Nowa nadzieja rynku kapitałowego

Katarzyna Szwarc z początkiem kwietnia obejmie stanowisko pełnomocnika ds. SRRK. Zastąpi na nim Antoniego Repę. Na brak wyzwań z pewnością nie będzie mogła narzekać.

Jeśli ktoś myślał, że przyjęcie strategii rozwoju rynku kapitałowego (SRRK) będzie krokiem milowym w procesie uzdrawiania bolączek i eliminowania problemów rynkowych, grubo się pomylił. Dokument, który został przyjęty jesienią 2019 r., mimo że przecież został opublikowany i podobno nawet jest wdrażany (takie przynajmniej zapewnienia płyną ze strony Ministerstwa Finansów, które jest ojcem strategii), wciąż pozostaje wielką niewiadomą i niespełnionym życzeniem rynku. Już nawet mniejsza o to, co w nim się znajduje i czy faktycznie zapisane tam działania są trafne. To przecież na każdym etapie prac można modyfikować. Problem w tym, że same prace nad wdrażaniem strategii, przynajmniej z perspektywy obserwatorów, idą ślamazarnie. Tak, jakby nikomu specjalnie nie zależało na tym, aby wprowadzać jakieś zmiany. Teraz jednak pojawia się nadzieja (która to już z kolei?), że coś się zmieni i SRRK nie będzie tylko papierem do wyścielania ministerialnych półek. Ta nadzieja nazywa się Katarzyna Szwarc.

Zaciąg londyński

Od początku było wiadomo, że aby strategia faktycznie miała rację bytu, a jej zapisy realnie były wdrażane w życie, potrzebna jest osoba, która obejmie nad nią pieczę. W tym celu stworzono stanowisko pełnomocnika ds. SRRK. I chociaż strategia została przyjęta przez rząd w październiku 2019 r., to pierwszego pełnomocnika udało się powołać dopiero w marcu 2020 r. Prawie pół roku zostało więc praktycznie stracone. Kiedy jednak już wybrano osobę na to stanowisko, rynek kapitałowy wpadł w konsternację. Wybór padł na Antoniego Repę, który polskiemu środowisku rynku kapitałowego był praktycznie nieznany.

Większość jego kariery to przede wszystkim zagraniczne instytucje i doświadczenie zdobywane w Londynie. Brak bliższego kontaktu z polskim rynkiem mógł być traktowany jako wada, ale z drugiej strony mógł być też dużą zaletą. Repa jako człowiek z zewnątrz nie był bowiem uwikłany w lokalne wojenki między różnymi grupami interesariuszy rynku. Mając czystą kartę, mógł więc przystąpić do realnych działań.

Od razu jednak trzeba zaznaczyć, że na dzień dobry otrzymał on w „prezencie" pandemię koronawirusa, która sparaliżowała przecież nie tylko rynek kapitałowy. Dla SRRK oznaczało to więc kolejny przestój. Kiedy jednak świat nauczył się funkcjonować w trybie zdalnym, okazało się, że pandemia to niejedyny problem Repy. Nie tylko poznał on specyfikę naszego rynku, gdzie każdy ciągnie w swoją stronę, ale też musiał się zmierzyć z wyzwaniami wewnętrznymi w Ministerstwie Finansów. Tajemnicą poliszynela jest to, że Repa nie mógł się przebić ze swoimi pomysłami i chęcią działania przez resortowe zasieki. Brak jego obecności podczas ostatniej konferencji Izby Domów Maklerskich, gdzie jednym z głównych tematów była właśnie SRRK, był najlepszym dowodem, że coś jest nie tak. Na dalszy rozwój wydarzeń nie trzeba było długo czekać. Repa po roku rozstaje się ze stanowiskiem pełnomocnika ds. SRRK. Jego miejsce z początkiem kwietnia zajmie Katarzyna Szwarc. Wszystkie oczy i nadzieje rynkowe zwrócone są teraz na nią.

