Powitanie z Afryką

Konferencja klimatyczna COP27, która odbyła się w egipskim kurorcie Sharm el-Sheikh w listopadzie 2022 roku, stanowiła przełomowy moment dla Afryki w kontekście działań klimatycznych i zrównoważonego rozwoju.

Publikacja: 17.09.2025 06:00

dr Tomasz Wiśniewski Stowarzyszenie SIF Polska

dr Tomasz Wiśniewski Stowarzyszenie SIF Polska

Foto: materiały prasowe

Po raz pierwszy w historii konferencja klimatyczna odbywała się na kontynencie afrykańskim, a jej głównym osiągnięciem było utworzenie funduszu na rzecz strat i szkód klimatycznych dla krajów najbardziej narażonych na skutki zmian klimatu. To wydarzenie stało się katalizatorem dla intensyfikacji działań w zakresie ESG na całym kontynencie, tworząc podstawy dla długoterminowej transformacji gospodarczej i społecznej.

W procesie tej transformacji kluczową rolę będą odgrywały największe gospodarki Afryki: Nigeria, Republika Południowej Afryki i Egipt. Te trzy kraje, reprezentujące łącznie znaczną część PKB kontynentu oraz posiadające najbardziej rozwinięte rynki kapitałowe, mają tym samym potencjał stania się liderami w implementacji zasad ESG i wyznaczenia standardów dla pozostałych państw afrykańskich, inspirując te kraje do podobnych inicjatyw i tworząc spójną wizję zielonej przyszłości na tym kontynencie.

Nigeria, jako największa gospodarka kontynentu afrykańskiego, stoi przed wyzwaniem przekształcenia swojego modelu gospodarczego opartego na eksporcie ropy naftowej w kierunku bardziej zrównoważonego i zdywersyfikowanego rozwoju. Rząd nigeryjski wprowadził programy klimatyczne, które od 2017 roku umożliwiają finansowanie projektów proekologicznych. Bank centralny Nigerii wdrożył wymogi zrównoważonego rozwoju dla sektora bankowego, zobowiązując instytucje finansowe do uwzględniania czynników ESG w swoich decyzjach kredytowych. Natomiast giełda w Nigerii wprowadziła w 2018 roku wytyczne standardów ESG dla spółek oraz uruchomiła segment dla zielonych obligacji. Ważną inicjatywą giełdy są działania edukacyjne, prowadzenie programów szkoleniowych oraz coroczne nagrody ESG dla najlepszych spółek, co motywuje firmy do implementacji najlepszych praktyk zgodnie z przyjętymi na rynku zasadami.

Pozycję niekwestionowanego lidera w zakresie ESG w Afryce zajmuje niewątpliwie Republika Południowej Afryki. Wynika to z długiej tradycji zasad ładu korporacyjnego i rozwiniętego rynku kapitałowego, który budował swoje podwaliny na modelu anglosaskim i we współpracy z giełdą w Londynie. Kraj ten ponad 30 lat temu wprowadził pierwsze zasady ładu korporacyjnego, uważane za jedne z najbardziej progresywnych regulacji w tym zakresie na świecie. Natomiast wprowadzony w 2012 roku Narodowy Plan Rozwoju „2030” wyznacza jasną ścieżkę dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego.

Johannesburg Stock Exchange już w 2004 roku uruchomiła pierwszy indeks społecznie odpowiedzialnego inwestowania na rynkach wschodzących. W 2010 roku JSE wprowadził obowiązkowe zintegrowane raportowanie dla wszystkich spółek giełdowych, a w 2017 roku utworzył segment dla zielonych obligacji. Doświadczenia z JSE SRI Index dowodzą, że kluczem do sukcesu jest połączenie odpowiedniego wsparcia regulacyjnego, jasnych i transparentnych kryteriów, niezależnej weryfikacji oraz stopniowej implementacji wspieranej edukacją i budowaniem potencjału. Dla innych krajów afrykańskich ten model może służyć jako praktyczny przewodnik do implementacji własnych inicjatyw ESG, dostosowanych do lokalnych potrzeb i możliwości. Ponadto giełda regularnie organizuje szkolenia dla spółek w zakresie raportowania ESG i współpracuje z międzynarodowymi organizacjami w celu ciągłego podnoszenia lokalnych standardów.

Reklama
Reklama

Swoją szansę na zmianę perspektywy wykorzystuje trzecia gospodarka Afryki – Egipt. Po organizacji konferencji COP27 przyspieszenia nabrał uruchomiony w 2016 roku program Egypt Vision 2030, którego celem jest realizacja zasad zrównoważonego rozwoju we wszystkich dziedzinach życia. Kraj ten aktywnie inwestuje w energię odnawialną, szczególnie słoneczną i wiatrową, dążąc do stania się regionalnym hubem dla zielonych zmian. Natomiast giełda w Kairze znajduje się w fazie intensywnego rozwoju swoich inicjatyw ESG. Organizator obrotu współpracuje m.in. z IFC w zakresie zrównoważonego finansowania i przygotowuje kompleksowy model ujawniania danych ESG. W pierwszym etapie został uruchomiony program pilotażowy dla zielonych obligacji, zaś giełda pracuje nad utworzeniem indeksu obejmującego spółki o najwyższych standardach ESG.

Realizowane obecnie w Afryce działania w zakresie ESG mają potencjał fundamentalnej transformacji gospodarek na tym kontynencie oraz zwiększenia ich atrakcyjności dla inwestorów globalnych. Nigeria może wykorzystać zasady ESG jako katalizator dywersyfikacji gospodarki, rozwijając sektory energii odnawialnej i technologii, co zmniejszy uzależnienie od niestabilnych cen ropy naftowej. Egipt ma szansę stać się regionalnym centrum zielonej energii i zrównoważonej turystyki, wykorzystując swoje strategiczne położenie geopolityczne. Wreszcie RPA może skonsolidować swoją pozycję jako finansowe centrum kontynentu, przyciągając kapitał globalnych funduszy ESG i stając się bramą dla zrównoważonych inwestycji w Afryce. Kluczem do tych zmian będzie kontynuacja współpracy między rządami, giełdami, sektorem prywatnym i społeczeństwem w budowaniu gospodarki opartej na zasadach zrównoważonego rozwoju.

Felietony
Co dalej z globalizacją?
Felietony
Związanie informacją poufną
Felietony
Bariery identyfikacji
Felietony
Na tropach zrównoważonego rozwoju Azji
Felietony
Czy niższe marże to koniec hossy?
Felietony
Trudne finanse
Reklama
Reklama