Regulacje: MF: rynek kapitałowy jest ważny, ale...

Aby ożywić rynek kapitałowy, trzeba podjąć konkretne działania, i to możliwie jak najszybciej – powtarzają niczym mantrę specjaliści.

Zachęty podatkowe dla emitentów i inwestorów, wspieranie długoterminowego oszczędzania to tylko przykłady inicjatyw, które ich zdaniem mogłyby tchnąć w rynek nowy życie. Wydaje się jednak, że liczne apele czy też dyskusje na ten temat trafiają w próżnię. Aby bowiem słowa przekuć w czyny, potrzebna jest dobra wola strony rządowej. Ministerstwo Finansów, owszem, podkreśla, że rynek kapitałowy jest ważny, ale zmiany chociażby w zakresie podatkowym są trudne do przeprowadzenia.

„Ministerstwo Finansów świadome znaczenia rynku kapitałowego dla rozwoju gospodarczego kraju z zainteresowaniem podchodzi do wszelkich propozycji mających na celu eliminację barier inwestycyjnych na rynku kapitałowym, również tych podatkowych. Podkreślenia przy tym wymaga, że ewentualne działania w tym zakresie muszą odbywać się z uwzględnieniem realiów budżetowych państwa" – czytamy w oświadczeniu, jakie MF przysłało w odpowiedzi na pytania „Parkietu".

W kolejnych zdaniach resort przechodzi do szczegółów i rozwiewa wątpliwości. „Obowiązujące zasady opodatkowania rynku kapitałowego niewątpliwie są jednym z elementów wpływających na jego konkurencyjność i, jak się może wydawać, najprostszym sposobem ożywienia krajowego rynku kapitałowego. Należy jednak pamiętać, iż jest to tylko jeden z elementów, z pewnością nie najważniejszy, jaki może sprzyjać pozytywnemu postrzeganiu danego rynku przez inwestorów" – czytamy w oświadczeniu MF. Wiele więc wskazuje na to, że ci, którzy liczyli chociażby na zachęty podatkowe dla podmiotów decydujących się na upublicznienie, będą musieli obejść się smakiem.

„Odnosząc się jednakże do postulatu zróżnicowania stawki podatkowej podatku dochodowego od osób prawnych poprzez zmniejszenie jej dla notowanych spółek giełdowych, Ministerstwo Finansów zauważa, iż tego rodzaju uprzywilejowanie zachwiałoby konstytucyjną zasadą równości wobec prawa i spowodowało dyskryminację w traktowaniu podmiotów (podatników) objętych  ustawą o podatku dochodowym" – brzmi oficjalne stanowisko ministerstwa. Nie zapowiada się również, aby resort miał podjąć działania wspierające inwestorów indywidualnych.

– Odpowiadając na pytanie dotyczące wprowadzenia zachęt podatkowych dla inwestorów giełdowych w postaci obniżenia lub zniesienia podatku od zysków kapitałowych dla inwestycji na rynku kapitałowym o charakterze długoterminowym, uprzejmie informuję, że aktualnie nie są prowadzone żadne prace legislacyjne w tym zakresie" – podkreślił resort.

Przedstawiciele rynku kapitałowego nie ukrywają zawodu. Ich zdaniem podjęcie działań mobilizujących popyt i podaż na rynku jest niezbędne, aby myśleć o budowaniu w Warszawie centrum finansowego Europy Środkowo-Wschodniej.

 

