Ludzie chcą być zauważeni

Sukces menedżera widać po tym, czy zespół, którym kieruje, potrafi osiągać dobre wyniki. Najczęściej wie on intuicyjnie, od kogo może czegoś oczekiwać. Niestety, nie zawsze orientuje się, co motywuje jego ludzi do działania.

Większość menedżerów jest przekonanych o tym, że ich podwładnych do lepszego działania popycha głównie wysoka premia pieniężna. Zakładają, że ludzie wymagają kontroli, unikają odpowiedzialności i pracują jedynie po to, aby zaspokoić swoje podstawowe potrzeby. Ich motywowanie ogranicza się do stosowania kar lub nagród za pełnienie obowiązków.

A to nieprawda. Wiele badań wskazuje, że ludzie skorzy są do większego wysiłku, jeśli czują, że to daje im szanse na rozwój. Dla pracownika jest ważne, by firma dała mu możliwość wykorzystania jego potencjału.

Niestety, nie ma jednej recepty na zmotywowanie całego zespołu. Jedni będą czerpać motywację z samego faktu posiadania i wykonywania pracy, a inni będą wykonywać swoje zadania rutynowo, nie wykazując twórczości. Dobry system motywacyjny powoduje, że pracownicy nie chcą z firmy odchodzić, a firma osiąga sukces. System motywacyjny ma nakłonić pracowników, aby działali na rzecz firmy.

Jasne zasady gry

W motywowaniu pracowników pomagają jasne zasady. Pracownicy powinni wiedzieć, za co mogą spodziewać się premii, a za co ewentualnej kary. Ludzie chcą działać, gdy dokładnie wiedzą, co mają robić, i są pewni, że potrafią to zrobić dobrze. Nikt nie chce się podejmować zadań nieprecyzyjnie określonych. Motywacja do pracy wzrasta, gdy cele, oczekiwania i obowiązki są jasno zdefiniowane i dobrze rozumiane. - Po przyznaniu nagrody trzeba obwieścić zespołowi kto, za co i jaką premię dostał - mówi Rafał Kwiatkowski, psycholog.

Powierzając komuś obowiązki i wyznaczając zakres odpowiedzialności, trzeba mieć pewność, że w ślad za tym idą odpowiednie uprawnienia niezbędne do wykonania zadania. Chodzi o samodzielność. Ludzie pracują lepiej, gdy w pełni panują nad swym działaniem i czasem. Jednak jeśli człowiek jest zbytnio rozluźniony, to jest mało twórczy. Musi mieć poczucie odpowiedzialności za to co robi. Jeśli działa na niego zbyt duża presja, to się blokuje i nie ma mowy o kreatywnym myśleniu. Sporo zależy też od nas samych. Z jakiego środowiska się wywodzimy, jakimi zasadami się kierujemy, jaki mamy charakter. Dużą przeszkodą są schematy myślowe. Jeśli nie wyjdziemy poza szablony, nic oryginalnego nie wymyślimy.

Innym sposobem na zachęcenie pracowników do wydajniejszej pracy może być jej urozmaicenie. W jaki sposób? Można dodać obowiązki, zdjąć część z nich albo je zmienić. Wtedy pracownik ma wrażenie, że firma i jego kariera tętnią życiem, i myśli: "Nie jest tak źle", i siły do pracy wracają.

Pracuj dla siebie

Motywacja pochodzi nie tylko od samej aktywności, lecz również od pragnienia osiągnięcia ostatecznego rezultatu. Ważną rolą menedżera jest stałe przypominanie pracownikowi o celu do osiągnięcia. Pracownicy chcą należeć do zespołu lub uczestniczyć w działaniu, które będzie miało trwałe skutki. Chcą wiedzieć, że ich wysiłek nie zostanie zmarnowany, a przeciwnie - wniesie trwały wkład w coś wartościowego. Muszą dostrzegać wartość tego, co robią. - Ludzie wspierają to, co sami tworzą. Udział w procesie definiowania celów tworzy pozytywną motywację i daje poczucie przydatności. Każdy chce czuć, że coś zmienia. Dając swój wkład, nabywa udział w przedsięwzięciu - mówi R. Kwiatkowski. - Jeśli nie będą czuli się współtwórcami systemu, zaczną go bojkotować, krytykować, a w najlepszym razie będą marudzić, że jest do niczego - dodaje. Wsparcie wynika z poczucia własności. Osiąganie celów i współudział w kształtowaniu przyszłości rodzą poczucie spełnienia. Współwłasność celu buduje również wspólnotę, podnosi morale i kształtuje u wszystkich świadomość własnej przydatności.

Poprzeczka do góry

Ludzie nie czerpią inspiracji z pracy, w której niczego się od nich nie wymaga. Inspirujące są wyzwania. Jednocześnie muszą czuć, że szef oczekuje od nich tego, co najlepsze. Chodzi o to, żeby wierzyć, że nasi pracownicy są w stanie spełnić zadowalająco nasze oczekiwania.Przyjęcie pozytywnej postawy wobec pracownika i skupienie się na jego mocnych stronach osobowości uwypukla dobre cechy i jego postępowanie zmienia się na lepsze.