Polska siła

Katarzyna Szwarc jest lepiej znana uczestnikom rynku niż Repa. W swoim CV ma chociażby pracę na GPW czy też na Towarowej Giełdzie Energii. W latach 2015–2020 była menedżerką polityki publicznej i relacji rządowych w Intercontinental Exchange: New York Stock Exchange w Londynie i Brukseli. Następnie współpracowała z LSE Grantham Research Institute.

„Dziękuję Antoniemu Repie za dotychczasowe działania w zakresie wdrożenia strategii rozwoju rynku kapitałowego w Polsce. Dzięki jego staraniom rozpoczęliśmy prace i stworzyliśmy podstawę, bez której dalsze działania nie mogłyby mieć miejsca. Na pokładzie witam Katarzynę Szwarc, eksperta z wieloletnim doświadczeniem w obszarze rynku finansowego. Tak jak ja, Antoni Repa i Katarzyna Szwarc w swojej pracy stawiają na dialog i współpracę. Dalszy rozwój rynku kapitałowego w Polsce nie nastąpi bez rozmowy wszystkich zainteresowanych stron, do której zachęcam i na którą jesteśmy otwarci" – podkreślał w komunikacie prasowym Tadeusz Kościński, szef MF.

Z tego samego komunikatu dowiadujemy się również, że zgodnie z harmonogramem w ubiegłym roku wdrożono 15 z 90 działań wskazanych w SRRK. Konia z rzędem temu, kto jest jednak w stanie wskazać te działania. Już nawet nie mówimy o wszystkich 15 inicjatywach, ale chociażby o części z nich.

Próba charakteru

I to wydaje się w tym momencie największym wyzwaniem stojącym przed Szwarc. O realizacji strategii ma się nie tylko mówić, ale także widzieć konkretne działania, i nie za kilka lat, ale tu i teraz. Sama nowa pełnomocnik na razie nie chce zdradzać swoich szczegółowych planów. Chce z tym zaczekać co najmniej do momentu formalnego objęcia stanowiska. Znów więc trzeba sięgnąć do komunikatu MF.

„Przed nami kolejny etap wdrażania SRRK. W planach jest projekt obligacji rozwojowych, które ułatwią pozyskiwanie finansowania na nowe projekty inwestycyjne sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi, czy analiza potencjału rynku zielonych obligacji w Polsce. W zeszłym roku rozpoczęto prace nad jednolitą licencją bankową, w tym roku chcemy je dokończyć. Będziemy także kontynuować współpracę w ramach grupy roboczej ds. Innowacji i FinTech. Przedstawimy też projekt regulacji crowdfundingu" – podkreśliła w informacji prasowej MF Katarzyna Szwarc.

Oczywiście szczere chęci i zapał do pracy to jedno. Tych trudno było odmówić też Repie. Kluczem do sukcesu może się po raz kolejny okazać umiejętność rozmowy z rynkiem i pełnienia roli prawdziwego przywódcy, który tupnie nogą, kiedy będzie to faktycznie potrzebne. Równie ważną, a może i ważniejszą, kwestią będzie to, jak SRRK będzie faktycznie pozycjonowana w resorcie finansów, a także w rządzie. To też zależy od Szwarc. Już w momencie przyjmowania dokumentu uczestnicy rynku wskazywali bowiem, że potrzebna jest osoba, która nie będzie się bała wyważać zamkniętych drzwi rządowych, stawiać czoła biurokracji i machinie polityczno-gospodarczych układów. Do tego potrzebna jest nie tylko determinacja, ale także silny charakter oraz cechy przywódcze. W tym kontekście nowy pełnomocnik ds. strategii rozwoju rynku kapitałowego to nie tylko nowa szansa przed dokumentem, który przez wiele lat pozostawał jedynie w sferze marzeń, a dzisiaj faktycznie jest rzeczywistością. To także próba charakteru dla samej Katarzyny Szwarc. Trzymamy za nią kciuki, bo jej zwycięstwo będzie też zwycięstwem rynku kapitałowego.

