Organizacja Funduszy Inwestycyjnych Zamkniętych, sposoby finansowania oraz współpraca z klientem

Często słyszymy, iż Polska blado wypada na tle innych Państw Europy pod względem regulacji wspierających rozwój przedsiębiorczości. Eksperci zarzucają nam nadmierny biurokratyzm i fiskalizm, brak przepisów wykonawczych lub nadmierną podatność istniejących regulacji na skrajne interpretacje. Potęgują one niepewność przedsiębiorców i często skutecznie odwracają uwagę od przedmiotu prowadzonej działalności

W tak nieprzyjaznym środowisku zupełnie niespodziewanie można odnaleźć takie zjawisko, jakiego nie dorobiły się znacznie lepiej rozwinięte gospodarki zachodnie. Na przykład Luksemburg traktuje jako konkurencję - fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ) tworzony w Polsce na bazie ustawy o funduszach inwestycyjnych. Ta szczególna forma funduszu inwestycyjnego zamkniętego aktywów niepublicznych znalazła zastosowanie nie tylko jako kolejny rodzaj funduszu przeznaczony dla szerokiej rzeszy inwestorów. Jest to także wehikuł specjalnego przeznaczenia dedykowany jednemu inwestorowi lub grupie zainteresowanych tym samym przedmiotem działań inwestycyjnych lub gospodarczych.

[srodtytul]Alternatywa dla off shore[/srodtytul]

FIZ-y aktywów niepublicznych miały stać się polską alternatywą dla różnego rodzaju spółek off shore, w postaci których tworzone są na całym świecie fundusze private equity. Tymczasem tych drugich nadal się nie doczekaliśmy. Po ponad pięciu latach od nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych wprowadzającej szczególne typy funduszy, podmiotów typu private equity praktycznie nie ma. Pojawiło się za to już prawie 100 funduszy prywatnych.

rozważań nad zmianą formy, w jakiej dotychczas zwykli prowadzić swoją działalność, i strukturyzowania majątków w ramach funduszu inwestycyjnego zamkniętego? Jednym z najważniejszych powodów jest optymalizacja obciążeń podatkowych. Z uwagi na podmiotowe zwolnienie funduszy inwestycyjnych z podatku dochodowego stanowią one dogodne środowisko do retencji i reinwestycji środków, które zwykle musiałyby zostać odprowadzone jako podatek dochodowy. Innym ważnym powodem jest możliwość uzyskania zewnętrznych źródeł finansowania bez konieczności zmiany struktury bilansu.

Przedsiębiorcy z ograniczonymi możliwościami pozyskiwania finansowania mogą rozważyć, dla realizacji określonych projektów inwestycyjnych, utworzenie - wraz z jednym z wyspecjalizowanych w tym towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI) - funduszu inwestycyjnego. Ten pozyskawszy pieniądze może sfinansować przedmiotowe projekty inwestycyjne i w ten sposób przyspieszyć aktywację efektu skali u przedsiębiorcy. Jest to doskonały model dla realizacji projektów inwestycyjnych na przykład z obszaru alternatywnych źródeł energii.

[srodtytul]Niezamierzony skutek[/srodtytul]

Twórcy nowelizacji kodeksu spółek handlowych nawet nie zdawali sobie sprawy, że wprowadzając do niego, na wzór niemiecki, spółkę komandytowo-akcyjną, walnie przyczynią się kiedyś do rozwoju rynku prywatnych funduszy. Spółka taka z uwagi na swój hybrydowy charakter kapitałowo-osobowy jest idealną formą, w jakiej fundusze inwestycyjne mogą prowadzić działania inwestycyjne na rynku niepublicznym. Jej kapitałowy charakter przejawia się tym, iż fundusz, nabywając jej akcje, partycypuje w spółce osobowej, lecz na zasadach niemal takich samych, jak w spółce akcyjnej. Mimo to dla funduszu ma znaczenie, dlaczego chce zainwestować w akcje tej szczególnej spółki osobowej, gdyż nie są one podmiotami zobowiązanymi do odprowadzania podatku dochodowego. Ów obowiązek ciąży na ich udziałowcach lub akcjonariuszach - w tym przypadku na funduszu inwestycyjnym, który jest zwolniony z takiego obowiązku.

[ramka][srodtytul]Przeczytaj resztę dodatku Forum: Fundusze Inwestycyjne Zamknięte[/srodtytul]

[link=http://www.parkiet.com/artykul/7,863207.html]Operacyjne aspekty tworzenia i funkcjonowania FIZ » [/link]

[link=http://www.parkiet.com/artykul/7,863204.html]Inwestycje w FIZ a kwestie podatkowe. Optymalizacja podatkowa » [/link]

[link=http://www.parkiet.com/artykul/7,863205.html]Fundusze z ochroną kapitału – dlaczego warto mieć w portfelu? » [/link][/ramka]

[srodtytul]Duże zastosowanie, ale pod reżimem[/srodtytul]

W jakich przypadkach fundusz inwestycyjny zamknięty aktywów niepublicznych ma zastosowanie? Można byłoby zadać pytanie, w jakich nie ma, ale od teorii do praktyki, jak to zwykle bywa, daleka droga. Zainteresowani takim rozwiązaniem mogą być przedsiębiorcy realizujący projekty inwestycyjne na rynku nieruchomości, alternatywnych źródeł energii, grupy kapitałowe, a także inwestorzy posiadający znaczne nadwyżki finansowe, pragnący realizować indywidualny program zarządzania aktywami.

