Strategia rozwoju rynku kapitałowego w końcu ujrzała światło dzienne

Po wielu tygodniach oczekiwań w końcu opublikowana została ostateczna wersja Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Co się w niej znajduje?

Zgodnie z tym, co mówił na łamach „Parkietu” minister finansów, inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński, strategia zawiera 90 planowanych działań, które mają pomóc rynkowi kapitałowemu. - Strategia Rozwoju Rynku Kapitałowego powinna być pierwszą z serii strategii rozwoju polskiego rynku kapitałowego, które w przyszłości powinny powstać i zostać przyjęte przez rząd w celu aktualizacji założeń i planowanych działań – czytamy we wstępie strategii.

Za realizację strategii odpowiadać ma pełnomocnik ministra finansów, inwestycji i rozwoju. - Rząd będzie podejmował działania mające na celu rozwój polskiego rynku kapitałowego, dążąc, aby rynek ten stał się istotnym wsparciem dla polskiej gospodarki w zakresie jej długoterminowego rozwoju oraz osiągnięcia konkurencyjnej pozycji na arenie międzynarodowej. Jednym z najważniejszych czynników powodzenia SRRK jest powierzenie bezpośredniego nadzoru nad implementacją Strategii Pełnomocnikowi Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju, któremu będzie podlegał zespół ds. zarządzania projektem. Oczekuje się, iż bezpośredni nadzór Pełnomocnika nad działaniami postulowanymi w niniejszym dokumencie przyczyni się do ich terminowej i rzetelnej realizacji – można przeczytać w dokumencie. Zakłada on także, że sporządzane będą kwartalne raporty na temat postępów we wdrażaniu SRRK prezentowanych na posiedzeniach Rady Rozwoju Rynku Finansowego. Zawarte ma być także porozumienie pomiędzy MF, NBP i KNF w celu spójnej implementacji rozwiązań przewidzianych w SRRK.

Ulgi dla emitentów

Od początku prac nad strategią dużo mówiło się o potrzebie wprowadzenia impulsów podatkowych dla emitentów, a także i inwestorów. Na co mogą oni faktycznie liczyć? Jeśli chodzi o emitentów jednym z pomysłów jest zwolnienie z podatku u źródła odsetek należnych z tytułu euroobligacji dopuszczonych do obrotu na rynkach regulowanych lub wielostronnych platformach obrotu (ASO) w Unii Europejskiej oraz wyeliminowanie barier dotyczących obowiązku przedstawiania certyfikatów rezydencji dla każdego posiadacza obligacji. Wprowadzone mają być też jasne, wystandaryzowane i proste reguły dotyczących odliczeń podatkowych wszystkich kosztów IPO do wysokości 125 proc. poniesionych kosztów, w tym opłat sądowych, notarialnych, giełdowych i innych, które w obecnym stanie prawnym nie podlegają odliczeniu. Ulga podatkowa ma być połączona z maksymalnymi pułapami kosztów podlegających odliczeniu w celu uniknięcia sztucznego zawyżania kosztów doradztwa. Strategia przewiduje również zwolnienie zysków ze sprzedaży akcji pracowniczych (w tym programów motywacyjnych dla kadry kierowniczej) z podatku od zysków kapitałowych do określonej wysokości, pod warunkiem że akcje będą sprzedane dopiero po upływie wymaganego minimalnego okresu od ich przyznania. Wprowadzone mają być także preferencje podatkowe dla obligacji rozwojowych.

Czytaj także: Prezes GPW o najważniejszych zapisach w strategii 

Ulgi dla inwestorów

Co z samymi inwestorami? Tutaj też przewidziano pewne ulgi podatkowe, chociaż o likwidacji tzw. podatku Belki, czego domagał się rynek, nie ma mowy. „Powinna istnieć możliwość rocznego rozliczania dochodów i strat z inwestycji w fundusze kapitałowe łącznie z dochodami i stratami w inne inwestycje kapitałowe, natomiast należy rozważyć, czy dochody i straty z inwestycji obarczonych wysokim ryzykiem nie powinny być rozliczane tylko w ramach tej grupy inwestycji (bez łączenia z dochodami i stratami z inwestycji w produkty zaliczone do grupy mniej ryzykownych). Ponadto można rozważyć wprowadzenie limitu rozliczania strat, na przykład na okres 5 lat” – czytamy w strategii. 

