Instrumenty zwrotne pozwalają uzyskać efekt mnożnikowy inwestycji

– Narodowe Centrum Badań i Rozwoju odgrywa dużą rolę na etapie, kiedy inwestycja w daną spółkę, w szczególności we wczesnej fazie jej rozwoju, wiąże się z wysokim poziomem ryzyka dla inwestorów – mówi Włodzimierz Kuc, dyrektor działu instrumentów zwrotnych w NCBR.

Aktualizacja: 31.03.2022 08:29 Publikacja: 31.03.2022 05:00

Instrumenty zwrotne pozwalają uzyskać efekt mnożnikowy inwestycji

Foto: materiały prasowe

W Polsce od lat inwestujemy w innowacje. Na ile innowacyjni jesteśmy jako kraj na tle innych państw UE?

W dwóch słowach, jesteśmy „wschodzącym innowatorem". Tak przynajmniej wskazuje barometr innowacji European Innovation Scoreboard. Nie ma co ukrywać, że na tle zachodnich gospodarek wciąż mamy nad czym pracować. Jednak biorąc pod uwagę stan wyjściowy i historię naszego kraju po 1989 roku, osiągnęliśmy bardzo dużo. Zresztą ten sam barometr innowacji wskazuje, że kraje osiągające gorsze wyniki rozwijają się szybciej niż kraje osiągające lepsze wyniki, zmniejszając w ten sposób lukę innowacyjną. Dzisiejsze wysoko rozwinięte gospodarki rozpoczęły swój dynamiczny wzrost w latach 60., 70., 80. XX wieku. My jesteśmy raczej nieco ponad dekadę od zapoczątkowania fazy przejścia z adaptacji technologii i innowacji, pochodzącej z krajów bardziej rozwiniętych, na intensywne tworzenie własnych technologii i innowacji. Jest jeszcze bardzo dużo do zrobienia, abyśmy doszli do momentu, w którym nasza gospodarka będzie osiągała znacznie większe przyrosty oparte na rodzimych technologiach i innowacjach, a inne kraje będą od nas czerpały rozwiązania i produkty.

NCBR przez kolejne dwie perspektywy finansowe UE realizuje wiele programów na rzecz innowacji, a jaka jest rola NCBR w kształtowaniu polskiego rynku kapitałowego?

NCBR odgrywa dużą rolę na etapie, kiedy inwestycja w daną spółkę, w szczególności we wczesnej fazie jej rozwoju, wiąże się z wysokim poziomem ryzyka dla inwestorów. Wsparcie ze strony NCBR jest swoistym ubezpieczeniem „ryzyka naukowego", co zachęca inwestorów prywatnych do angażowania środków własnych. Projekty technologiczne dają nadzieję na wysokie zwroty, ale są kapitałochłonne. W przypadku, gdy projekt badawczo-rozwojowy (B+R) jest realizowany przez spółkę giełdową, informacja o otrzymaniu finansowania z NCBR przez emitenta spotyka się z pozytywnym odbiorem ze strony inwestorów. Od lat łączymy naukę z biznesem, a w listopadzie 2020 roku została przyjęta strategia NCBR, która m.in. zakłada wsparcie budowania wartości spółek na rynku kapitałowym. Ze wsparcia NCBR korzysta jedna z kluczowych spółek na tym rynku – Giełda Papierów Wartościowych.

Centrum zaangażowało się we współpracę z funduszami VC już na początku kończącej się obecnie perspektywy finansowej. Jak przebiega ta współpraca? Jakie są efekty?