Treść oświadczenia Ministerstwa Finansów w sprawie rynku kapitałowego

Na wstępie należy zauważyć, iż jednym z elementów charakteryzujących rozwinięte gospodarki jest stabilny oraz płynny rynek kapitałowy, który stanowi istotne źródło finansowania gospodarki. Widoczna asymetria w udziale krajowego rynku kapitałowego w zaspokajaniu potrzeb finansowych gospodarki jest cechą charakterystyczną do państw europejskich, gdzie sektor bankowy pokrywa 70% zapotrzebowania kapitałowego przedsiębiorstw (w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej proporcja ta jest dokładnie odwrotna). Nie oznacza to jednak, iż sektor kapitałowy pozostaje poza zakresem zainteresowań Ministerstwa Finansów, a wręcz przeciwnie. Resort, świadomy potencjału tego sektora, stara się systematycznie usuwać bariery z jego otoczenia regulacyjnego. Przykładem takich działań może być procedowany obecnie na poziomie parlamentu projekt ustawy o obligacjach, który jednoznaczne rozstrzygnie wątpliwości narosłe wokół wybranych przepisów w ciągu kilkunastu lat obowiązywania ustawy. Poprawi również czytelność ustawy w pewnych obszarach. Projekt rozszerza ponadto podmiotowy zakres obowiązywania ustawy poprzez przyznanie zdolności emisyjnej podmiotom zagranicznym oraz spółkom celowym; umożliwia emisję niedostępnych dotychczas na gruncie polskiego prawa instrumentów – powszechnie wykorzystywanych na rozwiniętych rynkach finansowych – obligacji podporządkowanych i obligacji wieczystych; oraz wprowadza do polskiego systemu prawa instytucję zgromadzenia obligatariuszy, jako reprezentacji ogółu uprawnionych z obligacji wobec emitenta.

Podkreślenia również wymaga, iż Ministerstwo Finansów kontynuuje, zainicjowane na forum Rady Rozwoju Rynku Finansowego, prace nad projektem ustawy stanowiącej odpowiedź na regularnie podnoszone przez reprezentantów środowiska rynku kapitałowego kwestie związane z licencjonowaniem i organizacyjnym wyodrębnieniem działalności maklerskiej prowadzonej przez banki. Przeciągających się prac w tym zakresie w żaden sposób nie należy łączyć z niechęcią Ministerstwa Finansów do idei jednolitej licencji bankowej, ale tylko i wyłącznie z próbą wypracowania kompromisu służącego zrównoważonemu rozwojowi zarówno banków jak i firm inwestycyjnych. Należy również pamiętać, iż wspomniane inicjatywy regulacyjne przypadają na okres znacznego nasilenia aktywności regulatora europejskiego i związanych z tym obowiązków w zakresie implementacji.

Obowiązujące zasady opodatkowania rynku kapitałowego niewątpliwie są jednym z elementów wpływających na jego konkurencyjność i, jak się może wydawać, najprostszym sposobem ożywienia krajowego rynku kapitałowego. Należy jednak pamiętać, iż jest to tylko jeden z elementów, z pewnością nie najważniejszy, jaki może sprzyjać pozytywnemu postrzeganiu danego rynku przez inwestorów. Na stan rynku kapitałowego w sposób niezwykle istotny wpływa bowiem ogólna sytuacja gospodarcza, jak i perspektywy jej wzrostu w kraju i za granicą. Pozostałymi aspektami, które pozostają w ścisłym związku z postrzeganiem rynku kapitałowego przez inwestorów, są w szczególności: poziom opłat transakcyjnych oraz za zarzadzanie, standardy świadczonych usług inwestycyjnych oraz ich dostępność, zasobność inwestorów ich świadomość inwestycyjna oraz skłonność do ryzyka. Należy również pamiętać o szeroko rozumianej ofercie inwestycyjnej generowanej przez rynek kapitałowy, która w głównej mierze decyduje a zainteresowaniu inwestorów. Istotne również jest, iż Polska na tle innych państw europejskich nie jest krajem nadmienie obciążonym podatkowo.

Pomimo wskazania przedmiotowych czynników Ministerstwo Finansów świadome znaczenia rynku kapitałowego dla rozwoju gospodarczego kraju z zainteresowaniem podchodzi do wszelkich propozycji mających na celu eliminację barier inwestycyjnych na rynku kapitałowym, również tych podatkowych. Podkreślenia przy tym wymaga, że ewentualne działania w tym zakresie muszą odbywać się z uwzględnieniem realiów budżetowych państwa.