Już same korzyści podatkowe z utworzenia prywatnego FIZ mogą stwarzać wrażenie, że ów wehikuł inwestycyjny jest dla przedsiębiorców rozwiązaniem idealnym. Na świecie, niestety, nie ma takich rozwiązań. Fundusze inwestycyjne funkcjonują w określonym reżimie prawnym. Tworzone, zarządzane i reprezentowane są przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Swoje aktywa muszą mieć zdeponowane w banku pełniącym funkcję depozytariusza. Z kolei towarzystwa, fundusze oraz banki podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. To wiąże się z okresowymi wycenami aktywów, raportowaniem do Komisji różnorodnych, niekoniecznie inwestycyjnych zdarzeń. Ponadto są one instytucjami zaufania publicznego. Nie każdy przedsiębiorca zechce zatem uczestniczyć w takim przedsięwzięciu, które z uwagi na sposób organizacji może okazać się obarczone dodatkowymi kosztami.

[srodtytul]Wiele korzyści[/srodtytul]

Na tym jednak kończą się ujemne strony tej struktury, a zaczyna wiele korzyści, których nie sposób przecenić. Przede wszystkim warto podkreślić, że - po ustrukturyzowaniu aktywów przedsiębiorcy w ramach FIZ - komfort prowadzenia działalności gospodarczej czy też stricte inwestycyjnej praktycznie się nie zmienia, a często zwiększa. Przedsiębiorca zaś, z reguły jako komplementariusz w spółkach portfelowych funduszu, może skoncentrować swoje wysiłki na zarządzaniu projektami inwestycyjnymi i wzroście ich wartości.

Jednym z elementów funkcjonowania funduszu inwestycyjnego o istotnym znaczeniu dla przedsiębiorcy jest różnorodność poziomów, na których można organizować finansowanie projektów. Załóżmy istnienie najprostszej struktury funduszu, w której przedsiębiorca-inwestor posiada certyfikaty inwestycyjne dedykowanego dla swoich działań funduszu inwestycyjnego, który z kolei jest akcjonariuszem spółek komandytowo-akcyjnych. Pozyskanie finansowania może odbywać się zarówno na poziomie funduszu, jak i spółki komandytowo-akcyjnej.

Nowi inwestorzy przystępując do projektów na poziomie funduszu będą partycypować we wszystkich projektach realizowanych przez FIZ, z uwagi na fakt, że wartość jego aktywów netto przypada po równo na każdy wyemitowany przez niego certyfikat. Fundusz może emitować obligacje do 15 proc. wartości aktywów netto, a także zaciągać pożyczki i kredyty. Przy czym łączna wartość zadłużenia funduszu nie może przekroczyć 75 proc. jego wartości aktywów netto.

I choć zadłużanie funduszu nie jest najdogodniejszą formą pozyskiwania kapitału, to jednak w pewnych przypadkach bardzo przydatną. Warto pamiętać jednak o zabezpieczeniach dla długu. Pozyskując go na poziomie funduszu zadłużany jest automatycznie cały portfel, nie zaś jedynie ta część, dla której finansowanie jest organizowane.

Najczęstszą jednak intencją inwestorów jest nierozwodnianie swojej pozycji w funduszu. Wówczas finansowanie projektów odbywa się na poziomie spółek celowych w drodze nowych emisji udziałów lub akcji, lub w drodze pozyskanie finansowania dłużnego. Zejście poziom niżej ma swoje wady i zalety. Wadą jest zapewne to, iż kapitałodawcom pokazuje się jedynie konkretny projekt inwestycyjny, oddzielając ryzyko pozostałych projektów od tego, dla którego jest organizowane finansowanie. Zaletą jest właśnie owa separacja ryzyka. Często bywa tak, iż kapitałodawcy są zainteresowani właśnie danym projektem, nie zaś całym portfelem funduszu.

W strukturze majątkowej poszerzonej o uczestnika-spółkę celową będącą np. podmiotem prawa luksemburskiego finansowanie może być organizowane na poziomie uczestnika funduszu. W tym samym podmiocie możliwe jest pozyskanie dodatkowego kapitału własnego, jak również długu zarówno dla wszystkich, jaki i poszczególnych inwestycji portfelowych.

[srodtytul]Strukturyzacja bez pośpiechu[/srodtytul]

Możliwości wykorzystania funduszu inwestycyjnego na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej jest wiele. W każdym jednak przypadku proces strukturyzacji aktywów powinien zostać przygotowany starannie i bez zbędnego pośpiechu. Przedsiębiorca musi być przekonany, iż uzyskiwane korzyści z takiej struktury będą znacznie wyższe niż oczywiste jej koszty, a wszelkie wątpliwości natury podatkowej rozwiane zostaną stosownymi interpretacjami podatkowymi ministra finansów wydanymi przez właściwe izby skarbowe. Warto skorzystać z doświadczenia TFI specjalizujących się w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi, jak również z doradców podatkowych asystujących przy takich projektach. Wszelkie przekształcenia struktur majątkowych nie mogą prowadzić bowiem do powstania niekorzystnych zdarzeń podatkowych.

[srodtytul]Sekurytyzacja na topie[/srodtytul]

Spośród różnych typów funduszy inwestycyjnych istnieje także specjalny typ FZI - fundusze sekurytyzacyjne. Umożliwiają one prowadzenie działalności inwestycyjnej na rynku obrotu wierzytelnościami. Notabene ten szczególny rodzaj funduszy inwestycyjnych przyczynił się do rozwoju rynku obrotu wierzytelnościami bankowymi i tym samym skutecznego oczyszczania systemu bankowego ze złych długów. Mam głęboką nadzieję, że fundusze inwestycyjne zamknięte aktywów niepublicznych przyczynią się w takim samym stopniu lub nawet większym do rozwoju i poprawy warunków polskich przedsiębiorców. Jest się o co starać, choćby o to, by wypadać lepiej w rankingach.

Autor jest prezesem Copernicus Capital TFI