Rzeczywiście NCBR postawiło na współpracę z VC jako jedną z form wsparcia komercjalizacji wyników prac B+R. Jestem zwolennikiem tej formy finansowania komercjalizacji projektów B+R. Inwestowanie środków europejskich w fundusze VC to także szansa na projekty inwestycyjne, bazujące na dorobku polskich naukowców. Co równie istotne, publiczne programy nastawione na współpracę z funduszami VC mobilizują kapitał prywatny do inwestowania w innowacje. Dla przykładu, fundusz TDJ Pitango Ventures utworzony w ramach przedsięwzięcia pilotażowego BRIdge VC zainwestował kwotę prawie 20 mln USD w 11 spółek technologicznych, a jedna ze spółek pod nazwą Tylko jest już wyceniania na ponad 100 mln euro. Kilka miesięcy temu inwestor prywatny we wspomnianym funduszu TDJ zdecydował o uruchomieniu kolejnego funduszu z budżetem 200 mln zł na inwestycje w startupy. Można by rzec, że został spełniony efekt zachęty. Tego rodzaju studia przypadku są zaczynem do ewolucji polityki UE w zakresie finansowania innowacji – w perspektywie 2007–2013 instrumenty zwrotne stanowiły jedynie 2 proc., lata 2014–2020 to już 10–15 proc. i znacząca promocja tej formy wsparcia. Udział tego typu finansowania UE będzie wzrastał. Co więcej, instrumenty zwrotne w odróżnieniu od dotacji rozumiane jako inwestycje, pozwalają uzyskać efekt mnożnikowy tzn. środki zainwestowane będzie można wykorzystać na dalsze inwestycje.

Ile środków NCBR już zainwestowało? Czy można już ocenić podjęte decyzje inwestycyjne?

W ramach przedsięwzięcia pilotażowego BRIdge VC, o którym już wspomniałem, NCBR zainwestowało w fundusze ponad 120 mln zł. Fundusze te natomiast zainwestowały w 19 startupów przy średniej wartości inwestycji 6,6 mln zł. Z kolei w ramach programu BRIdge VC został utworzony fundusz funduszy PFR NCBR CVC, poprzez który NCBR wsparło sześć funduszy inwestycyjnych: EEC Magenta CVC, Cogito Capital Partners, Energy Innovation SpeedUp, AVIA Capital, ICOS Capital oraz ffVC Tech and Gaming. Fundusze te zainwestowały już 215 mln zł w 37 startupów przy średniej wartości inwestycji 5,8 mln zł. W portfelach tych funduszy obserwujemy wiele spółek bardzo obiecujących i spodziewamy się atrakcyjnych wycen przy wyjściu, ale jest to dopiero jedna trzecia całego kapitału FoF przeznaczonego na inwestycje, który w okresie do 2023 roku powinien znaleźć się na rynku. Należy także wspomnieć o pierwszych inwestycjach NCBR Investment Fund ASI SA – wehikułu inwestycyjnego NCBR, który budzi coraz większe zainteresowanie rynku jako partner do koinwestycji w spółki technologiczne.

Czego możemy spodziewać się w najbliższej przyszłości na krajowym rynku kapitałowym?

Na procesy inwestycyjne wpływa otoczenie makroekonomiczne, wojna wywołana przez Rosję niesie za sobą dużą niepewność. Niemniej przyszłość rynku to z całą pewnością nowe technologie, stanowiące odpowiedź na zmieniający się świat – EduTech, FinTech, tokenizacja, blockchain itp. To także istotny wzrost finansowania społecznościowego, w szczególności po zakładanym zwiększeniu limitu do 5 mln euro. Polskie fundusze VC coraz częściej inwestują w startupy nie tylko z naszego regionu, ale także z Europy Zachodniej, co pokazuje, że rynek się profesjonalizuje i zwiększa swój zasięg, a koinwestycje polskich funduszy z zachodnimi funduszami VC staną się standardem.

MATERIAŁ POWSTAŁ WE WSPÓŁPRACY Z NCBR

Firmy
Prowly zaproponuje w wezwaniu 45,5 zł za akcję Brand 24
Firmy
ATM Grupa: ciekawy list do akcjonariuszy
Firmy
Stalprodukt rezygnuje z wypłaty dywidendy
Firmy
Sonel celuje w nowe rynki
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO
Firmy
Prezes Czerwonej Torebki napisał rekordowo krótki list
Firmy
Ślad węglowy nadal jest dużym problemem