Gospodarka strefy euro w październiku. Daleko do stagflacji

Gospodarka strefy euro w październiku trzeci miesiąc z rzędu traciła impet. Szczególnie mocno pogorszyła się koniunktura w sektorze przemysłowym, który boryka się z zaburzeniami w łańcuchach dostaw. Mimo to, strefa euro wciąż rozwija się bardzo szybko. A popyt jest na tyle silny, że firmy nie mają problemów z podnoszeniem cen.

Taki obraz wyłania się ze wstępnych odczytów PMI, wskaźników mierzących koniunkturę na podstawie ankiety wśród menedżerów logistyki przedsiębiorstw.

Jak podała w piątek firma IHS Markit, zbiorczy PMI, obejmujący sektory przemysłowy i usługowy, zmalał w październiku do najniższego od kwietnia poziomu 54,3 pkt z 56,2 pkt we wrześniu. Ekonomiści liczyli się wprawdzie z kolejną zniżką tego wskaźnika, ale mniejszą. Przeciętnie spodziewali się wyniku na poziomie 55,2 pkt.

Każdy odczyt PMI powyżej 50 pkt teoretycznie oznacza, że więcej przedsiębiorstw dostrzega poprawę swojej sytuacji w porównaniu do poprzedniego miesiąca niż jej pogorszenie. Dystans od tej granicy można interpretować jako miarę tempa wzrostu aktywności w gospodarce w ujęciu miesiąc do miesiąca. W tym świetle gospodarka strefy euro w lipcu rozwijała się najszybciej od czerwca 2006 r., a w kolejnych miesiącach stopniowo hamowała. Tempo wzrostu utrzymuje się jednak powyżej długoterminowej średniej sprzed pandemii (53 pkt).

PMI sugeruje, że trzeci miesiąc z rzędu szybciej rozwija się sektor usługowy niż przemysłowy, co można wiązać z niemal całkowitym zniesieniem antyepidemicznych restrykcji latem. Ale i tu koniunktura się pogarsza, co można wiązać m.in. ze wzrostem obaw o kolejną falę pandemii Covid-19. Odczuwa je przede wszystkim branża turystyczna.

Główna składowa usługowego PMI, wyrażająca zmianę sprzedaży w porównaniu do poprzedniego miesiąca, wyniosła w październiku 54,7 pkt, najmniej od sześciu miesięcy, po 56,4 pkt we wrześniu. Tymczasem główna składowa przemysłowego PMI, wyrażająca zmianę produkcji w porównaniu do poprzedniego miesiąca, zmalała do najniższego od 16 miesięcy poziomu 53,2 pkt, z 55,6 pkt miesiąc wcześniej.

Cały przemysłowy PMI, który wyraża również m.in. zmiany portfela zamówień oraz zatrudnienia w firmach, także zmalał, ale minimalnie: do 58,5 pkt, z 58,6 pkt we wrześniu. Stabilizująco na ten wskaźnik wpłynął wzrost zatrudnienia. Wyhamował jednak wzrost produkcji, a także napływ nowych zamówień. Te problemy ankietowane firmy wiążą przede wszystkim z ograniczeniami natury podażowej: niedoborem niektórych komponentów, opóźnieniami w dostawach i wzrostem cen surowców i materiałów. Pomimo wyhamowania wzrostu popytu, firmy przemysłowe wciąż nie nadążają z realizacją zamówień, a ich zaległości produkcyjne rosną. To, wraz z ograniczoną podaż materiałów i komponentów, prowadzi do szybkiego wzrostu ich cen. W przemyśle koszty materiałów w historii PMI (sięga końca lat 90. XX w.) ani razu nie rosły tak szybko jak w październiku, w usługach z kolei wzrost cen jest najwyższy od 2000 r.

Firmy są jednak w stanie przerzucać rosnące koszty na swoich odbiorców. W październiku wzrost cen sprzedaży był największy od co najmniej 20 lat.

Z danych IHS Markit wynika też, że firmy z coraz mniejszym optymizmem patrząc w przyszłość. Świadczy o tym to, że oczekiwania przedsiębiorstw co do koniunktury w najbliższych 12 miesiącach są najsłabsze od lutego br.

Oprócz zbiorczych danych dla całej strefy euro, IHS Markit opublikowała w czwartek również wstępne wrześniowe odczyty PMI w Niemczech i Francji. W nieco lepszej kondycji jest obecnie druga z tych gospodarek. PMI (w przemyśle i usługach) zmalał tam we wrześniu do najniższego od sześciu miesięcy poziomu 54,7 pkt z 55,3 pkt w sierpniu. Tymczasem nad Renem wskaźnik ten zmalał do najniższego od ośmiu miesięcy poziomu 52 pkt z 55,5 pkt miesiąc wcześniej. To wynik zdecydowanie poniżej oczekiwań ekonomistów. Stoi za nim nieomal stagnacja w sektorze wytwórczym. Wzrost produkcji przemysłowej ankietowanych przez IHS Markit niemieckich firm jest w październiku najmniejszy od 16 miesięcy.