OFE na giełdzie. Które akcje znalazły się na ich celowniku?

W minionym roku otwarte fundusze emerytalne znacząco zwiększyły swój stan posiadania w polskich akcjach. Nie był to jednak wynik wzmożonych zakupów, a przede wszystkim sprzyjającej koniunktury na rynkach. Na jakich spółkach koncentrowała się ich uwaga?

W 2023 r. otwarte fundusze emerytalne wypracowały rekordową stopę zwrotu na poziomie 36,5 proc. Był to w największej mierze efekt hossy na warszawskiej giełdzie. – Średnio OFE zarobiły miej więcej tyle, ile zyskał WIG, więc wzrost wartości jednostek to pochodna głównie sytuacji na polskiej giełdzie. Po październikowych wyborach zanotowała ona silne zwyżki, czemu pomogły nadzieje na odpolitycznienie spółek z udziałem Skarbu Państwa. Wynikom pomogły także, ale w niewielkim stopniu z racji udziału, akcje spółek notowanych na rynkach zagranicznych – wskazuje Marcin Materna, dyrektor biura analiz w BM Bank Millennium.

– Na tle wysokich stóp zwrotu z akcyjnej części portfela słabiej zachowała się część obligacyjna, czyli papiery korporacyjne, które zyskały znacznie mniej. Ich oprocentowanie jest częściej zmienne i nie uczestniczą one w hossie na rynku obligacji spowodowanej spadkiem stóp procentowych w takim samym stopniu jak obligacje o stałym kuponie – zauważa Materna.

Pakiety akcji w portfelach OFE dużo więcej warte

Według wyliczeń serwisu analizy.pl z końcem zeszłego roku aktywa OFE przekroczyły rekordowe 208 mld zł, z czego ok. 188 mld zł ulokowane było w polskich i zagranicznych akcjach, co oznacza, że stanowiły one ponad 90 proc. portfeli funduszy. Z tego wartość portfela krajowych spółek wynosiła prawie 160 mld zł, co stanowiło prawie 77 proc. ich aktywów. W skali całego 2023 r. jego wartość zwiększyła się o ponad 36 mld zł. Jednocześnie zarządzający nie stronili od szukania okazji poza polskim rynkiem, inwestując w akcje firm notowanych na zagranicznych parkietach. Walory firm notowane poza rodzimym rynkiem warte były ok. 29 mld zł i odpowiadały za nieco ponad 14 proc. wartości portfela inwestycji OFE wobec 9,5 proc. rok wcześniej. W skali całego minionego roku wartość całego pakietu zagranicznych akcji niemal się podwoiła.

Jeśli chodzi o krajowy rynek, to największą wartość w portfelu OFE miał pakiet akcji spółek z indeksu WIG20. Była to kwota ok. 109,5 mld zł. Nie powinno to specjalnie dziwić, biorąc pod uwagę fakt, że stanowiły one ok. 68,6 proc. portfela krajowych akcji posiadanych przez OFE. Papiery „średniaków” z indeksu mWIG40 były warte łącznie 39,6 mld zł i odpowiadały za prawie 25 proc. portfela. Pakiet walorów małych spółek z sWIG80 w portfelach funduszy stanowił niecałe 11 proc., czyli ok. 11,7 mld zł. W porównaniu z danymi sprzed roku widać lekki spadek zainteresowania zarządzających mniejszymi spółkami kosztem tych największych.

Nowy lider krajowego rynku

Największą pozycję w krajowych portfelach OFE stanowiły akcje PKO BP. Łącznie fundusze mają 31,4-proc. pakiet akcji banku, który był wart na koniec ub.r. prawie 20 mld zł wobec 11,7 mld zł przed rokiem. To w dużej mierze efekt giełdowej hossy, której głównymi beneficjentami byli przedstawiciele sektora bankowego. Dzięki temu bank zdetronizował zeszłorocznego lidera, którym był Orlen. Akcje koncernu w będące posiadaniu funduszy emerytalnych na koniec 2023 r. były warte niemal 15,7 mld zł. W ciągu roku pakiet zwiększył swoją wartość tylko o 1,2 mld zł , co w dużej mierze pokrywa się mniej więcej z ok. 10-proc. wzrostem kursu Orlenu (do tego fundusze nieznacznie zwiększyły swoje zaangażowanie w akcjonariacie spółki). Na ostatnim miejscu podium najbardziej wartościowych spółek w portfelach OFE znalazł się Santander Bank Polska z pakietem akcji wartym nieco ponad 9 mld zł. Trzeci przed rokiem KGHM z pakietem o wartości 5,9 mld zł (wobec 6,3 mld zł na koniec 2022 r.) zajął tym razem dopiero ósmą pozycję. Poza Santanderem więcej były warte akcje LPP (8,9 ml zł), Pekao (8,4 mld zł), ING Banku Śląskiego (7,1 mld zł) i PZU(5,9 mld zł). Pierwszą dziesiątkę domknęły akcje Budimeksu (5,4 mld zł ) i Grupy Kęty (4,6 mld zł).

OFE aktywnie handlowały na giełdzie

Wśród krajowych spółek OFE najwięcej mają do powiedzenia w Develii, w której kontrolują prawie 79 proc. akcji i głosów na walnym zgromadzeniu. Ponad połowę udziałów posiadają też w akcjonariatach Ferro, Grupy Kęty, AB i Sanoka RC. Ponad jedną trzecią udziałów miały także w 19 kolejnych spółkach. Wśród potentatów reprezentujących indeks WIG20 najmocniejszą pozycję mają w Asseco Poland, gdzie posiadają ponad 35 proc. akcji.

Zakończony niedawno rok przyniósł spore przetasowania w ich portfelach akcji. Biorąc pod uwagę liczbę spółek, którymi interesowały się OFE w minionym roku, nieco chętniej zwiększały zaangażowanie w krajowych akcjach. W przypadku 65 firm notowanych na GPW ich znaczenie w akcjonariatach wzrosło, podczas gdy w 59 spółkach ich udział się obniżył. Najbardziej umocniły swoją pozycję w biotechnologicznej spółce Molecure, gdzie kontrolują łącznie już prawie 14 proc. akcji i głosów. Dzięki kolejnym zakupom nowych akcji fundusze emerytalne mają więcej do powiedzenia m.in. w Atalu, Mo-Bruku, Pepco, Comarchu czy Allegro. Równocześnie zaangażowały się w kilku nowych spółkach – największe, ok. 7,6-proc. pakiety akcji nabyły w Murapolu (firma zadebiutował w grudniu na GPW) i ML System.

W 2023 r. nie brakowało firm, w których OFE całkowicie ograniczyły swoje zaangażowanie. Jednym z powodów były wezwania ogłaszane przez dominujących akcjonariuszy. Tym można tłumaczyć znaczący spadek udziałów funduszy do zera w takich spółkach jak: Alumetal, Ciech, Kernel czy STS Holding. Ponadto całkowicie pozbyły się walorów w takich spółkach jak Mercator czy Sygnity. Ponadto znacząco zmniejszyły swoje udziały w Oponeo.pl, Ovostarze, Kogeneracji czy Ten Square Games.