Groźne fundusze narodowe

Żywe zainteresowanie funduszami narodowymi podyktowane jest ich wielkością. Zgromadzone środki, nawet przez pojedyncze instytucje, są na tyle znaczące, że ich działania mogą istotnie wpłynąć na sytuację na rynkach finansowych.

Publikacja: 19.11.2007 07:28

Gdyby zapytać ekonomistów o najciekawszy wynalazek ludzkości, to niewątpliwie na pierwszym miejscu znalazłby się pieniądz. Niezależnie w jakim "mundurku" pieniądz występował, zawsze był stymulatorem oszczędności i tym samym inwestycji, które z kolei decydują o rozwoju gospodarczym. Doświadczenia ostatnich lat pokazały, że przenoszenie w czasie bogactwa z czasów dobrej koniunktury do okresów recesji nie dotyczy już tylko firm i gospodarstw domowych, ale również całych państw. Narodowe fundusze gromadzące zasoby finansowe (Sovereign Wealth Funds) stały się istotnym elementem rzeczywistości gospodarczej. Szacuje się, że narodowe fundusze gromadzą obecnie środki odpowiadające ok. 10 procent aktywów zarządzanych przez wyspecjalizowane instytucje rynków finansowych.

Historia powstania funduszy narodowych związana jest z pojawieniem się nadwyżek w dochodach wypracowanych dzięki wysokim cenom surowców, przede wszystkim nośników energii. Ceny ropy naftowej i gazu gwałtownie zwiększyły wpływy do kasy państwowej krajów wydobywających ten surowiec. W odróżnieniu od lat siedemdziesiątych, kiedy petrodolary stymulowały równoczesny wzrost importu i równolegle wydatki państwowe, obecnie kraje naftowe prowadzą bardziej dalekowzroczną politykę gospodarczą. Ekstradochody są właśnie gromadzone w funduszach narodowych. W ten sposób unika się kilku niebezpieczeństw związanych z gwałtownym wzrostem wpływów budżetowych. Przede wszystkim powstrzymanie się od natychmiastowego wydatkowania dodatkowych dochodów pozwala sterować skalą wykorzystania nadwyżki i tym samym ograniczyć proinflacyjne skutki wysokich dochodów. Możliwe jest również uniknięcie bańki spekulacyjnej zarówno na krajowej giełdzie, jak i na rynku nieruchomości. Inaczej mówiąc, dodatkowy zastrzyk pieniędzy nie zostaje gwałtownie wpompowany do gospodarki, ale jest odpowiednio dozowany, tak by ograniczyć presję cenową.

Fundusze narodowe, inwestując za granicą, pozwalają również na ograniczenie importu, tym samym chronią rynek krajowy przed zalewem zagranicznych towarów i stwarzają też szansę na eksport innych towarów niż nośniki energii.

Zgromadzone w funduszach narodowych bogactwo można w różny sposób wykorzystać. Oprócz stabilizacji wpływów budżetowych i tym samym odpowiedniego regulowania wydatków budżetowych, fundusze narodowe mogą służyć innym celom, na przykład, finansowaniu wieloletnich programów infrastrukturalnych czy też sfinansowaniu reformy emerytalnej. W różny sposób mogą być również fundusze gromadzone - mogą powstawać nie tylko z dodatkowych wpływów związanych z eksportem surowców, ale również z dochodów z prywatyzacji czy też regularnie płaconych parapodatków.

Obecne żywe zainteresowanie funduszami narodowymi podyktowane jest ich wielkością. Zgromadzone środki, nawet przez pojedyncze instytucje, są na tyle znaczące, że ich działania mogą istotnie wpłynąć na sytuację na rynkach finansowych. Masowa sprzedaż lub zakup przez fundusze określonej waluty lub też wybranego instrumentu finansowego będzie prowadzić do gwałtownych dostosowań na rynkach finansowych. Jeśli jeszcze uwzględnić możliwość osiągania politycznych celów za pomocą środków skoncentrowanych w funduszach, to sprawa odpowiednich uregulowań może mieć bardzo istotne znaczenie. Często przytaczany przykład gospodarczych skutków odcięcia dostaw gazu w odniesieniu do szkód wywołanych sprzedażą aktywów finansowych, jeśli posłużyć się meteorologicznym porównaniem, przypomina zwykły sztorm w porównaniu z katastrofalnym tsunami.

Jakie zatem uregulowania dotyczące funduszy narodowych powinny się pojawić? Po pierwsze, kraje muszą zgodzić się na to, by w ogóle takie uregulowania międzynarodowe powstały. Po drugie, powinny zostać ściśle określone cele funkcjonowania i zasady polityki funduszy, tak by podejmowane przez fundusz decyzje nie były zaskoczeniem dla rynków. Po trzecie, bilanse, władze i operacje funduszy powinny być jawne, a część operacji z góry zapowiadana. Po czwarte, bieżące zarządzanie aktywami funduszu powinno zostać przekazane niezależnej instytucji, tak by uniknąć potencjalnego konfliktu interesów.

Pożyteczne rozwiązanie, jakim są narodowe fundusze, przy spełnieniu powyższych warunków, pozwoli na bezproblemową ich symbiozę z innymi instytucjami rynków finansowych.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

Gospodarka
Donald Tusk o umowie z Mercosurem: Sprzeciwiamy się. UE reaguje
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Gospodarka
Embarga i sankcje w osiąganiu celów politycznych
Gospodarka
Polska-Austria: Biało-Czerwoni grają o pierwsze punkty na Euro 2024
Gospodarka
Duże obroty na GPW podczas gwałtownych spadków dowodzą dojrzałości rynku
Materiał Promocyjny
Cyfrowe narzędzia to podstawa działań przedsiębiorstwa, które chce być konkurencyjne
Gospodarka
Sztuczna inteligencja nie ma dziś potencjału rewolucyjnego
Gospodarka
Ludwik Sobolewski rusza z funduszem odbudowy Ukrainy