Kalinki już nie zaśpiewają. Abramowicz ogłosił sprzedaż Chelsea

Putin zaatakował Ukrainę, a świat odpowiedział sankcjami, które mogą zmienić także krajobraz świata sportu. Rosjanie są wykluczani z międzynarodowych rozgrywek, tracą duże imprezy, a Roman Abramowicz – najsłynniejszy oligarcha inwestujący w futbol – ogłosił sprzedaż Chelsea.

Sportwashing, czyli wybielanie wizerunku poprzez sport, w rosyjskim wydaniu zaczął się w 2003 r., kiedy Abramowicz kupił stojący na skraju bankructwa piłkarski klub z Londynu. Wtedy był młodym, anonimowym biznesmenem, a dziś nie ma chyba osoby, która nie znałaby jego nazwiska ani nie kojarzyła jego twarzy.

Rosyjski miliarder pompował pieniądze w transfery, sprowadzał gwiazdy futbolu i najlepszych trenerów. Z podrzędnej drużyny ze Stamford Bridge zrobił potęgę, która zdobyła wszystkie możliwe trofea, a w ubiegłym roku po raz drugi wygrała Ligę Mistrzów. Informacja o tym, że zamierza sprzedać klub, musiała odbić się szerokim echem.

– To była niesamowicie trudna decyzja. Rozstanie w takich okolicznościach sprawia mi ból. Bycie częścią Chelsea było przywilejem. Nigdy nie chodziło o biznes ani pieniądze, lecz wyłącznie o miłość do piłki i klubu – napisał Abramowicz w oświadczeniu, dodając, że cały zysk z transakcji przekaże „na rzecz ofiar wojny na Ukrainie". Potwierdził, że nie oczekuje spłaty pożyczek, których udzielił Chelsea.

– To wygląda na desperacką próbę zachowania twarzy i ratowania się przed sankcjami. Wszystko, co powinien zrobić, to wejść do telewizji i zaapelować: „Władimir, zabierz rosyjskie czołgi do domu" – mówi „Guardianowi" poseł brytyjskiej Partii Pracy Chris Bryant, jeden z największych krytyków Abramowicza, który domagał się w parlamencie surowych kar dla oligarchów i zajęcia ich angielskich nieruchomości.

Jachty, samoloty i auta

Majątek właściciela Chelsea wyceniany jest przez magazyn „Forbes" na 13,3 mld dolarów. Posiada w Londynie dom wart 150 mln funtów i trzypiętrowy apartament za ponad 20 mln. Poza tym, jak każdy szanujący się krezus, ma luksusowe jachty, odrzutowce, helikoptery i sportowe auta.

Abramowicz wielokrotnie zaprzeczał, że dorobił się dzięki bliskim relacjom z Kremlem, a Chelsea przejął na polecenie Putina. Milionerem został szybko. Miał 36 lat, gdy nabył klub za 140 mln funtów. Przez blisko dwie dekady zainwestował w niego 1,5 mld. Teraz oczekuje 3 mld funtów, ale zdaniem analityków finansowych uzyskać takie pieniądze może być trudno.

Sprzedaż Chelsea zlecił amerykańskiemu bankowi Raine Group. Odkupieniem klubu zainteresowane jest podobno konsorcjum inwestorów z Ameryki i Szwajcarii.

– Abramowicz próbuje sprzedać wszystkie swoje wille w Anglii, chce też szybko pozbyć się Chelsea. Ja i trzy inne osoby otrzymaliśmy we wtorek propozycje. Teraz muszę czekać cztery do pięciu dni, bo żąda zbyt wiele. Chelsea jest mu winna 2 mld funtów, ale nie ma takich pieniędzy – opowiadał szwajcarskiej gazecie „Blick" Hansjoerg Wyss.

Kupców nie brakuje

Ten pochodzący z Berna 86-letni biznesmen-filantrop studiował inżynierię w Zurychu, uzyskał tytuł MBA na Harvardzie, a potem działał w branży tekstylnej w Azji i Europie.

