Budżet i podatki. Nasze drogie państwo

Niemal 36 tys. zł w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski stanowiły w 2022 r. wydatki państwa. Pieniądze pochodziły z podatków i rosnącego długu.

Publikacja: 20.06.2023 21:00

Prof. Leszek Balcerowicz, prezes zarządu FOR.

Prof. Leszek Balcerowicz, prezes zarządu FOR.

Foto: Fot. M.Stelmach

Forum Obywatelskiego Rozwoju już po raz 12. przygotowało „Rachunek od państwa”, który pokazuje wydatki polskiego państwa w podziale na najważniejsze kategorie i w przeliczeniu na jednego mieszkańca. – Ogólna kwota wydatków państwa liczona w setkach miliardów złotych niewiele mówi przeciętnemu obywatelowi. Aby przybliżyć mu skalę wydatków, przeliczamy ją na głowę mieszkańca naszego kraju – tłumaczy FOR.

I wskazuje, że „Rachunek od państwa” uwzględnia wszystkie wydatki publiczne, nie tylko te, które są zapisane w budżecie państwa, a które stanowią zaledwie wycinek całego sektora instytucji rządowych i samorządowych. – Budżet to dziś tylko wycinek finansów państwa. Z roku na rok coraz więcej jego wydatków jest wypychane poza budżet i kontrolę parlamentu. Jego znaczenie jako planu finansowego państwa stale maleje – mówił we wtorek w czasie prezentacji „Rachunku od państwa za 2022 r.” Marcin Zieliński, główny ekonomista FOR.

Przypomniał, że z tego powodu niedawno Najwyższa Izba Kontroli negatywnie zaopiniowała sprawozdanie rządu z wykonania budżetu w 2022 r. Zdarzyło się to po raz pierwszy w historii RP. – Za sprawą wydatkowania środków za pośrednictwem funduszy w BGK i stosowania innych sztuczek rząd jest w stanie wykazać w budżecie państwa dowolny wynik, na co regularnie zwraca uwagę w swoich kontrolach NIK – mówił Marcin Zieliński.

Służy to ukrywaniu faktycznego deficytu w finansach państwa. – To ordynarne oszukiwanie ludzi. Fałszowanie rzeczywistości – komentował prof. Leszek Balcerowicz, szef FOR. I zwracał uwagę na coraz większą różnicę pomiędzy długiem publicznym wyliczanym według metodologii krajowej, którym na użytek wewnętrzny posługuje się rząd, a długiem liczonym według metodologii unijnej. – To ten drugi, zdecydowanie wyższy, jest prawdziwy – stwierdził szef FOR.

Forum wyliczyło, że w 2022 r. łączne wydatki państwa sięgnęły 1,34 bln zł. Od 2015 r. wzrosły w ujęciu nominalnym o ponad 78 proc., a w ujęciu realnym – o 38 proc.

Największą kategorią wydatków publicznych były, jak co roku, emerytury i renty. Przeciętny mieszkaniec Polski wydał na nie, wliczając „trzynastki” i „czternastki”, 9731 zł. To o wiele więcej niż łącznie na ochronę zdrowia (4195 zł) oraz edukację i naukę (3556 zł). Duże kwoty pochłonęły też wydatki na: pomoc społeczną i wsparcie dla bezrobotnych (2688 zł), wojsko (1648 zł), ochronę środowiska (1097 zł). Administracja rządowa kosztowała podatników 887 zł, a samorządowa 886 zł. Na kulturę państwo wydało 396 zł w przeliczeniu na jednego mieszkańca, a na sport i wypoczynek 251 zł. Program 500+ kosztował każdego z nas 1082 zł. A na składkę do UE przeznaczyliśmy 935 zł. – Mocno rosnącą pozycją w „Rachunku od państwa” jest koszt obsługi długu publicznego – zwracał uwagę Marcin Zieliński. W zeszłym roku było to już 1437 zł, a w latach 2015–2021 ok. 800 zł.

FOR tłumaczy, że rosnące wydatki państwo finansuje z rosnących i nowych podatków oraz coraz większego zadłużania się. Zdaniem prof. Leszka Balcerowicza za politykę niekontrolowanego zwiększania wydatków zapłacimy po wyborach wzrostem podatków. Grozić nam też będzie objęcie unijną procedurą nadmiernego deficytu. A to oznaczać będzie także konieczność cięcia wydatków. – Nie da się tego bezkarnie kontynuować – przekonywał szef FOR. – Ludzi można oszukać, ale gospodarki nie.

Gospodarka krajowa
NBP w październiku zakupił 7,5 ton złota
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Gospodarka krajowa
Inflacja w listopadzie jednak wyższa. GUS zrewidował dane
Gospodarka krajowa
Stabilny konsument, wiara w inwestycje i nadzieje na spokój w otoczeniu
Gospodarka krajowa
S&P widzi ryzyka geopolityczne, obniżył prognozę wzrostu PKB Polski
Materiał Promocyjny
Cyfrowe narzędzia to podstawa działań przedsiębiorstwa, które chce być konkurencyjne
Gospodarka krajowa
Czego boją się polscy ekonomiści? „Czasu już nie ma”
Gospodarka krajowa
Ludwik Kotecki, członek RPP: Nie wiem, co siedzi w głowie prezesa Glapińskiego