Kluczowe rozstrzygnięcie frankowe pod koniec marca

Izba Cywilna Sądu Najwyższego zajmie się zagadnieniami prawnymi dotyczącymi hipotek frankowych. To może utorować drogę do ujednolicenia orzecznictwa i pokaże jak mają się rozliczać banki i klienci.

„Posiedzenie składu pełnej Izby Cywilnej dla rozpoznania wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2021 r. o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów prawa występujących w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego wyznaczył na dzień 25 marca 2021 r. na godz. 10.00” – podał Sąd Najwyższy w komunikacie.

Rynek od dawna wyczekiwał tego momentu, bo o ile sądy powszechne, szczególnie w pierwszej instancji, masowo orzekają na korzyść klientów (około 90 proc. wyroków zapadłych w 2020 r. było dla nich korzystnych), to w razie unieważnienia umów wciąż są niejasności dotyczące m.in. sposobu rozliczenia klienta i banku (teoria salda vs. teoria dwóch kondykcji), czy żądania przez banki opłat za korzystanie z kapitału albo określenia początku biegu przedawnienia. Zagadnieniami tymi zajmie się Izba Cywilna. Jej orzeczenie będzie miało moc zasady prawnej, co powinno ujednolicić orzecznictwo. Co ciekawe, zajmie się też tym, czy klauzule przeliczeniowe kredytu można zastąpić innym mechanizmem (może to być średni kurs NBP).

„Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska wystąpiła z wnioskiem o rozstrzygnięcie przez skład całej Izby Cywilnej SN zagadnień prawnych dotyczących tematyki kredytów walutowych odpowiedzi na przedstawione zagadnienia, w kompleksowy sposób powinny rozstrzygnąć najpoważniejsze kontrowersje, jakie ujawniły się na tle praktyki orzeczniczej sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego w związku z niezwykle doniosłym społecznie problemem tzw. kredytów walutowych, w szczególności zaś tzw. kredytów frankowych" – dodano w komunikacie.

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego przedstawiła sześć zagadnień prawnych, które rozstrzygnąć ma Izba Cywilna:

1. Czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?

W razie odpowiedzi przeczącej na powyższe pytanie:

2. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego do takiej waluty umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie?

3. Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego w walucie obcej umowa ta może wiązać strony w pozostałym zakresie?

Niezależnie od treści odpowiedzi na pytania 1-3:

4. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość?

5. Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej z powodu niedozwolonego charakteru niektórych jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?

6. Czy, jeżeli w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej którejkolwiek ze stron przysługuje roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu takiej umowy, strona ta może również żądać wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę?