Podpowiedzi dla rządzących

Pytamy analityków, zarządzających i inne osoby związane z rynkiem kapitałowym o propozycje konkretnych rozwiązań ustawowych, które pomogłyby polskiej gospodarce i biznesowi.

W ostatnim czasie ukazało się wiele publikacji z okazji 100 dni rządu Beaty Szydło. Koncentrowały się one głównie na działaniach polityków Prawa i Sprawiedliwości. My natomiast postanowiliśmy podejść do tematu bardziej konstruktywnie. Zgłosiliśmy się do osób związanych ze światem inwestowania o ich podpowiedzi dla obecnego rządu i wskazanie, jakie konkretne działania mogą pomóc gospodarce.

Proszę nie przeszkadzać

Na wstępie trzeba przyznać, że wielu ekspertów nie zdecydowało się na komentarz. Analitycy, maklerzy oraz zarządzający mają często złe doświadczenia dotyczące działalności polityków i wolą się dystansować od tematów z tym związanych.

Mirosław Kachniewski, prezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych: - Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem dla gospodarki i rynku kapitałowego byłby brak zmian ustawowych. Doświadczenie uczy, że każda nowa regulacja jest gorsza od poprzedniej, jeszcze bardziej szczegółowa, jeszcze bardziej niezrozumiała i jeszcze bardziej oderwana od realiów rynkowych.

– Poprzednia ekipa rządząca miała opinię prorynkowej, ale jej realne działania wymierzone w otwarte fundusze emerytalne czy komentarze porównujące giełdę z kasynem wyrządziły wiele złego. Nowy rząd ma opinię antyrynkowego, więc, paradoksalnie, należy mu życzyć pójścia ścieżką poprzedników, by zapisał się w pamięci odwrotnie do oczekiwań – mówi anonimowo jeden z popularnych analityków.

Co może zrobić rząd, aby pozytywnie zapisać się w pamięci osób związanych z giełdą? – Po pierwsze, zmienić się musi język dotyczący rynku i klimat wokół niego. Tutaj wystarczy odrobina dobrej woli, co wiele nie kosztuje. Po drugie, w końcu wypadałoby zrealizować wieloletni postulat ludzi rynku w postaci wprowadzenia realnych zachęt do inwestowania na parkiecie, co można w łatwy sposób podpiąć pod program rozwojowy ogłoszony przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego – dodaje analityk.

Dużo mniej wymagający jest Mirosław Kachniewski, prezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych. – Jeżeli miałbym napisać idealny scenariusz dla polskiej gospodarki i rynku kapitałowego, zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem byłby brak zmian ustawowych. Oczywiście nie uważam, aby obecne uregulowania były doskonałe, ale brak zmian ustawowych przyniósłby wiele pożytku przynajmniej z trzech powodów – mówi.

I wylicza: – Po pierwsze, po kilku latach „wytężonych prac legislacyjnych", których rezultatem były liczne nowe regulacje, dałoby to chwilę oddechu i stworzyło możliwość przestudiowania i zastosowania regulacji obowiązujących obecnie. Po drugie, zapewniłoby to minimum stabilności regulacyjnej i istotnie ograniczyło ryzyko prowadzenia biznesu w Polsce. Po trzecie, doświadczenie uczy, że każda nowa regulacja jest gorsza od poprzedniej, jest jeszcze bardziej szczegółowa, jeszcze bardziej niezrozumiała i jeszcze bardziej oderwana od realiów rynkowych.

Podpowiedzi konkretnych zmian

Większość pytanych przez nas osób ma jednak propozycje zmian. Paweł Cymcyk, prezes Związku Maklerów i Doradców, zwraca uwagę, że ustawy regulujące wszystkie istotne obszary emerytalne (OFE, pracownicze programy emerytalne) są przestarzałe.

– OFE powinny móc stosować instrumenty pochodne choćby do zabezpieczania ryzyka walutowego czy móc delegować na inne podmioty zarządzanie tych części swoich portfeli, które są spoza ich ekspertyzy. Ponadto oferowanie jednej strategii inwestycyjnej w OFE wszystkim uczestnikom jest dalekie od optymalnego. W przypadku PPE katastrofą jest brak możliwości obsługi uczestnictwa online (wszystkie zlecenia muszą być składane w formie papierowej), brak automatycznego zapisu pracowników przy tworzeniu PPE, także to, że pracownicy każdego szczebla w przedsiębiorstwie są w tym samym programie, chociaż nie dla każdego jest korzystne. Kuriozalny jest również fakt, że składki na PPE wchodzą do podstawy opodatkowania PIT. Zmianę tych elementów można wprowadzić szybko, bez żadnych kosztów i z korzyścią dla całego systemu emerytalnego – zaznacza Cymcyk.

Mariusz Pawlak partner w Lorek Pawlak Family Office: - Ułatwienie działalności gospodarczej dla nowo powstających małych firm poprzez wprowadzenie dla nich niskich obciążeń podatkowych, społecznych i formalnych, spowoduje, że wiele osób podejmie aktywność gospodarczą. Część z tych osób to dzisiejsi bezrobotni lub funkcjonujący w szarej  strefie.

Z kolei Paweł Jackowski, dyrektor departamentu zarządzania aktywami TMS Brokers, porusza w pierwszej kolejności kwestię kredytów walutowych. – Preferowane rozwiązania w moim odczuciu powinny iść w stronę urealnienia wartości zobowiązań kredytobiorców w stosunku do wartości zabezpieczeń. Oznacza to jakąś formę pomocy dla najbardziej zadłużonych, bez preferowania konkretnych rozwiązań. Chodzi w tym przypadku o całościowe obniżenie ryzyka dla systemu finansowego. Jeżeli z tego balonu nie spuścimy powoli powietrza, to narażamy się na ryzyko, że w sytuacji kryzysowej nie unikniemy gwałtownej reakcji, a koszty poniesione przez całą gospodarkę będą dużo wyższe – przestrzega.

Dyrektor departamentu zarządzania aktywami TMS Brokers uważa, że nałożenie dodatkowych obciążeń na jeden tylko sektor finansowy, od którego kondycji zależy właściwe funkcjonowanie całej gospodarki, nie jest dobrym pomysłem na pozyskanie dodatkowych źródeł finansowania wydatków publicznych.

Zbyt duża biurokracja

Zapytani o zdanie praktycy rynku kapitałowego zwracają uwagę również na zbytnią mnogość przepisów, procedur czy formalności, z którymi codziennie trzeba się mierzyć.

– Proste i jednakowe dla wszystkich regulacje w połączeniu z prostymi i tanimi we wprowadzeniu podatkami to recepta, której potrzebuje polska gospodarka. Poprzedni rząd deklaratywnie opowiadał się za liberalizmem gospodarczym, ale praktyka nie do końca to potwierdzała. Obecny wydaje się bardziej etatystyczny i ponownie życzyć mu należy pójścia w ślady poprzedników, czyli aby etatyzm bardziej wiązał się z głoszonymi hasłami, a praktyka okazała się bardziej liberalna – mówi anonimowo jeden z popularnych analityków.

Na podobny problem zwraca uwagę Mariusz Pawlak, główny ekonomista Związku Przedsiębiorców i Pracodawców oraz partner w Lorek Pawlak Family Office.

– Główną barierą w rozwoju przedsiębiorczości w Polsce jest niesprzyjające otoczenie prawne oraz kosztowny system obciążeń podatkowych i społecznych. Wielu przedsiębiorców radzi sobie z pozyskiwaniem środków na rozwój czy z udoskonalaniem swoich produktów, a nawet z ekspansją zagraniczną, ale jest bezbronnych wobec negatywnie nastawionego aparatu administracyjnego oraz zawiłości regulacji prawnopodatkowych – ocenia Pawlak.

Marcin Billewicz, prezes Copernicus Capital TFI: - Szczególnie istotne jest przyspieszenie odzyskiwania niezapłaconych należności. Dotyczy to zarówno prostych spraw wynikających z niezapłaconych faktur, jak i dużych wierzytelności, wynikających np. z emisji obligacji.

– Sam koszt biurokracji i nadmiernej sprawozdawczości jest szacowany na około 1,2 proc. PKB. Ułatwienie działalności gospodarczej dla nowo powstających małych firm, poprzez wprowadzenie dla nich niskich obciążeń podatkowych, społecznych i formalnych, spowoduje, że wiele osób podejmie aktywność gospodarczą. Część z tych osób to dzisiejsi bezrobotni lub funkcjonujący w szarej strefie – dodaje.

Pomoc w odzyskiwaniu należności

A zdaniem Marcina Billewicza, prezesa Copernicus Capital TFI, natychmiastowego usprawnienia wymaga praca sądów i prokuratur.

– Szczególnie istotne jest przyspieszenie odzyskiwania niezapłaconych należności. Dotyczy to zarówno prostych spraw wynikających z niezapłaconych faktur, jak i dużych wierzytelności, wynikających np. z emisji obligacji, w tym nawet obligacji zabezpieczonych poprzez wpis do hipoteki – podkreśla.

– Jednym ze sposobów polepszenia efektywności i przyspieszenia działania wymiaru sprawiedliwości jest przejście na elektroniczną wymianę informacji. Obecnie procesy wydłużają się znaczenie ze względu na czas potrzebny na doręczenie pism. Pozwala to nierzetelnym partnerom zwlekać z odbieraniem korespondencji – mówi prezes Copernicus Capital TFI.