Handlował również samolotami. Tak poznał pewnego chirurga – współzałożyciela szwajcarskiej firmy medycznej Synthes, największego na świecie producenta implantów do leczenia złamanych kości. W 1977 r. otworzył jego amerykańską filię. W 2012 r. sprzedał ją firmie Johnson & Johnson za 19,7 mld dolarów. W ostatnich latach przekazał setki milionów organizacjom charytatywnym zajmującym się ochroną środowiska. „Forbes" szacuje jego majątek na 5,8 mld dolarów.

W składzie wspomnianego konsorcjum miałby znaleźć się też Amerykanin Todd Boehly, założyciel Eldridge – prywatnego holdingu inwestującego w różne branże. Współwłaściciel bejsbolowego klubu Los Angeles Dodgers i koszykarskiego Los Angeles Lakers starał się przejąć Chelsea już w 2019 r. W orbicie jego zainteresowań był także Tottenham.

Zdaniem angielskich mediów kupno Chelsea rozważa też najbogatszy Brytyjczyk Jim Ratcliffe. Założyciel chemicznej firmy Ineos, sponsorującej grupę kolarską, w której jeździ Michał Kwiatkowski, działa już prężnie w futbolu. Jest właścicielem francuskiej Nicei i szwajcarskiej Lozanny.

Niepewna przyszłość

Nie brakuje kibiców i piłkarzy, którzy twierdzą, że Abramowicz był najlepszym właścicielem na świecie. Taką opinię wyraził m.in. John Terry. Byłego kapitana Chelsea i reprezentacji Anglii spotkała za to ostra krytyka. „Myślę, że powinieneś to jak najszybciej usunąć. Mieszkańcy Ukrainy są bombardowani, ostrzeliwani i mordowani, a ty wychwalasz Abramowicza" – odpowiedział mu na Twitterze poseł Bryant.

Podczas wygranego meczu z Luton w Pucharze Anglii, kilkadziesiąt minut po opublikowaniu przez Abramowicza oświadczenia o odejściu, kibice Chelsea skandowali na trybunach jego nazwisko. Ci sami, którzy kiedyś na Stamford Bridge śpiewali „Kalinkę" i rozwijali transparenty z napisem „The Roman Empire".

– Oni go uwielbiają. Niezależnie od tego, czy podobają ci się rosyjskie pieniądze w angielskim futbolu czy nie, był bardzo dobrym szefem. Znalazłbym gorszych właścicieli pochodzących z Anglii – bronił Abramowicza w rozmowie z telewizją Sky Sports Gary Neville. Były reprezentant Anglii, a obecnie piłkarski ekspert sugeruje, że problemem nie jest kwestia narodowości, tylko kompetencji i zamiarów inwestorów, a może przede wszystkim braku przepisów, które pozwoliłyby skutecznie zweryfikować, w czyje ręce trafiają kluby.

Za rządów Abramowicza Chelsea wywalczyła 21 trofeów – żaden inny zespół Premier League nie zdobył w tym czasie więcej. Rosjanin zatrudnił 13 trenerów i wydał ponad 2 mld funtów na transfery. Przed rokiem klub pobił swój rekord, płacąc 97,5 mln za napastnika Interu Mediolan Romelu Lukaku. I choć Chelsea może się pochwalić najbardziej dochodową akademią w Anglii – według analizy sporządzonej przez CIES Football Observatory od 2015 r. sprzedaż wychowanków przyniosła już 175 mln – wśród jej sympatyków da się wyczuć obawy o przyszłość.

Przez pandemię i puste trybuny poprzedni sezon zamknęła stratą 145 mln funtów. Gdyby nie pomoc Abramowicza, mogłaby wpaść w kłopoty. Nowe otwarcie zawsze jest niewiadomą, ale wiele osób w obliczu ostatnich wydarzeń nie będzie musiało się już mierzyć z dylematem, czy kibicować klubowi, za którym stoi rosyjski kapitał.