Trudne miesiące funduszy zrównoważonych inwestycji

Zainteresowanie inwestycjami na podstawie kryteriów ESG na świecie wygasło, zanim w Polsce na dobre się zaczęło. Tego typu fundusze dziś często mocno odstają od reszty rynku. Nie wszyscy jednak pogrzebali nadzieje.

Krajowy rynek funduszy, jak inne, podlega modom i trendom. Swego czasu TFI na szerszą skalę otwierały fundusze złota, które zaraz potem okazały się przynosić straty. W ostatnich latach TFI uruchamiały fundusze typu ESG, czyli inwestujące według kryteriów zrównoważonego rozwoju. Okoliczności, które wcześniej sprzyjały tego rodzaju inwestycjom, dość gwałtownie się odwróciły.

ESG w ogonie

W ostatnich miesiącach rynki akcji nie dają inwestorom wielu powodów do zadowolenia. Zachowanie części indeksów akcji może nawet przywodzić na myśl obawy o dodatnie stopy zwrotu w perspektywie całego roku. Funduszy akcji, które są pod kreską po blisko dziewięciu miesiącach tego roku, nie jest co prawda na ten moment dużo, bo około dwudziestki. Wiele z nich ma jednak wspólną cechę i wcale nie chodzi o ten sam rynek, w który inwestują. Na ostatnich miejscach funduszy akcji w zestawieniu wyników od początku roku najczęściej znajdziemy produkty typu ESG. Najgorszy z nich – zielonej energii – przyniósł dotąd ponad 28 proc. straty. Co ciekawe, mowa o funduszu uruchomionym stosunkowo niedawno, bo na początku zeszłego roku. Większość pozostałych funduszy ESG to także produktowe nowości, które jednak powstały przy zmianie otoczenia na mało sprzyjające dla tego typu rozwiązań.

– W roku 2023 widzimy bardzo silną przecenę funduszy z szeroko rozumianego segmentu ESG. Indeks S&P Global Clean Energy, skupiający spółki z obszaru czystej energii, stracił w tym roku ponad 24 proc., przy jednoczesnym wzroście indeksu MSCI World o 12,5 proc. – niemal 37 pkt proc. różnicy – zauważa Sebastian Liński, dyrektor rynków zagranicznych, Uniqa TFI. Jak mówi, efekt ten spowodowany jest szeregiem czynników o różnej sile działania.

– Pierwszym z nich jest istotny wzrost stóp procentowych na całym świecie, który przełożył się w negatywnym stopniu na wyceny projektów poprzez zwiększenie stóp dyskontowych – przypomina Liński. – Ponieważ w zdecydowanej większości biznesy te są wzrostowe, gdzie gros wartości pochodzi z przepływów pieniężnych oddalonych o wiele lat, efekt ten na cenach akcji spółek jest bardzo silny, szczególnie biorąc pod uwagę, że jeszcze nie tak dawno wyceny osiągały historycznie wysokie poziomy – przypomina ekspert Uniqi TFI.

Kolejnym czynnikiem jest silny wzrost cen surowców, który przełożył się w negatywny sposób na marże przy realizacji wcześniej zakontraktowanych projektów – często sprowadzając je do poziomów negatywnych. – Widoczne było to w ostatnich wynikach kwartalnych spółek, które okazały się słabsze od oczekiwań i prowadziły do obniżenia prognoz wyników na cały rok – zauważa Liński. Dopiero nowe kontrakty zawierane są po cenach uwzględniających wyższe koszty i odpowiednich marżach, co będzie się przekładać na lepsze raporty finansowe dopiero w przyszłych kwartałach.

Kolejny powód słabości zielonych funduszy inwestycyjnych to spadek ceny energii elektrycznej, co negatywnie przekłada się na rentowność obecnych i nowych inwestycji w instalacje wiatrowe i słoneczne. – Obniża to możliwe do osiągnięcia stopy zwrotu z inwestycji, skłania to odpisów projektów w toku oraz zmniejsza chęć inwestorów do zakupów paneli i turbin wiatrowych i w konsekwencji spadają zamówienia u ich producentów. Cierpią na tym więc zarówno operatorzy generujący energię elektryczną z zielonych źródeł, jak i dostawcy technologii – twierdzi Liński.

Szansa na poprawę

Kamil Cisowski, dyrektor zespołu analiz i doradztwa inwestycyjnego DI Xelion, przyznaje, że w roku 2023, generalnie bardzo dobrym dla globalnego rynku akcji, rysuje się jeden wielki przegrany – fundusze związane z sektorem czystej energii. – Najgorsze z nich wyznaczają już nowe minima po wymazaniu notowanych między październikiem ubiegłego roku ubiegłego roku a lutym wzrostów – zauważa. Jak dodaje, sektor ten, bogato reprezentowany w wielu rozwiązaniach ESG, stanowi dla nich poważne obciążenie w i tak trudnym dla idei zrównoważonego inwestowania okresie.

– O ile trwająca w USA batalia polityczna związana z tego typu inwestycjami i głośne wycofanie się Larry’ego Finka z używania kontrowersyjnego akronimu przyciągają uwagę mediów, rzeczywistość dotycząca tegorocznych stóp zwrotu jest znacznie bardziej prozaiczna – ocenia ekspert DI Xeliona. Jak mówi, wiele spółek z obszaru rewolucji energetycznej było niezwykle silnie zadłużonych i wręcz uzależnionych od taniego pieniądza z lat 2020–2021, gdy przeżywały swój okres świetności. – Ich ekspozycja na ryzyko stopy procentowej okazała się nawet większa niż tradycyjnie uważanego za najbardziej agresywny sektora softwarowego, w odróżnieniu od technologii nie partycypują one też w modzie na sztuczną inteligencję – tłumaczy Cisowski.

Zdaniem Lińskiego trudny okres inwestycji ESG może jednak niedługo minąć. – Równoczesne wystąpienie powyższych czynników doprowadziło do obecnej, bardzo negatywnej sytuacji, w której znalazły się spółki z segmentu ESG. Jednak patrząc w przyszłość, wydaje się, że najgorsze w wielu przypadkach jest już za nami i w perspektywie najbliższych lat powinniśmy mieć do czynienia z poprawą nastawienia inwestorów za sprawą poprawy wyników finansowych, końca cyklu podwyżek stóp procentowych i spadających cen surowców – przewiduje zarządzający Uniqi TFI.