Twórcy polityki pieniężnej próbują wydostać się z pułapki inflacji

Bank Anglii zaskoczył inwestorów, wstrzymując się z podwyżką stóp, a Fed zostawił sobie dużo swobody w ograniczaniu skupu aktywów w przyszłym roku. Banki centralne krajów naszego regionu są jednak skazane na podwyżki.

Decyzja amerykańskiego Fedu o rozpoczęciu w listopadzie tzw. taperingu, czyli ograniczania skupu aktywów, nie zmąciła optymizmu na rynkach. Nowojorskie indeksy giełdowe zaczęły czwartkową sesję od lekkich zwyżek, ale dzień wcześniej (czyli niedługo po posiedzeniu Fedu) S&P 500, Dow Jones Industrial, Nasdaq Composite i Russell 2000 zamknęły się na rekordowo wysokich poziomach. Rentowność amerykańskich obligacji dziesięcioletnich co prawda przebiła w środę wieczorem 1,6 proc., ale w czwartek po południu spadła do 1,57 proc.

Fed w żaden sposób nie zaskoczył inwestorów przygotowanych na to, że tapering jest bliski. Zwłaszcza że za zacieśnianie polityki pieniężnej biorą się kolejne banki centralne.

Elastyczne ograniczanie

O ile obecnie skup aktywów dokonywany przez Fed jest wart 120 mld USD miesięcznie, o tyle w listopadzie i w grudniu będzie on zmniejszany o 15 mld USD (z czego 10 mld USD przypadnie na zakupy obligacji rządowych, a 5 mld USD na papiery powiązane z rynkiem hipotecznym). Co będzie potem? Fed zadeklarował, że zależnie od sytuacji będzie mógł zwiększać, zmniejszać lub zawieszać tapering. Gdyby utrzymał jednak jego tempo z końcówki 2021 r., to całą operację zakończyłby latem 2021 r. Rynek kontraktów terminowych wycenia więc obecnie, że do pierwszej podwyżki stóp najprawdopodobniej dojdzie w lipcu 2022 r., a jesienią do kolejnej. Jerome Powell, szef Fedu, stwierdził jednak podczas konferencji prasowej, że zakończenie skupu obligacji nie musi oznaczać, że zaraz po nim dojdzie do podwyżek stóp.

– Cele dotyczące inflacji oraz rynku zostały już przekroczone tak, by rozpocząć tapering. Ale w przypadku podwyżek stóp procentowych nie mamy pewności, jaka jest tolerancja w obu obszarach. To zostawia dużo miejsca dla interpretacji, pozwalając rynkom na snucie swoich własnych narracji, dopóki nie pojawią się dalsze wyjaśnienia od Fedu – twierdzi Anna Stupnytska, ekonomistka Fidelity International.

GG Parkiet

Powell trzymał się na środowej konferencji prasowej narracji, że wysoka inflacja (wynosząca 5,4 proc. r./r. we wrześniu) jest fenomenem tymczasowym, związanym głównie z zakłóceniami w łańcuchach dostaw. Część analityków wskazuje jednak, że w I połowie przyszłego roku ta narracja może zostać zweryfikowana.

– Jeżeli inflacja będzie powyżej celu również w 2022 r., to naszym zdaniem Fed może stwierdzić, że obszary słabości na rynku pracy mają charakter strukturalny i zasugerować podwyżkę stóp. Jeśli jednak inflacja zacznie słabnąć, to Fed może poczekać z podwyżką na dalsze dowody poprawy sytuacji na rynku pracy – uważa Gurpreet Gill, strateg Goldman Sachs Asset Management.

Niespodzianka z Londynu

Ostrożny jest również Bank Anglii. W czwartek jego Komitet Polityki Pieniężnej zdecydował o pozostawieniu głównej stopy procentowej na poziomie 0,1 proc. Za taką decyzją opowiedziało się aż siedmiu z dziewięciu członków Komitetu. Program skupu aktywów został utrzymany na poziomie 895 mld funtów. Brak podwyżki stóp był dla rynków niespodzianką, a po komunikacie Banku Anglii funt tracił 0,4 proc. wobec dolara.

Za podwyżką stóp przemawiało to, że inflacja jest powyżej 2-proc. celu wyznaczonego przez Bank Anglii. Co prawda we wrześniu wyhamowała do 3,1 proc. r./r. z 3,2 proc. w październiku (najwyższego poziomu od 13 lat), ale ekonomiści oceniali, że może się ona jeszcze długo utrzymać na podwyższonym poziomie. Bank Anglii opublikował w czwartek prognozę mówiącą, że do kwietnia inflacja sięgnie 5 proc. Do podjęcia decyzji o podwyżce zabrakło Bankowi Anglii kluczowych danych z rynku pracy, pokazujących, jak wpłynęło na niego zakończenie rządowego programu wsparcia dla utrzymania etatów w branżach dotkniętych ograniczeniami pandemicznymi. Dane te mają zostać opublikowane dopiero 16 listopada. Bank Anglii zaznaczył jednak, że jeśli gospodarka będzie się zachowywała „tak jak przewidujemy", to będzie musiał dokonać podwyżki stóp w „nadchodzących miesiącach".

„Więcej mylących sygnałów od Komitetu Polityki Pieniężnej. Obecnie oni zawsze opóźniają i unikają wyzwań związanych z podwyżką stóp. Tak zwany niezależny bank centralny zostawia nam pobojowisko" – napisał na Twitterze Andrew Sentence, były członek władz Banku Anglii.

Na podwyżkę stóp nie zdecydował się też w czwartek norweski bank centralny – co było jednak powszechnie spodziewane. Norges Bank zapowiedział jednak, że może wznowić cykl podwyżek w grudniu. Obecnie jego główna stopa wynosi 0,25 proc.

Czeskie zaskoczenie

Mocno zaskoczył natomiast Czeski Bank Narodowy. Podwyższył swoją główną stopę procentową aż o 125 pkt baz., do 2,75 proc. Była to jej największa podwyżka od 24 lat, a nie można wykluczyć, że w nadchodzących miesiącach stopy znów pójdą w górę. Stopy w Czechach są najwyższe w UE.

Analitycy spodziewają się również, że zacieśnianie polityki pieniężnej w nadchodzących miesiącach powinny kontynuować Węgry oraz Polska, po tym jak NBP podwyższył w środę główną stopę z 0,5 proc. do 1,25 proc. – Przy przedłużającym się okresie inflacji wyższej od celu spodziewamy się, że stopy sięgną w tym cyklu 2,75 proc. – prognozuje Liam Peach, analityk Capital Economics.