Ankieta NBP: Banki oczekują dalszego zaostrzenia polityki kredytowej w III kwartale

Banki, których łączny udział należności od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych w portfelu sektora bankowego wynosi 83,9%, ankietowane na przełomie czerwca i lipca 2009 roku przez Narowy Bank Polski, spodziewają się w III kw. 2009 r. dalszego zaostrzenia polityki kredytowej względem przedsiębiorstw, a także zaostrzenia polityki kredytowej oraz wzrostu popytu na kredyty mieszkaniowe i konsumpcyjne.

"Najważniejszą przyczyną zaostrzania polityki kredytowej wobec przedsiębiorstw pozostają negatywne perspektywy rozwoju sytuacji gospodarczej. Czynnik ten wymieniło ponad dwie trzecie banków, które w II kwartale 2009 r. zaostrzyły kryteria lub warunki udzielania kredytów dla przedsiębiorstw. 60% banków stwierdziło, że ryzyko związane z sytuacją największych kredytobiorców przyczyniło się do zaostrzenia polityki kredytowej" - czytamy w raporcie banku centralnego.

Analitycy NBP podkreślają, że w porównaniu z minionymi dwoma kwartałami obniżyła się rola sytuacji kapitałowej banków jako czynnika hamującego akcję kredytową. Sprzyjało temu zatrzymanie całości zysku za 2008 r. przez większość banków oraz aprecjacja złotego w II kwartale 2009 r., prowadzące do wzrostu średniego współczynnika wypłacalności w sektorze bankowym.

"Wyniki ankiety wskazują, że postępujący wzrost udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytów dla przedsiębiorstw przekłada się na politykę kredytową banków. 40% banków wymieniło wzrost wskaźnika kredytów zagrożonych jako przyczynę zaostrzenia polityki kredytowej. Podobnie jak w przypadku ograniczeń kapitałowych, znaczenie tego czynnika spadło w porównaniu z I kwartałem 2009 r. Również około 40% banków zaostrzyło politykę kredytową w związku ze wzrostem ryzyka pojedynczych branż" - czytamy dalej.

Banki spodziewają się dalszego zaostrzenia polityki kredytowej względem przedsiębiorstw w III kwartale 2009 r. Zaostrzenie to ma dotyczyć wszystkich rodzajów kredytów dla przedsiębiorstw, przy czym nieco więcej banków planuje zaostrzenie polityki kredytowej wobec MŚP niż wobec dużych przedsiębiorstw.

W przypadku kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych to w II kwartale 2009 r. banki ponownie zaostrzyły politykę kredytową względem kredytów mieszkaniowych. Podobnie jak w poprzednim kwartale, około 40% banków zaostrzyło kryteria udzielania tych kredytów.

"Podobnie, jak w segmencie kredytów dla przedsiębiorstw, główną przesłanką zaostrzenia polityki kredytowej była niepewność co do przyszłego stanu koniunktury […], lecz znaczenie zagrożeń makroekonomicznych dla zmian polityki kredytowej istotnie spadło w porównaniu z minionymi dwoma kwartałami. Mniejsza grupa banków (około 23%) uzasadniła zaostrzenie polityki kredytowej niekorzystnymi prognozami rozwoju sytuacji na rynku mieszkaniowym" - czytamy dalej.

Analitycy NBP zwracają również uwagę, że wzrost popytu na kredyty mieszkaniowe był, według deklaracji banków, spowodowany przede wszystkim zmianami kryteriów i warunków udzielania kredytów mieszkaniowych. Z racji tego, że w skali całego sektora bankowego miesięczne przyrosty kredytów mieszkaniowych w II kwartale 2009 r. (po wyeliminowaniu wpływu wahań kursowych) były zbliżone do przyrostów notowanych w I kwartale 2009 r., należy przypuszczać, że wzrost popytu był skoncentrowany w bankach, w których polityka kredytowa była najmniej restrykcyjna.

"Blisko 25% ankietowanych banków spodziewa się dalszego zaostrzenia polityki kredytowej w segmencie kredytów mieszkaniowych w III kwartale 2009 r. Zdaniem większości z nich, będzie ono jednak nieznaczne. Banki przewidują wzrost popytu na kredyty mieszkaniowe, przy czym gdyby oczekiwania banków sprawdziły się, to skala wzrostu popytu byłaby największa od II kwartału 2008 r." - czytamy w raporcie.

W II kwartale 2009 r. blisko 80% banków zaostrzyło również kryteria udzielania kredytów konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych. "Odsetek banków, które zaostrzyły warunki udzielania kredytów, spadł w porównaniu z I kwartałem 2009 r. Banki najczęściej decydowały się na podniesienie marż kredytowych. Podobnie jak w poprzednim kwartale, uczyniło to ponad 25% banków. Banki częściej podnosiły marże na typowych kredytach niż na kredytach o podwyższonym ryzyku. Zaostrzono również pozostałe warunki kredytu. W szczególności 16% banków zwiększyło pozaodsetkowe koszty kredytu" - wynika z raportu.

Główną przyczyną zaostrzania polityki kredytowej w segmencie kredytów konsumpcyjnych było nasilenie się ryzyka związanego z przyszłą sytuacją gospodarczą. Powód ten wskazało 66% banków. 31% banków uznało jego wpływ na zaostrzenie polityki kredytowej za znaczny. Inaczej niż w pozostałych segmentach rynku kredytowego, znaczenie tego czynnika wzrosło w II kwartale 2009 r.

"Banki, które odnotowały wzrost popytu na kredyty konsumpcyjne, tłumaczyły go przede wszystkim wzrostem zapotrzebowania na finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku po jego spadku w minionym kwartale. Grupa około 40% banków oceniła, że do wzrostu popytu przyczyniła się zmiana sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych" - czytamy dalej.

Zdaniem autorów raportu, banki oczekują w II kwartale 2009 r. dalszego zaostrzenia polityki kredytowej w segmencie kredytów konsumpcyjnych. Oczekiwania takie zadeklarowało ponad 40% banków, przy czym 13% banków przewiduje, że znacznie zaostrzy politykę kredytową. Żaden bank nie zamierza złagodzić kryteriów lub warunków udzielania kredytówkonsumpcyjnych. Większość banków spodziewa się wzrostu popytu na kredyty konsumpcyjne, równocześnie niewielka grupa banków przewiduje spadek popytu.