Zbliża się szczyt zainteresowania IKE i IKZE

Czy da się ominąć podatek giełdowy?

Można to zrobić, ale tylko w ograniczonym zakresie. Chodzi oczywiście o rachunki IKE i IKZE, które do pewnej kwoty, przy zachowaniu pewnych warunków, dają możliwość zwolnienia z podatku.

Wspomniał pan o IKE i IKZE. Produkty te działają od dłuższego czasu, ale raczej nie są zbyt popularne. Dla kogo są przeznaczone?

IKE i IKZE to elementy III filaru emerytalnego, które dają możliwość samodzielnego oszczędzania i zarządzania pieniędzmi właśnie poprzez konta emerytalne. Oczywiście IKE i IKZE są przeznaczone dla wszystkich osób fizycznych, które chcą z nich skorzystać. Oferują je domy maklerskie, TFI, banki, towarzystwa emerytalne czy zakłady ubezpieczeń. Problem polega na tym, że jest pewien określony limit wpłat. Na IKE w tej chwili jest to 13 329 zł, a na IKZE 5331 zł w skali roku.

Wspomnieliśmy na początku, że dzięki tym produktom jesteśmy w stanie uniknąć podatku giełdowego. W jaki sposób?

Trzeba zaznaczyć, że w przypadku tych dwóch kont są pewne różnice. Jeśli chodzi o IKE, mamy do czynienia z większa wpłatą, ale musimy spełnić dodatkowe warunki, by uzyskać korzyści podatkowe. Jest to warunek wieku, w którym możemy wycofać pieniądze, i długości oszczędzania. W przypadku IKE możemy uzyskać zwolnienie podatkowe, jeżeli wypłacimy pieniądze w momencie osiągnięcia 60 lat. Drugi warunek to długość oszczędzania. IKE wymaga, aby pieniądze były wpłacane co najmniej przez pięć lat. Jeśli chodzi o IKZE, możemy wypłacić pieniądze bez utraty korzyści podatkowych dopiero po przekroczeniu 65. roku życia. Warto jednak dodać, że IKZE w odróżnieniu do IKE daje bieżącą korzyść podatkową. Wpłaty na IKZE można odliczyć od podstawy opodatkowania. Trzeba jednak pamiętać, że wypłacając pieniądze z konta IKZE po przekroczeniu 65 lat, niestety zapłacimy 10 proc. podatku od kwoty, którą będziemy wypłacać. IKZE daje więc bieżącą korzyść podatkową, natomiast trzeba się liczyć z podatkiem przy wypłacie. Zaletą systemu jest natomiast to, że można mieć zarówno IKE, jak też IKZE i z tych dwóch produktów uzyskiwać korzyści podatkowe.

Czym IKE i IKZE różnią się od zwykłego rachunku maklerskiego? Czy to jest tylko ten element podatkowy?

W zasadzie tak. Warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku IKE i IKZE mamy ograniczoną paletę dostępnych instrumentów finansowych. Ustawodawca zastrzegł, że w przypadku tych dwóch kont nie można inwestować w instrumenty pochodne.

Biorąc pod uwagę wasz dom maklerski, jak dużym zainteresowaniem cieszą się IKE i IKZE?

Większym zainteresowaniem cieszą się rachunki IKZE, gdyż dają bieżącą korzyść podatkową. Dynamika przyrostu liczby kont IKZE jest większa niż IKE. Wiadomo natomiast, że jak zawsze największym zainteresowaniem produkty cieszą się właśnie pod koniec roku. Wtedy najwięcej osób otwiera nowe konta i wtedy też mamy największe dopłaty do istniejących już kont.

Środowisko maklerskie bardzo często podkreśla, że listopad i grudzień to czas żniw, jeśli chodzi o IKE i IKZE, jednak patrząc na statystyki i tak widać, że zainteresowanie tymi produktami nie jest zbyt duże. Kont IKE na koniec I półrocza w domach maklerskich było około 31 tys., a kont IKZE około 9 tys. Nie są to liczby, które rzucają na kolana.

To wynika z ogólnej sytuacji, jaka panuje na rynku kapitałowym. Proszę zwrócić uwagę, że łączna liczba kont IKE prowadzona przez wszystkie uprawnione do tego instytucje na koniec I półrocza wynosiła 960 tys. Warto przy tym zwrócić uwagę, że pod względem liczby kont udział domów maklerskich wynosi około 3 proc., jednak już patrząc na wielkość zgromadzonych aktywów, jest to około 15 proc. Nie ma oczywiście obowiązku wykorzystywania całkowitego limitu rocznych wpłat, natomiast co do zasady to limity te są wykorzystywane właśnie w domach maklerskich. W pozostałych instytucjach ta średnia wpłata jest zdecydowanie mniejsza. Klienci, którzy zarządzają pieniędzmi w IKE i IKZE, robią to samodzielnie i są to klienci świadomi tego, co robią.

Limity wpłat co roku się zmieniają. Gdyby je znacząco podwyższono, to myśli pan, że dalej byłyby w pełni wykorzystywane?

Myślę, że tak. Proszę zwrócić uwagę, że limit wpłaty na IKZE wynosi 5331 zł rocznie. Z perspektywy rynku kapitałowego nie jest to zbyt wygórowana kwota. Myślę, że gdyby limit był wyższy, to dynamika przyrostu liczby rachunków kont IKZE byłaby zdecydowanie większa.

Skoro mówimy o trzecim filarze systemu emerytalnego, to oczywiście musimy poruszyć także temat związany z pracowniczymi planami kapitałowymi. Zwiększą one popularność IKE i IKZE? Czy może wręcz przeciwnie?

IKE i IKZE to są decyzje indywidualne klientów, którzy są mniej lub bardziej świadomi. PPK, co do zasady, też mają być decyzjami samodzielnymi, natomiast w tym przypadku dochodzi jeszcze czynnik pracodawcy. Uważam, że w dzisiejszych czasach potrzebne są różne formy oszczędzania na emeryturę. Wszyscy mamy świadomość tego, jaka jest demografia i jak to będzie wyglądać za 10–20 lat. Wprowadzenie kolejnych form gromadzenia kapitału na emeryturę w postaci PPK pewnie w jakimś stopniu stworzy konkurencję dla IKE i IKZE. Będzie to jednak dotyczyło tylko pewnej grupy odbiorców. Nie sądzę, aby PPK zaszkodziły IKE i IKZE w domach maklerskich, bo w tym przypadku mamy do czynienia z klientami, którzy świadomie otworzyli te rachunki i świadomie zarządzają własnymi środkami. Uważam raczej, że PPK będą konkurencją dla IKE i IKZE w TFI czy w zakładach ubezpieczeń, czyli generalnie w przypadku tych kont, które nie są zarządzane przez właścicieli, tylko przez instytucje. PRT