Bartłomiej Boguszewski Prawnik Baker McKenzie
Wiele problemów sprawiają przedsiębiorcom wprowadzone od 1 stycznia 2019 r. (choć obowiązujące w dużej mierze od 1 stycznia 2020 r.) nowe zasady poboru podatku u źródła. Zgodnie z nimi, w przypadku wypłat niektórych należności na rzecz podmiotów zagranicznych (np. odsetek, licencji, dywidend lub opłat za niektóre usługi) w kwocie przewyższającej 2 miliony złotych zasadą jest pobór podatku przez płatnika i jego ewentualne późniejsze odzyskanie w drodze zwrotu nadpłaty. Zastosowanie zwolnienia lub preferencyjnej stawki następuje tylko w wyjątkowych przypadkach. Zmiany już obowiązujące obejmują wprowadzenie standardu należytej staranności płatnika oraz modyfikację definicji pojęcia rzeczywistego właściciela (wprowadzając wymóg prowadzenia przez taki podmiot tzw. rzeczywistej działalności gospodarczej w kraju rezydencji).
Wobec licznych wątpliwości Ministerstwo Finansów opublikowało w drugiej połowie czerwca projekt objaśnień dotyczących stosowania nowych przepisów. Potwierdzają one daleko idące obowiązki płatników w zakresie weryfikacji uprawnienia odbiorcy płatności do zastosowania preferencyjnej stawki podatku (w tym konieczność weryfikacji modelu biznesowego działalności odbiorców za granicą). Niestety, nie dają one jasnych odpowiedzi na wiele pytań związanych z nowymi przepisami. Jest to szczególnie istotne, gdyż wraz z nowymi zasadami poboru podatku u źródła wprowadzono dotkliwe sankcje za błędy w tym zakresie podmiotów dokonujących płatności, jak i ich organów zarządzających. W konsekwencji stosowanie preferencyjnych stawek podatku u źródła wymaga bardzo szczegółowej analizy (a często również negocjacji z kontrahentami) oraz stworzenia odpowiednich procedur ograniczających ryzyka w spółkach i ich zarządach.
Kolejną zmianą, która rodzi wiele wątpliwości oraz problemów praktycznych, jest raportowanie tzw. schematów podatkowych (MDR). Dotychczasowa praktyka pokazuje, że ustalenie granicy pomiędzy schematem podatkowym, a zdarzeniem niewymagającym przekazania informacji szefowi KAS jest niezwykle trudne. Bardzo często uczestnicy tych samych transakcji prezentują przeciwne stanowiska co do powstania obowiązku raportowania, jego podstawy prawnej, zakresu koniecznych do przekazania informacji czy okre- ślenia terminu złożenia informacji. Opublikowane przez ministra finansów w styczniu br. objaśnienia w zakresie MDR nie poprawiły sytuacji. Prezentują one restrykcyjne podejście do przepisów o MDR, a co gorsza, w wielu przypadkach budzą istotne wątpliwości co do intencji Ministerstwa Finansów. Skonstruowanie przepisów w taki sposób, skutkujące koniecznością podejmowania decyzji w oparciu o bardzo niejasne przesłanki, wobec drastycznych sankcji na gruncie kodeksu karnego skarbowego (sankcja może teoretycznie przekroczyć 20 mln zł), stawia pod znakiem zapytania zgodność tych regulacji z konstytucją. Podatnicy powinni mieć również świadomość obowiązku w zakresie stworzenia i wdrożenia tzw. procedury MDR. Obowiązek ten jest przewidziany dla tzw. promotorów, nie dotyczy jednak jedynie doradców podatkowych, ale również w wielu przypadkach innych podmiotów gospodarczych – zwłaszcza tych działających w ramach grup kapitałowych.
Pozytywnie należy natomiast ocenić korzystanie w ostatnim czasie przez ministra finansów z nowego instrumentu, jakim są objaśnienia podatkowe mające walor ogólnej interpretacji podatkowej. Oprócz wspomnianych już wyżej objaśnień dotyczących podatku u źródła minister finansów wydał również objaśnienia dotyczące preferencyjnego opodatkowania dochodów wytwarzanych przez prawa własności intelektualnej (IP Box), w zakresie cen transferowych czy ulgi na zakup kas rejestrujących online.
