Strategia podatkowa

Podatnicy, którzy osiągnęli w roku podatkowym 2020 przychody wynoszące co najmniej 50 mln euro są zobowiązani do przygotowania i opublikowania informacji z realizacji strategii podatkowej. Na wykonanie tego nowego obowiązku mają 12 miesięcy od zakończenia roku podatkowego, co dla wielu spółek oznacza termin 31 grudnia 2021 r. Jest to zatem dobry moment na rozpoczęcie prac nad tym tematem.

Kto jest zobowiązany przygotować informację o realizacji strategii? Informację o realizacji strategii podatkowej mają obowiązek przygotować podatnicy, których przychody w roku podatkowym przekroczyły równowartość 50 mln euro. Zakładając, że ostatnim dniem roku podatkowego 2020 u podatnika był 31 grudnia 2020 r., wartość przychodów podatkowych zobowiązujących do przygotowania tej informacji wynosi 230 740 000 zł. Obowiązek dotyczy także podatkowych grup kapitałowych bez względu na poziom osiągniętych przychodów.

Czym jest strategia podatkowa?

Publikacja informacji jest nowym obowiązkiem informacyjnym w polskim prawie. Ma zwiększać transparentność podatników, mobilizować ich do wprowadzania polityki podatkowej i porządkowania procesów podatkowych w organizacjach. W praktyce także ułatwić pozyskiwanie wstępnych, dodatkowych informacji na temat podatników przez organy podatkowe, a także zapewniać pewną transparentność podatkową z uwagi na ogólną dostępność tych dokumentów.

Obowiązek przygotowania informacji wynika z ustawy o CIT. Jednak zakres przedmiotowy informacji nie jest ograniczony do podatku dochodowego od osób prawnych, dokument zaś powinien odnosić się do całokształtu spraw podatkowych danego podatnika. Zakres danych ujętych w informacji o strategii podatkowej powinien uwzględniać charakter, rodzaj i rozmiar prowadzonej przez podatnika działalności.

Należy pamiętać, że obowiązek informacyjny nie polega na konieczności opublikowania całości istniejących u podatnika zasad, polityki i procedur podatkowych. Przedstawiona ma być bowiem informacja o realizacji strategii podatkowej, zaś przepisy pozostawiają pewną swobodę co do sposobu realizacji tego obowiązku.

Jakie elementy należy ująć w informacji?

Informacja ma opisywać stosowane przez podatnika procesy oraz procedury dotyczące zarządzania wykonywaniem obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Wskazując, że takie procesy i procedury mają zapewniać prawidłowe wykonanie takich obowiązków, przepis podkreśla jeden z celów tej regulacji, jaką jest zachęcenie podatników do usystematyzowania i prawidłowego zarządzania kwestiami podatkowymi w organizacji.

Ten element informacji o realizacji strategii jest określony dość ogólnie, a przez to jego wypełnienie wymaga pewnej inwencji. Tutaj podatnik może opisać w szczególności strukturę i sposób zarządzania organizacją w sferze podatkowej, procesy decyzyjne, kontrolne i nadzorcze dotyczące wykonywania obowiązków podatkowych. Można je opisać w podziale na działania bieżące i standardowe procesy gospodarcze oraz zdarzenia nietypowe czy transakcje rzadkie. Warto opisać, w jaki sposób przebiega proces oceny ryzyka i korzyści podatkowych, przedstawiania rekomendacji, a także podejmowania decyzji w zakresie kwestii podatkowych.

Można wskazać na istniejące, niezależnie od sposobu ich sformalizowania i utrwalenia, procedury podatkowe dla poszczególnych podatków lub rodzajów zdarzeń gospodarczych. Warto opisać sposób wykonywania obowiązków podatkowych (compliance), zasady korzystania z zasobów zewnętrznych (outsourcing, doradcy itp.), wykonywanie wewnętrznych kontroli i audytów, infrastrukturę technologiczną służącą wykonywaniu funkcji podatkowych.

Swoistą konkretyzacją informacji o stosowanych procesach i procedurach jest wymóg podania przez podatnika informacji o realizacji przez podatnika obowiązków podatkowych na terytorium Polski. Można w tym miejscu wskazać rodzaje podatków i zobowiązań podatkowych, jakie dotyczą danego podmiotu (jako podatnika, płatnika, inkasenta lub w innym charakterze), a także fakt korzystania z ewentualnych zwolnień czy preferencji podatkowych. Jeśli spółka uzna, że jest to korzystne z uwagi na public relations, można nawet wykazać kwoty zapłaconych przez spółkę podatków.

W informacji trzeba odnieść się do form dobrowolnej współpracy podatnika z organami podatkowymi. Nie chodzi tu o ewentualne zawarcie przez podatnika z szefem Krajowej Administracji Skarbowej umowy o współdziałanie, o której mowa w ordynacji podatkowej, gdyż istnienie takiej umowy wyłącza obowiązek sporządzenia informacji o realizacji strategii podatkowej. Można tu raczej ogólnie opisać zasady współpracy i kontaktów z organami podatkowymi.

