana od kwoty pozostałej do spłaty.

Analitycy szacują wstępnie, że skorzystanie przez klientów z opcji restrukturyzacji i spłaty po kursie sprawiedliwym oznacza dla sektora bankowego koszt rzędu 32–38 mld zł, a do tego dojdą jeszcze kwoty wynikające z odliczenia spreadów walutowych. Projekt przewiduje mechanizm kompensacji polegający na tym, że banki będą mogły odliczyć część kosztów restrukturyzacji kredytów – do 20 proc. kwoty podatku od aktywów, jaki mają płacić od lutego.

W reakcji na propozycje prezydenta kursy banków z dużymi portfelami kredytów walutowych poszły mocno w dół, Getin Noble tracił ponad 10 proc., akcje Millennium spadły o ponad 6 proc., a mBanku ponad 4 proc.

Komisja Nadzoru Finansowego zadeklarowała, że tak jak przy każdym projekcie ustawy, policzy skutki regulacji dla stabilności systemu finansowego. Nadzorca przypomniał też, że prace nad ustawą to wynik braku ze strony banków dobrowolnej i adekwatnej reakcji na skokowy wzrost kursu franka, w tym braku zgody banków na systemowe rozwiązanie zaproponowane przez przewodniczącego KNF na początku 2015 roku. KNF podkreślił też, że Komitet Stabilności Finansowej, w skład którego wchodzi m.in. minister finansów, w stanowisku z grudnia 2015 r. wskazał, że „inicjatywy regulacyjne dotyczące nowych obciążeń dla instytucji finansowych, zwłaszcza banków, powinny być konstruowane rozważnie, tak aby nie wpływały negatywnie na stabilność systemu finansowego i nie ograniczały zdolności banków do kredytowania gospodarki".

KNF sprawdzi też, czy nie doszło do naruszenia prawa giełdowego w związku z tym, że prezydencki projekt przed publicznym ogłoszeniem został został najpierw przekazany frankowiczom.