Mirosław Kachniewski prezes, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych

Wybranie nowego pełnomocnika ds. strategii rozwoju rynku kapitałowego daje szansę na zdynamizowanie prac nad wdrażaniem strategii, chociaż trudno będzie nadrobić czas, który został już utracony. Nie wykorzystaliśmy dotychczas olbrzymiej szansy stworzenia w Polsce panunijnego rynku kapitałowego dla małych spółek, co przewidywała pierwotna wersja strategii zaprezentowana w 2018 r. Nie zostały też zrealizowane działania zawarte w tej okrojonej wersji strategii, w szczególności w odniesieniu do obniżenia wymogów regulacyjnych. Paradoksalnie najważniejsze projekty deregulacyjne przychodzą do nas z Brukseli, choć to małe rynki są w największym stopniu ofiarami przeregulowania i to Warszawa (jako największy z małych rynków) powinna być inicjatorem i orędownikiem zmian. Wielokrotnie już alarmowałem, że jeżeli nic się w tych obszarach nie zmieni na lepsze, polski rynek giełdowy będzie się nadal kurczył. Mam wielką nadzieję, że zaangażowanie i kultura dialogu nowej osoby odpowiedzialnej za realizację strategii odmienią tę sytuację. PRT

Małgorzata Rusewicz prezes, Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami

Gratulujemy pani Katarzynie Szwarc mianowania na stanowisko pełnomocnika ds. SRRK i tak jak dotychczas zapewniam, że nasza izba będzie aktywnie wspierać wszystkie prace nad strategią. Nie będę raczej odosobniona w opinii, jeśli powiem, że oczekiwania co do dynamizmu w realizacji SRRK mieliśmy nieco inne. Mamy więc nadzieję, że w tym roku pojawią się nie tylko propozycje rozwiązań dotyczące np. projektu obligacji rozwojowych, ale również propozycje stworzenia dla uczestników rynku ram prawnych prowadzenia działalności, które nie będą stanowiły dla nich nadmiernych obciążeń wobec tego, co jest niezbędne z uwagi na potrzebę ochrony inwestorów, i tego, co jest wymagane od podmiotów zagranicznych. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w jednym z celów strategii, jakim jest dążenie do unikania gold-platingu zarówno poprzez jego wyeliminowanie z funkcjonujących już przepisów, jak i zapobieżenie wprowadzaniu nowych regulacji tego rodzaju. Pokładamy więc w zmianie na stanowisku pełnomocnika konkretne i realne oczekiwania. Pozostaje mi wierzyć, że nowa energia, pracowitość i doświadczenie, jakimi dysponuje pani pełnomocnik, pozwoli jej pokonać trudności i wdrożyć w najbliższych miesiącach pierwsze postulaty strategii. PRT

Waldemar Markiewicz prezes, Izba Domów Maklerskich

Silny rynek kapitałowy jest fundamentem rozwoju gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach. To głównie instrumenty rynku kapitałowego, a nie kredyty bankowe, są źródłem finansowania innowacji, które są kluczowym warunkiem wzrostu produktywności i konkurencyjności przedsiębiorstw. Nadrzędnym celem SRRK powinno być zwiększanie udziału rynku kapitałowego w finansowaniu potrzeb rozwojowych krajowych przedsiębiorstw dla zwiększenia produktywności kapitału. Unowocześnienie gospodarki wymaga przesuwania kapitałów z tradycyjnych sektorów do najbardziej innowacyjnych, w czym rynek kapitałowy znacznie lepiej się sprawdza niż system bankowy, z uwagi na obowiązujące go ograniczenia co do zarządzania ryzykiem. Banki finansują bowiem przedsięwzięcia głównie z depozytów. Rządowa strategia rozwoju rynku kapitałowego kompleksowo podchodzi do tematu wzmocnienia roli rynku kapitałowego w finansowaniu gospodarki. Dokument nie adresuje odpowiednio paru fundamentalnych kwestii, które warto na etapie wdrażania projektu poprawić. Jednak aby to osiągnąć, potrzebne są wola polityczna, zaplecze doradcze oraz współpraca ze środowiskiem rynku kapitałowego. I tego oczekujemy od nowego pełnomocnika. PRT