Prostym elementem informacji będzie przedstawienie danych o złożonych przez podatnika wnioskach o wydanie interpretacji podatkowych lub wiążących informacji oraz przekazanych szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schematach podatkowych.

Przepisy wymagają także podania informacji o niektórych transakcjach z podmiotami powiązanymi. Nie chodzi tu o wszystkie transakcje, lecz tylko te, których wartość przekracza 5 proc. sumy bilansowej aktywów w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego spółki. Ustawodawca nie precyzuje, jaki jest wymagany stopień szczegółowości tego typu danych, jakie mają znaleźć się w informacji o realizacji strategii. Być może wystarczające okaże się podanie listy transakcji opisującej w sposób ogólny zakres i przedmiot każdej z nich, ale bez wskazywania dokładnej wartości transakcji oraz danych drugiej strony transakcji. Z pewnością podanie przybliżonej wartości oraz stron transakcji będzie dobrze postrzegane przez organy podatkowe jako działanie pełniej realizujące funkcję informacyjną i jawności działania podatników.

Dalej informacja o realizacji strategii podatkowej powinna zawierać informację o planowanych lub podejmowanych przez podatnika działaniach restrukturyzacyjnych mogących mieć wpływ na wysokość zobowiązań podatkowych podatnika lub podmiotów powiązanych. Przepisy nie definiują niestety, jakie działania restrukturyzacyjne miałyby być ujawniane, ani na jakim etapie. Wydaje się, że nie jest uzasadnione ujawnianie takich informacji na zbyt wczesnym etapie, gdyż część analiz nigdy nie doprowadzi do faktycznego podjęcia działań restrukturyzacyjnych. Nie ma także potrzeby podawania zbyt wielu szczegółów takich działań. W tym miejscu warto pamiętać, że w informacji o realizacji strategii nie trzeba ujawniać informacji objętych tajemnicą handlową, przemysłową, zawodową lub procesu produkcyjnego. Poza tym należy ocenić, czy dane działania restrukturyzacyjne rzeczywiście mogą mieć wpływ na wysokość zobowiązań podatkowych podatnika lub podmiotów powiązanych.

Mającym dość małe znaczenie praktyczne wydaje się wymóg zawarcia informacji dotyczących dokonywania rozliczeń podatkowych podatnika na terytoriach lub w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową (których lista jest zamieszczona w odpowiednich obwieszczeniach ministra finansów (np. Andora, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Monako i in.). Adresatami obowiązku publikowania informacji o realizacji strategii podatkowej są podatnicy będący polskimi rezydentami podatkowymi lub posiadający w Polsce stały zakład podatkowy. O ile nie można wykluczyć, że niektórzy z takich podatników dokonują rozliczeń podatkowych również w takich krajach i terytoriach, to jednak wydaje się, że będą to rzadkie przypadki. Należy podkreślić, że nie chodzi tu o podawanie danych o ewentualnych transakcjach zawieranych z podmiotami z takich krajów i terytoriów, lecz o własne rozliczenia podatkowe polskich podmiotów dokonywane w takich miejscach.

Jak przedstawić informację o wykonywaniu obowiązków podatkowych?

Informacja o realizacji strategii podatkowej ma być sporządzana za każdy rok podatkowy, w którym podatnik spełniał przesłanki powodujące powstanie obowiązku. Przepisy nie przewidują, aby opublikowanie nowego dokumentu informacji za kolejny rok umożliwiało usunięcia ze strony internetowej poprzednio opublikowanych strategii podatkowych.

Dokument należy opublikować w języku polskim na ogólnodostępnej stronie internetowej podatnika lub podmiotu powiązanego z podatnikiem (w rozumieniu przepisów o cenach transferowych). Do końca 12. miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest zobowiązany przekazać za pomocą środków komunikacji elektronicznej naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu dla podatnika informację o adresie strony internetowej, na której została opublikowana informacja o strategii.

W przypadku niewykonania obowiązku terminowego poinformowania o adresie strony internetowej, podatnik podlega karze pieniężnej nakładanej przez naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika, w drodze decyzji, w wysokości do 250 000 zł.

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę zbliżający się termin na wykonanie tego obowiązku oraz fakt, że musi być on wykonany po raz pierwszy, warto już rozpocząć prace nad przygotowaniem dokumentu. Kolejne roczne edycje tej informacji będą z pewnością wymagały mniejszego nakładu pracy. Należy spodziewać się, że z uwagi na dość ogólny kształt przepisów ustanawiających ten obowiązek, dokumenty przygotowane przez poszczególnych podatników będą się od siebie istotnie różniły, pewne zaś ujednolicenie praktyki nastąpi w kolejnych latach z uwzględnieniem ewentualnych rekomendacji płynących ze strony organów podatkowych.