I dodaje: – Kolejnym sposobem na unikanie odpowiedzialności przez spółki jest składanie rezygnacji przez cały zarząd. Po tym trzeba wyznaczać im kuratora, co zajmuje kilka miesięcy. Rozwiązaniem jest sprawienie, że powołanie lub odwołanie zarządu jest skuteczne dopiero w momencie złożenia wniosku w sądzie rejestrowym. W razie odwołania zarządu i wobec braku powołania nowego sąd wyznaczałby kuratora niezwłocznie.

Alfred Adamiec, główny ekonomista Assiduus Investment Partners: - Należy zmniejszyć nożyce płacowe poprzez obniżkę składek na ZUS, przy jednoczesnym zaostrzeniu walki z szarą strefą na rynku pracy. Konieczne jest zachęcenie do długoterminowych inwestycji kapitałowych poprzez zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych inwestycji o horyzoncie czasowym ponad dziesięciu lat.

– Przedsiębiorcy potrzebują z jednej strony swobody działania, a z drugiej poczucia sprawiedliwości, a więc możliwości zaskarżania decyzji administracji skarbowej przed ich wykonaniem, uczciwych warunków prowadzenia biznesu, eliminacji przez rząd zarówno oszustw podatkowych, jak i nieuczciwej konkurencji podatkowej – dodaje do tego Mariusz Pawlak.

Garść pomysłów

Wiele propozycji gospodarczych przedstawia Alfred Adamiec, główny ekonomista Assiduus Investment Partners.

– Podstawowym zadaniem gospodarczym rządu powinno być w obecnych warunkach zachęcenie prywatnego biznesu do rozwijania działalności, czyli do inwestowania. Należy uprościć przepisy podatkowe, zdecydowanie zmniejszyć liczbę stawek, ulg i wyłączeń, ale w zamian obniżyć stopy podatkowe. Zarówno w podatkach bezpośrednich, jak i pośrednich – wylicza.

I kontynuuje: – Należy zmniejszyć nożyce płacowe poprzez obniżkę składek na ZUS, przy jednoczesnym zaostrzeniu walki z szarą strefą na rynku pracy. Konieczne jest zachęcenie do długoterminowych inwestycji kapitałowych poprzez zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych inwestycji o horyzoncie czasowym ponad dziesięciu lat. Należy wprowadzić tzw. emeryturę obywatelską (dla osób wchodzących na rynek pracy) i ujednolicić na niskim poziomie składkę emerytalną do ZUS, a jednocześnie stopniowo wydłużać wiek emerytalny, proporcjonalnie do wydłużania się życia według statystycznej miary, np. mediany.

Dla Mateusza Adamkiewicza, analityka HFT Brokers, kluczową kwestią jest zwiększenie kwoty wolnej od podatku. Wszystko dlatego, że jego zdaniem skorzystamy na tym wszyscy, ponieważ te pieniądze i tak wrócą do gospodarki i budżetu.

– Trzeba mieć świadomość tego, że pieniądze nie biorą się znikąd i skoro państwo daje nam 500 zł na dziecko, to musi nam te pieniądze zabrać w inny sposób. Dlatego zamiast kolejnych przywilejów socjalnych lepiej skupić się na tym, żeby ludziom zostawało po prostu więcej środków w kieszeni, a każdy z nas wie najlepiej, na co przeznaczyć swoje ciężko zarobione pieniądze – przekonuje.

Pośpiech niewskazany

Ludzie rynku zwracają się również do rządu z prośbą o brak pośpiechu i dokładne opracowywanie swoich pomysłów. – Nie ze wszystkimi działaniami obecnej ekipy można się zgodzić, ale rząd stara się spełniać chociaż część swoich obietnic i przy okazji, jeśli jakaś propozycja jest nietrafiona, potrafi cofnąć projekt do poprawek. Przede wszystkim mam na myśli ustawę frankową, która jest zbyt kosztowna dla sektora bankowego – mówi Mateusz Adamkiewicz.

– Także projekt ustawy o opodatkowaniu hipermarketów okazał się bublem prawnym, przyjął kształt podatku od sprzedaży detalicznej i musiał w niesławie wrócić do fazy tworzenia go od nowa – dodaje Paweł Jackowski.

Na koniec Alfred Adamiec za błędny kierunek uważa program reindustrializacji. Dlaczego? – W warunkach szybkiego postępu technicznego i automatyzacji produkcji jest to prosta droga do bardzo poważnego wzrostu stopy bezrobocia. I to strukturalnego, z którym najtrudniej się walczy – argumentuje.

[email protected]