Konflikt dyplomatyczny mocno bije w turecką walutę

Wzrost ryzyka politycznego sprawił, że lira osłabła do rekordowego poziomu wobec euro, a na giełdzie w Stambule doszło do silnej przeceny. Miejscowy rynek znów zaczyna być w niełasce.

Lira turecka traciła w poniedziałek ponad 3 proc. wobec dolara. Za 1 USD płacono w ciągu sesji nawet 3,77 liry, czyli najwięcej od czterech miesięcy. Za 1 euro płacono nawet 4,40 TRY. Wyprzedaż dotknęła również tureckiego rynku akcji. BIST 100, główny indeks tureckiej giełdy, tracił na początku sesji ponad 4 proc. Akcje linii lotniczych Turkish Airlines spadały o 11 proc. Inwestorów wystraszyło ryzyko polityczne, czyli dyplomatyczny spór Turcji z USA.

Presja na osłabienie

Amerykańska ambasada w Ankarze poinformowała w niedzielę, że zawiesza wydawanie wiz do USA, gdyż „niedawne wydarzenia" zmusiły ją do przyjrzenia się kwestii zapewnienia bezpieczeństwa jej pracownikom. W odpowiedzi na to turecka ambasada w Waszyngtonie wstrzymała wydawanie wiz do Turcji. Przyczyną tego sporu jest niedawne aresztowanie przez tureckich śledczych pracownika konsulatu amerykańskiego w Ankarze. Zatrzymany pracownik jest obywatelem tureckim podejrzewanym o przynależność do tajnej organizacji szejka Fethullaha Gulena. Gulen jest uznawany za inicjatora zeszłorocznego nieudanego zamachu stanu w Turcji i przebywa w USA. Jego ekstradycji domagają się od dawna tureckie władze, a Amerykanie odmawiają.

Groźba przerodzenia się sporu o ekstradycję Gulena w głębszy konflikt polityczny między USA a Turcją stała się bezpośrednim sygnałem do wyprzedaży liry. – Ten spór powiększa niepokój, jaki ludzie czuli w związku z sytuacją w Turcji. Nie powinno to rozlać się szerzej po rynkach wschodzących, ale pokazuje, że ryzyko polityczne wciąż może być źródłem niepokoju dla inwestorów – twierdzi Simon Quijano-Evans, strateg z londyńskiej firmy Legal & General Investment Management.

– W czasie gdy Turcja zacieśnia związki polityczne z Rosją oraz Iranem, a Waszyngton nadal wspiera grupy kurdyjskie, ryzyko polityczne wciąż powinno wywierać presję na lirę. Jednakże dopiero gdyby spór z USA dużo bardziej się zaostrzył, to lira mogłaby sięgnąć styczniowego dołka wobec dolara. Za 1 USD płacono wówczas 3,94 liry – wskazuje Hussein Sayed, strateg z firmy FXTM.

GG Parkiet

Przez ostatnie 12 miesięcy lira osłabła o 17 proc. wobec dolara, a przez ostatnie pięć lat zniżkowała aż o 50 proc.

Dylemat banku

Osłabienie liry przychodzi w wyraźnie złym okresie dla gospodarki tureckiej. Inflacja w Turcji wyniosła we wrześniu aż 11,2 proc. (r./r.). Gdy w zeszłym tygodniu opublikowano te dane, analitycy wskazywali, że Bank Centralny Republiki Turcji będzie musiał opóźnić obniżki stóp procentowych (obecnie jego główna stopa procentowa wynosi 8 proc.; wzrost gospodarczy w drugim kwartale lekko zaś zwolnił do 5,1 proc.). Osłabienie narodowej waluty, wysoka inflacja, wzrost ryzyka politycznego nie tylko dalej odsuną w czasie obniżki stóp, ale mogą nawet sprawić, że bank centralny będzie zacieśniał politykę pieniężną. Analitycy Macquarie Banku wskazują, że bank centralny uważnie obserwuje kurs liry wobec koszyka składającego się z euro i dolara. W poniedziałek kurs ten sięgnął rekordowego poziomu 4,0425. Po zeszłorocznym zamachu stanu tylko się zbliżył do 4.

Słabsza lira napędza inflację, jest też problemem dla tureckich spółek zadłużonych w obcych walutach oraz pogarsza bilans handlowy. Turecki deficyt na rachunku obrotów bieżących wynosił w ostatnim kwartale średnio 4,75 mld USD miesięcznie. Był największy od 2013 r. Turcja jest zależna m.in. od importu ropy i gazu, za które płaci w dolarach. Jej problemy może pogłębić kryzys w relacjach z regionalnym rządem irackiego Kurdystanu, który niedawno przeprowadził referendum niepodległościowe, a przy tym jest jednym z największych dostawców ropy do Turcji. Sprzedaje ten surowiec Turkom na preferencyjnych warunkach, ale władze Turcji zapowiedziały, że mogą zamknąć rurociąg transportujący ten surowiec, jeśli iracki Kurdystan wykona kolejne kroki w stronę niepodległości.