Obniżone ma być także opodatkowanie dywidend. Autorzy strategii wskazują, że powinien zostać on obniżony z poziomu 19 proc. do 9 proc. dla zysków od inwestycji kapitałowych utrzymywanych przez okres dłuższy niż 36 miesięcy dla wszystkich inwestorów, aby przyciągnąć zarówno lokalnych, jak i zagranicznych inwestorów oraz emitentów do polskiego rynku kapitałowego. Podczas fazy implementacyjnej strategii zostanie natomiast określony limit kwotowy uprawniający do stosowania obniżki podatku.

Zmianie ma także ulec sposób opodatkowania odsetek od obligacji w sposób, który zapewni analogiczny poziom opodatkowania niezależnie od tego, czy inwestor nabywa obligacje na rynku pierwotnym czy wtórnym.

Większe zaufanie

W strategii mowa jest także o wzmacnianiu zaufania do rynku kapitałowego, a także przestrzeganiu standardów ładu korporacyjnego. „Proponuje się, aby Giełda Papierów Wartościowych w większym stopniu niż dotychczas realizowała swoje uprawnienia określone w Regulaminie Giełdy, polegające na weryfikowaniu oświadczeń spółek giełdowych w sprawie ładu korporacyjnego, jak również nakładaniu kar regulaminowych na emitentów nieprawidłowo wypełniających obowiązki informacyjne wynikające z faktu stosowania standardów zawartych w dokumencie „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016”. Dodatkowo GPW powinna podejmować działania edukacyjne w zakresie ładu korporacyjnego. Środki te powinny obejmować: szkolenia dla członków zarządów i rad nadzorczych, propagowanie rozwiązań technicznych poprawiających dostępność do informacji na temat stosowania zasad Dobrych Praktyk przez spółki notowane na giełdzie, w tym publiczne ogłaszanie statystyk dotyczących ładu korporacyjnego” –czytamy w strategii. Dokument zakłada również, że to rząd, był prekursorem stosowania ładu korporacyjnego w spółkach Skarbu Państwa.

Regulacje do przeglądu

Strategia zakłada także usprawnienie procesu legislacyjnego oraz unikanie gold – platingu. „Należy dążyć, aby rozwiązania legislacyjne przyjęte w polskim prawodawstwie nadmiernie nie obciążały polskich podmiotów, szczególnie w porównaniu z podmiotami z innych państw członkowskich, w których analogiczna transpozycja przepisów unijnych do prawa krajowego charakteryzuje się literalnym podejściem do poszczególnych aktów prawnych. Ponadto przy opracowywaniu poszczególnych aktów legislacyjnych powinna zostać podjęta transparentna ocena wpływu proponowanych rozwiązań na rynek kapitałowy, analizy potencjalnych skutków, kierując się przy tym zasadą nietworzenia dodatkowych obciążeń dla podmiotów objętych tą regulacją. Ponadto należy rozważyć przeprowadzanie cyklicznych przeglądów istniejących regulacji z perspektywy podmiotów rynku kapitałowego” – znajdujemy w strategii. 

Nie zapomniano także o ochronie inwestorów. Mowa jest m.in. o wprowadzeniu sądów specjalizujących się w sprawach rynku finansowego. Wprowadzony ma także obowiązku nagrywania rozmów w przypadku świadczenia usługi zarządzania portfelem i usługi doradztwa inwestycyjnego. Mowa jest także o wprowadzeniu wobec podmiotów nadzorowanych mechanizmu tzw. czynnego żalu.

