Skorzystaj z promocji i czytaj dalej!
Zyskaj pełen dostęp do analiz, raportów i komentarzy na Parkiet.com
Gdy wiara zastąpiła kruszec jako oparcie dla waluty supermocarstwa
50 lat temu USA zawiesiły wymienialność dolara na złoto. Ta decyzja prezydenta Nixona dobiła system monetarny, który już wcześniej stracił stabilność. Skutki tego świat wciąż odczuwa.
Richard Nixon, prezydent USA w latach 1969–1974, zdemontował system z Bretton Woods. To otworzyło drogę do ukształtowania się współczesnego systemu finansowego.
– Musimy chronić pozycję dolara amerykańskiego jako filara stabilności monetarnej na świecie. W ciągu ostatnich siedmiu lat średnio dochodziło do jednego międzynarodowego kryzysu monetarnego każdego roku... Poleciłem sekretarzowi Connally'emu (John Conally sekretarz skarbu USA w latach 1971–1972 –red.) czasowo wstrzymać wymienialność dolara na złoto lub na inne aktywa rezerwowe, z wyjątkiem ilości i okoliczności, w których będzie to w interesie stabilności monetarnej oraz w najlepszym interesie Stanów Zjednoczonych – mówił prezydent USA Richard Nixon, w telewizyjnym orędziu do narodu wygłoszonym w niedzielę, 15 sierpnia 1971 r. Od tamtego momentu minęło już 50 lat, a „tymczasowe" zawieszenie wymienialności dolara na złoto okazało się czymś permanentnym. Nixon zadał wówczas śmiertelny cios systemowi z Bretton Woods, czyli monetarnemu porządkowi obowiązującemu w świecie kapitalistycznym od 1944 r. Jego decyzja wciąż wzbudza ogromne kontrowersje. Jedni widzą w zawieszeniu wymienialności dolarów na złoto odejście od „zdrowych finansów" ku „gospodarce opartej na pustym pieniądzu". Inni dostrzegają w tym zniesienie ograniczeń dla bardziej efektywnego zarządzania gospodarką. Gdyby dolar był nadal powiązany kursowo ze złotem, to Fedowi trudniej byłoby kreatywnie stymulować gospodarkę w czasach kryzysu. Ale też trudniej byłoby pompować na rynkach tak wielkie bańki, jak przed globalnym kryzysem z 2008 r. Po latach do decyzji z sierpnia 1971 r. przylgnęło określenie „szok Nixona", co odzwierciedlało zawirowania gospodarcze na świecie z następnych dziesięciu lat. Ale w sierpniu 1971 r. jeszcze nie mówiono o szoku. Następnego dnia po orędziu prezydenckim, amerykańskie indeksy giełdowe zyskiwały, a „New York Times" chwalił Nixona za „śmiałą decyzję". Nie dało się bowiem zaprzeczyć, że system z Bretton Woods już wcześniej się mocno sypał.
Pozostało jeszcze 81% artykułu