Odpowiadając na pytanie dotyczące zasadności wprowadzenia ulg podatkowych wspierających długoterminowe oszczędzanie i inwestowanie oraz ułatwień podatkowych dla emitentów giełdowych, a także wyznaczenia horyzontu czasowego ich realizacji uprzejmie wyjaśniamy, że zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych przychodów z odsetek od lokat długoterminowych, stworzyłoby preferencje rynkowe dla tej grupy produktów, powodując, iż pozyskanie przez banki kapitału na rynku byłoby tańsze. Uzyskanie przez beneficjenta odsetek ekonomicznej korzyści ze zwolnienia podatkowego, równoważyłoby możliwe niższe przychody z odsetek z takich lokat w stosunku do produktów, z których przychody podlegałyby opodatkowaniu. Tym samym banki, jako oferenci takich produktów byłyby grupą podmiotów uprzywilejowaną na rynku, w stosunku do innych podmiotów komercyjnych, chcących pozyskać środki finansowe poprzez emisję papierów dłużnych, a także wobec Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego.

Wprowadzenie zwolnienia z opodatkowania odsetek od oszczędności spowodowałoby zróżnicowanie rentowności inwestycji kapitałowych, co z kolei prowadzić może do odejścia inwestorów indywidualnych od bezpośredniego inwestowania na giełdzie oraz inwestowania w funduszach kapitałowych, gdzie dochody pozostawałyby nadal opodatkowane.

Konsekwencją powyższego byłoby stworzenie uprzywilejowanego podatkowo segmentu rynku inwestycji kapitałowych (odsetek z lokat bankowych długoterminowych) i w następstwie nadanie podatkowi niepożądanej funkcji instrumentu kreującego ten rynek. Wprowadzenie tego rodzaju regulacji, mogłoby się spotkać z zarzutem naruszenia konstytucyjnej równości podmiotów wobec prawa, w tym prawa dotyczącego zasad ochrony konkurencji, prawa podatkowego oraz spowodowałaby wzrost kosztów obsługi długu publicznego. Przyjęcie tych preferencji nie znajduje uzasadnienia.

Jednocześnie zauważa się, iż w zakresie szeroko rozumianego wsparcia dla inwestowania na rynkach giełdowych i finansowych już obecnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przewidują konkretne rozwiązania realizujące ten postulat.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy zwolnione podmiotowo od podatku dochodowego są polskie fundusze inwestycyjne działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych. Ponadto, w art. 6 ust. 1 pkt 10a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych doprecyzowano na jakich warunkach ze zwolnienia korzystać mogą fundusze inwestycyjne mające siedzibę w państwach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Wymienione w pkt 10a warunki mają na celu zagwarantowanie, że wyłącznie fundusze porównywalne z funduszami działającymi na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych będą korzystały ze zwolnienia od podatku. Zasady te zapobiegają więc w praktyce kaskadowemu opodatkowaniu inwestycji odbywanych za pośrednictwem wyspecjalizowanych podmiotów, jakimi są fundusze inwestycyjne.

Na uwagę zasługuje również fakt, iż w ramach zachowania konkurencyjności polskich obligacji skarbowych na międzynarodowych rynkach finansowych, mocą przepisu art. 17 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca zwolnił z podatku dochodowego dochody inwestorów zagranicznych z tytułu odsetek lub dyskonta od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji.

Odnosząc się jednakże do postulatu zróżnicowania stawki podatkowej podatku dochodowego od osób prawnych, poprzez zmniejszenie jej dla notowanych spółek giełdowych, Ministerstwo Finansów zauważa, iż tego rodzaju uprzywilejowanie zachwiałoby konstytucyjną zasadą równości wobec prawa i spowodowało dyskryminację w traktowaniu podmiotów (podatników) objętych ustawą o podatku dochodowym.

Odpowiadając na pytanie dotyczące wprowadzenia zachęt podatkowych dla inwestorów giełdowych w postaci obniżenia lub zniesienia podatku od zysków kapitałowych dla inwestycji na rynku kapitałowym o charakterze długoterminowym, uprzejmie informuję, że aktualnie nie są prowadzone żadne prace legislacyjne w tym zakresie.