W strategii mowa jest także o wprowadzeniu jednolitej licencji bankowej. Temat ten budził od początku sporo kontrowersji, szczególnie w branży maklerskiej. „Istniejący aktualnie brak możliwości bezpośredniego dostępu banków do obrotu zorganizowanego jest postrzegany przez uczestników rynku finansowego jako jedno z istotniejszych ograniczeń dalszego, harmonijnego rozwoju polskiego rynku kapitałowego, co jest szczególnie ważne w kontekście rosnącej presji konkurencyjnej. Brak aktywnego udziału banków w obrocie zorganizowanym negatywnie wpływa na płynność instrumentów finansowych, utrudniając tym samym prawidłową ich wycenę. Banki dysponują także stosownym zapleczem kapitałowym, aby pełnić rolę animatorów rynku. Bez zapewnienia bezpośredniego dostępu banków do rynku nie jest także możliwe uruchomienie nowych jego segmentów, takich jak segment listów zastawnych, segment kontraktów terminowych na obligacje czy też segment transakcji zabezpieczających ryzyko stopy procentowej. Jako przeszkodę w aktywnym uczestnictwie banków na rynku kapitałowym wskazuje się konieczność uzyskania, obok licencji bankowej na podstawie przepisów ustawy – Prawo bankowe, licencji na działalność maklerską. Mając to na uwadze, postuluje się dokonanie zmian w przepisach poprzez wprowadzenie tak zwanej jednolitej licencji bankowej, polegającej na objęciu całej działalności inwestycyjnej banków (również w zakresie obrotu zorganizowanego) jednym zezwoleniem na prowadzenie działalności bankowej. Jednocześnie KNF powinna opublikować szczegółowe rekomendacje dotyczące zarządzania konfliktem interesów oraz kontroli informacji w przypadku świadczenia usług inwestycyjnych w bankach” – można przeczytać w strategii.

Co z rynkiem akcji?

Mowa także jest o rozruszaniu handlu na rynku wtórnym akcji. „GPW powinna wdrożyć nowe technologie wspierane przez uczestników rynku w celu osiągnięcia pozytywnych efektów zewnętrznych sieci, ulepszonych modeli struktury rynku („dark pools”, „lit trading”, okresowe aukcje) oferujących wyższą jakość wykonywania zleceń (nowe typy zleceń), mniejszych spreadów. Ta zmiana pozwoli na poprawienie jakości wykonywania zleceń, co przełoży się na obniżenie opłat dla uczestników i zwiększenie płynności. Jest to niezbędne w kontekście bardzo dużej konkurencji międzynarodowej”. Jak dodano, doświadczenie rozwiniętych giełd zagranicznych pokazuje, że kluczowym czynnikiem sukcesu w odniesieniu do płynnych rynków jest dostęp do dużej społeczności uczestników oraz bardziej heterogeniczna grupa pośredników i inwestorów. „Można to osiągnąć przez dalszy naturalny wzrost i celowe środki stymulujące. Grupa docelowa powinna obejmować m.in. pośrednictwo buy-side poprzez bezpośredni dostęp do rynku (DMA) lub dostęp sponsorowany – obecnie na polskim rynku udział DMA jest niski, ponadto brakuje dostępu sponsorowanego, działalność sell-side (działanie na rachunek własny – obecnie jest to mały segment rynku, użytkowników korzystających z handlu algorytmicznego, aktywnych inwestorów detalicznych” – czytamy w strategii. Podkreślono także, że „należy dążyć do obniżania opłat w każdym obszarze rynku i zadbanie, żeby obniżki te przełożyły się przede wszystkim na redukcję opłat dla inwestorów indywidualnych. Powinno to sprzyjać wzrostowi skali i przyciągnięciu wysoce zautomatyzowanych pośredników na rynek”.

Pełna wersja strategii została opublikowana w Monitorze Polskim.