Jednakże ważne jest, żeby ludzie mieli przed sobą trudny cel, ale cel, który da się osiągnąć.

Ludzie różnie reagują na stawiane przed nimi cele. Kiedy cel jest postrzegany jako zbyt odległy, będzie działał zniechęcająco i dlatego też należy stawiać przed ludźmi cele zakrojone na miarę ich postrzegania, cele, które uznają za bliskie i możliwe do osiągnięcia. Należy im pokazać, jak do tych celów dążyć, a także, ile pracy potrzeba, aby te cele zrealizować. Warto je rozróżnić: długofalowe dla bardziej doświadczonych pracowników, a krótkoterminowe dla młodszych. Dlatego też należałoby pomyśleć o rozbiciu zamierzeń na zadania kwartalne, miesięczne i tygodniowe. Jeżeli ktoś nie wie, dokąd zmierza, to nigdy tam nie dotrze. Ludzie nie mogą w pełni rozwijać swoich zdolności, jeżeli nie mają wytyczonego celu.

Daj popełniać innym błędy

Zazwyczaj dzieje się tak, że zarządzający zauważają tylko popełnione przez pracownika błędy, a dobrze wykonaną pracę traktują jako oczywisty sposób wywiązywania się z powierzonych obowiązków. Może to jednak prowadzić do przekonania pracownika, że jego wysiłki są niezauważane, a więc nieważne i nie warto się starać, żeby je ponosić.

Jednym z głównych obowiązków dobrego inspiratora jest stworzenie środowiska, w którym niepowodzenie nie oznacza przegranej. Czy możliwe jest jednoczesne wymaganie dobrego działania i tolerowanie potknięć? Jest to możliwe, ale wymaga od menedżera pewnych umiejętności. Można na przykład chwilowo zmienić pracownikowi zakres obowiązków i umożliwić odniesienie kilku sukcesów.

Jedno jest pewne: to nie niepowodzenie zabija entuzjazm i zapał, to strach przed nim zabija motywacje i rozum pracownika. Nie tylko paraliżuje wszelkie jego działania, ale czasem popycha nawet do nieuczciwych praktyk szkodzenia innym tak, by ewentualne "wpadki" nie wydały się na ich tle niczym szczególnym.

Ludzie chcą być zauważeni. Pragną uznania swych osobistych osiągnięć i wkładu w osiągnięcia zbiorowe. Często uznanie jest formą podziękowania. - Trzeba zauważać drobne sukcesy pracowników. Podkreślać, że ktoś wykonał kawał dobrej roboty, podziękować, pochwalić, docenić. To odstresowuje. Pracownik czuje się potrzebny - wyjaśnia R. Kwiatkowski. Osobiste osiągnięcie jako takie jest motywujące, motywacja ta zwiększa się jednak bardzo, gdy ktoś je zauważa i docenia jego wartość. Uznanie jest jednym ze sposobów nadania znaczenia indywidualnej ludzkiej egzystencji.

Dobry menedżer pomaga ludziom patrzeć na niepowodzenie z góry, uczyć się na błędach.

Razem, osobno

Przydaje się także umiejętność pracy w zespole. Co dwie głowy, to nie jedna. W grupie rodzi się więcej pomysłów. Ważne są atmosfera, zaufanie oraz motywacja do rozwiązania problemu. Nie może być tak, że lider zupełnie zdominuje grupę. Jego zadanie polega na koordynacji pracy zespołu, uporządkowaniu wszystkich pomysłów.

Człowiek chętnie współpracuje z zespołem, jeżeli wie, że menedżer będzie cenił jego indywidualność. Kolektywizm przeraża, jeżeli w grupie panuje przekonanie, że dla jej dobra można zrezygnować z niektórych jej członków.

Dobry menedżer pobudza więź między członkami zespołu. Wie on bowiem, że przynależność do zespołu wzmacnia postanowienia i nadaje człowiekowi siłę wystarczającą do pokonania przeszkód.

Warto zwrócić uwagę na tzw. efekt audytorium. Okazuje się, że jeśli mamy jakieś w miarę proste zadanie, które doskonale znamy, do wykonania w obecności widzów, wtedy uporamy się z nim lepiej i szybciej. Natomiast jeśli zadanie jest trudne i nie do końca wiemy, jak mamy postępować, to wtedy obecność innych osób przyczyni się do zmniejszenia naszej kreatywności.

Po czym poznać, czy system motywacyjny jest dobry? Na pierwszy rzut oka widać to po atmosferze, jaka panuje w zespole. Jeśli system motywacyjny jest dobry, pracownicy czują się swobodnie, są naturalni, nie nadskakują szefostwu, ale też nie wycofują się, chcą ze sobą przebywać po pracy.

Zmotywowany pracownik to nie tylko osoba dobrze wykonująca swoje obowiązki i zadowolona z pracy, ale także pracownik godnie reprezentujący swoją firmę na zewnątrz.

fot. archiwum