Ubezpieczyciele stabilni mimo sporu o franki

Nawet w pesymistycznym wariancie rozwoju frankowego problemu zakłady ubezpieczeń byłyby silne – wynika z analizy KNF, do której dotarł „Parkiet".

We wtorek Komisja Nadzoru Finansowego prawdopodobnie przedstawi wyniki analizy dotyczącej wpływu sprawy frankowej na sytuację zakładów ubezpieczeń – wynika z nieoficjalnych informacji „Parkietu".

Dwa scenariusze

W ubiegły czwartek urząd poinformował, że KNF zapoznała się z informacją na temat wpływu potencjalnych zmian otoczenia prawnego dotyczącego hipotek frankowych na sektor ubezpieczeń. Z podobną analizą, dotyczącą sektora bankowego, KNF zapoznała się pod koniec lutego i główne wnioski zostały przedstawione na początku marca.

Z materiałów, do których udało nam się dotrzeć, wynika, że testy warunków skrajnych (TWS) ad hoc zostały przeprowadzone przez krajowe zakłady ubezpieczeń w celu oszacowania wpływu zmian otoczenia prawnego dotyczącego hipotek frankowych na sektor ubezpieczeń. W tym celu opracowano dwa scenariusze, na podstawie których zakłady ubezpieczeń oszacowały wpływ tych zmian na wartość środków własnych, wynik techniczny, wynik finansowy, wymogi kapitałowe i współczynnik wypłacalności. W scenariuszach założono, że wszystkie umowy ubezpieczenia związane z kredytami walutowymi zostają unieważnione.

W pierwszym scenariuszu, określanym jako bazowy, wszystkie składki przypisane brutto wynikające z unieważnionych umów zostają zwrócone ubezpieczonemu, zakład ubezpieczeń uzyskuje zwrot zapłaconych prowizji związanych z przedmiotowymi polisami (tzw. clawback) i następuje zwrot wszystkich wypłaconych świadczeń wynikających z unieważnionych umów.

Drugi scenariusz, mający miano pesymistycznego, zakłada, że wszystkie składki przypisane brutto wynikające z unieważnionych umów zostają zwrócone ubezpieczonemu, ale zakład ubezpieczeń nie ma możliwości uzyskania zwrotu zapłaconych prowizji związanych z tymi polisami (clawback), a ponadto nie ma możliwości uzyskania zwrotu wypłaconych świadczeń wynikających z unieważnionych umów.

Obecnie czynnych jest blisko 430 tys. umów hipotek frankowych i na masową skalę nie są udzielane od 2009 r., jednak łącznie banki udzieliły ich około 700 tys. Spora z nich część była powiązana z ubezpieczeniami. Chodzi m.in. o ubezpieczenie niskiego wkładu, pomostowe, na życie i nieruchomości. W razie stwierdzenia nieważności umowy kredytu frankowego oprócz banków zwracających klientom raty także ubezpieczyciele musieliby oddać im pobrane składki (nie mogliby liczyć również na przyszłe wpływy z tytułu tych kontraktów). Przypomnijmy, że od 2019 r. mocno rośnie liczba pozwów frankowiczów i pod koniec 2020 r. w polskich sądach toczyło się około 38 tys. spraw tego typu, co stanowi 8 proc. czynnych umów. Dodatkowo zdecydowana większość rozstrzygnięć jest na korzyść frankowiczów, którzy miesięcznie – jak wskazują statystyki opracowywane przez kancelarie prawne – wygrywają nawet 80–90 proc. spraw (głównie jeszcze nieprawomocnie).

Kapitały nadal mocne

KNF podkreśla jednak w swoim opracowaniu dla ubezpieczycieli, że zrealizowanie się któregokolwiek z zakładanych scenariuszy nie spowodowałoby braku stabilności krajowego sektora ubezpieczeń ani nie doprowadziłoby do sytuacji braku pokrycia wymogu kapitałowego przez poszczególne zakłady ubezpieczeń.

W przypadku banków sytuacja byłaby znacznie trudniejsza. Już nawet w przypadku najmniej kosztownego scenariusza, czyli objęcia ugodami według pomysłu KNF wszystkich czynnych i wygasłych umów frankowych (kosztującego w skali całego sektora 43 mld zł), parę banków znalazłoby się na granicy spełniania wymogów, a niektóre miałyby nawet ujemne kapitały. Bardziej kosztowne rozstrzygnięcia sądowe mogą przynieść koszt nawet od 70 do 120 mld zł.