Jak czytamy w założeniach do ustawy, jej celem ma być wprowadzenie systemu osłon socjalnych dla pracowników branży energetycznej i branży górnictwa węgla brunatnego dotkniętych skutkami polityki klimatycznej. „Istotą rozwiązań ujętych w projekcie ustawy jest wprowadzenie systemu osłon socjalnych dla pracowników przedsiębiorstw energetycznych w okresie wyłączania jednostek wytwórczych oraz pracowników przedsiębiorstw górniczych w okresie systemowej redukcji lub zakończenia wydobycia węgla brunatnego związanej z wyłączaniem jednostek wytwórczych.” – czytamy. Chodzi o czas, w którym elektrownie węglowe będą zarządzane przez Narodową Agencję Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Chodzi o 62 proc. mocy wytwórczych, którymi NABE będzie zarządzać po przekazaniu elektrowni przez polskie spółki elektroenergetyczne. Ten proces ma się dokonać – jak nadal utrzymuje to Ministerstwo Aktywów Państwowych – do końca marca.
Osłony socjalne mają obejmować urlopy energetyczne / urlopy górnicze – w wymiarze do czterech lat, przysługujące pracownikowi, któremu ze względu na wiek i łączny staż pracy brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury, jednorazowe odprawy pieniężne – przysługujące pracownikowi, z którym rozwiązywana jest umowa o pracę, posiadającemu co najmniej 5-letni staż pracy w przedsiębiorstwie, a który nie może skorzystać z prawa do urlopu górniczego lub energetycznego. „W okresie korzystania z urlopu górniczego lub z urlopu energetycznego pracownik będzie zwolniony z obowiązku świadczenia pracy i otrzyma świadczenie socjalne w wysokości 80 proc. miesięcznego wynagrodzenia pracownika obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Skorzystanie z urlopu energetycznego lub urlopu górniczego będzie dobrowolne i będzie się odbywać się na wniosek pracownika i za zgodą pracodawcy.” – czytamy w założeniach do ustawy.
Projekt ustawy zakłada, że świadczenia socjalne wynikające z urlopów energetycznych i urlopów górniczych oraz jednorazowe odprawy pieniężne będą finansowane z dotacji budżetowej. Pod koniec 2022 r. związki zawodowe i MAP podpisały porozumienie tzw. Umowę Społeczną dotyczącą przyszłości pracowników sektora energetycznego po przejęciu elektrowni węglowych. Jak czytamy już samej umowie każdy pracowników otrzyma premię konsolidacyjną w wysokości 8 tys. zł brutto z tytułu wejścia do NABE. Utrzymane zostaną też dotychczasowe nagrody jak nagroda roczna oraz nagrody z okazji Dnia Energetyka i Dnia Górnika. Nowy pracodawca będzie zobowiązany do corocznej podwyżki przeciętnego wynagrodzenia w NABE. W założeniach do ustawy nie podano jednak kwoty ile, ustawa będzie kosztować budżet. Prace nad ustawą nadzoruje wiceminister Aktywów Państwowych Karol Rabenda.
Jak poinformował w Sejmie wiceminister aktywów państwowych Maciej Małecki w drugiej połowie lutego projekt ustawy o osłonach socjalnych, towarzyszących powołaniu Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, powinien zostać opublikowany i skierowany do konsultacji. Małecki powiedział, że ustawowe uregulowanie kwestii świadczeń i osłon socjalnych dla pracowników sektorów elektroenergetycznego i wydobycia węgla brunatnego zakłada podpisana w grudniu 2022 r. przez rząd ze związkami zawodowymi i pracodawcami umowa społeczna. "Określa zobowiązania wobec pracowników z związku z procesem stopniowej transformacji regionów silnie związanych z energetyką konwencjonalną i utworzeniem NABE. Umowa zabezpiecza świadczenia pracownicze na okres transformacji energetycznej oraz przewiduje wprowadzenie w drodze ustawowej pakietu świadczeń socjalnych" - podkreślił Małecki, zaznaczając, że osłony będą finansowane z budżetu, na co należy jeszcze zdobyć zgodę Komisji Europejskiej.
