#WykresDnia: Irlandia – kraj z nadwyżka budżetową

Powodem nie są dochody z ropy naftowej, jak w Norwegii, ale dochody z podatków od dużych światowych firm technologicznych i farmaceutycznych. Irlandia pobierze w tym roku 23,6 miliarda euro z podatków od osób prawnych.

https://pbs.twimg.com/media/GA47eJHW8AADs2e?format=png&name=900x900

Irlandia to jeden z niewielu krajów z nadwyżką budżetową tak wysoką, że utworzyła nawet państwowy fundusz majątkowy. Powodem nie są dochody z ropy naftowej, jak w Norwegii, ale dochody z podatków od dużych światowych firm technologicznych i farmaceutycznych. Model biznesowy Irlandii to globalny raj podatkowy. Irlandia pobierze w tym roku 23,6 miliarda euro z podatków od osób prawnych, co oznacza wzrost w porównaniu z zeszłorocznym rekordowym 22,6 miliarda euro i o 47 proc. wyższym niż w 2021 roku.

Irlandzka Rada Doradcza ds. Fiskalności opublikowała swój najnowszy raport, w którym analizuje plany wydatków rządu na przyszły rok. Rada nie jest pod wrażeniem ogłoszonego w październiku budżetu – szczególnie w obszarze zdrowia. Budżet na 2024 rok wprowadził szereg płatności jednorazowych i zmiany stawek podatkowych, a także określił alokację wydatków dla resortów.

Rada oskarża rząd o przyjęcie podejścia „wszystko teraz” obejmującego „obniżki podatków, zwiększenie wydatków kapitałowych i zwiększenie bieżących wydatków”, co jej zdaniem „powtarza błędy Irlandii z przeszłości”. „Oznacza to wykorzystanie dużych wpływów podatkowych w okresach dobrej koniunktury w celu szybkiego rozszerzenia budżetu, co wiąże się z ryzykiem zwiększenia presji cenowej, uzyskania złego stosunku jakości do ceny i potencjalnej konieczności cofnięcia środków w przypadku pogorszenia koniunktury”.

Rada twierdzi, że budżet naruszył krajową regułę wydatkową – zasadę uzgodnioną w 2021 r. w celu utrzymania wzrostu „podstawowych wydatków” skarbu na poziomie 5 proc. lub niższym. W tym budżecie liczba ta wynosi 5,8 proc. na rok 2024. Ogólnie rzecz biorąc, od czasu ogłoszenia tej zasady w 2021 r., liczba ta wynosi 7,5 proc., co byłoby, gdyby zasada ta była konsekwentnie przestrzegana.

Rada jest zaniepokojona sygnałami ze strony rządu, że w nadchodzących latach będzie on nadal łamał tę zasadę, twierdząc, że przyszłe rządy powinny zobowiązać się do przestrzegania tej zasady, aby uniknąć nasilenia presji inflacyjnej i narażenia się na ryzyko konieczności dokonywania „bolesnych” cięć wydatków lub podwyżek podatków.

Z radością przyjmuje jednak fakt, że rząd wprowadza fundusz „Irlandia przyszłości”, którego zadaniem jest radzenie sobie z przyszłymi wyzwaniami finansowymi, takimi jak starzenie się społeczeństwa i zmiany klimatyczne.

Trzymanie się tej zasady i korzystanie z funduszu Future Ireland Fund pomogłoby rozwiać obawy dotyczące „zmienności” dochodów z podatku dochodowego od osób prawnych.

W raporcie wskazano, że koszty związane z klimatem – takie jak wydatki związane ze środkami dekarbonizacyjnymi, kary za nieosiągnięcie celów i szkody spowodowane ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi – są znaczne, ale można je „zarządzać i planować”.

„Zajęcie się tymi kosztami będzie wymagało wielu ważnych decyzji. Dokładne planowanie przejścia będzie niezbędne, aby zapewnić jego płynne przejście” – czytamy w dokumencie, ostrzegając, że „bierność wiąże się również z dużymi kosztami”.

W oświadczeniu pełniący obowiązki przewodniczącego Rady Michael McMahon stwierdził, że „gospodarka Irlandii pozostaje silna, a finanse publiczne są na dobrej drodze”.

– W szczególności Fundusz Future Ireland zmniejszy obciążenie przyszłych pokoleń w postaci podwyżek podatków i wzrostu wydatków w miarę wzrostu emerytur i kosztów opieki zdrowotnej – powiedział.

– Ponadto zasada wydatków krajowych została w znacznym stopniu podważona poprzez połączenie chwytów i planów wielokrotnego jej łamania – stwierdził McMahon.

– Zasady tej należy przestrzegać, jeśli Irlandia ma nadzieję w sposób zrównoważony sprostać wyzwaniom związanym z rosnącymi kosztami związanymi z emeryturami, opieką zdrowotną i opieką długoterminową, a także transformacją klimatyczną – dodał.