Węglokoks sprzedaje coraz mniej czarnego złota

Maleje sprzedaż polskiego węgla za granicę. Węglokoks - spółka do tego wyspecjalizowana - w 2006 r. wyeksportowała 15,3 mln ton (w 2002 r. sprzedała ponad 21,9 mln ton). Plan na ten rok to sprzedaż 13 mln ton czarnego złota

W ubiegłym roku ponad 80 proc. eksportu Węglokoksu (12,2 mln ton) stanowił węgiel energetyczny (czyli miały energetyczne, groszek i węgiel gruby), pozostałe ilości - 3,03 mln ton - to węgiel koksowy typu 34 i 35.

- Plany eksportowe na 2006 rok zakładały zwiększenie dostaw na tzw. kierunkach lądowych, przede wszystkim do Niemiec, Czech, Austrii i Słowacji. W zakresie kierunków geograficznych oraz planowanych ilości dostaw na rynki lądowe zaplanowany tonaż zrealizowano - mówi Michał Sobel, prezes Węglokoksu. - Mniej węgla sprzedano kontrahentom, do których trafiał on drogą morską.

W minionym roku drogą lądową Węglokoks wyeksportował 6,6 mln ton (951,6 tys. barkami, 7,6 mln drogą morską). Jak twierdzą przedstawiciele przedsiębiorstwa, spółka mogła wyeksportować więcej węgla, ale nie miała wystarczającej ilości węgla. Powód? W minionym roku było nieco wyższe zapotrzebowanie na węgiel niż się spodziewano, w kilku kopalniach (głównie wchodzących w skład Kompanii Węglowej) doszło do poważnych wypadków, przez co wydobycie węgla było mniejsze od planowanego.

Spadek eksportu

jest planowany

Założenia eksportowe Węglokoksu na rok 2007 zakładają sprzedaż na poziomie około 6 mln ton w ramach dostaw morskich oraz 7 mln ton w ramach dostaw lądem. Wśród głównych odbiorców tradycyjnie znajdą się odbiorcy z: Niemiec, Czech, Austrii i Słowacji.

Na spadek eksportu węgla przez Węglokoks może mieć wpływ zmiana polityki sprzedażowej przez Jastrzębską Spółkę Węglową - głównego producenta węgla koksowego w Polsce. JSW rozważa rezygnację z usług Węglokoksu i przekazanie eksportu spółce Polski Koks, której jest głównym udziałowcem (w PK udziały ma także Mittal Steel Poland). Jastrzębska spółka za pośrednictwem Węglokoksu eksportowała ok. 1,5 mln ton węgla rocznie. Kopalnie i spółki węglowe zwiększają bezpośrednią sprzedaż do odbiorców zagranicznych. W roku 2006 sprzedały one w ten sposób niecałe 1,5 mln ton, podczas gdy w 2005 r. niemal połowę mniej.

Spółki niechętne są

wzbogacaniu węgla

Poza podażą z krajowych kopalń, na eksport polskiego węgla wpływają głównie dwa czynniki: jakość węgla i ceny na rynkach międzynarodowych. Węgiel, który trafia na eksport powinien być bardzo dobrej jakości. Rok 2006 pokazał, że w Polsce brakuje wystarczających ilości takiego surowca. Tę sytuację mogłoby poprawić zwiększenie ilości węgla poddawanemu procesowi wzbogacania. Niektórzy specjaliści przekonują, że niektóre spółki węglowe są niechętne wzbogacaniu węgla - mimo deklaratywnego zainteresowania. Niechęć ma przejawiać się w ograniczaniu wzbogacania w istniejących zakładach przeróbczych, zaniechaniu budowy rozpoczętych zakładów oraz stworzeniu warunków, w których ograniczana jest działalność prywatnych zakładów przeróbczych.

O wszystkim

decydują ceny

Drugi ważny wskaźnik to oczywiście ceny. Przez większość ubiegłego roku ceny węgla w portach Amsterdam Roterdam Antwerpia (ARA) kształtowały się powyżej 60 dolarów za tonę (w styczniu i maju były poniżej tej granicy). W lutym 2007 r. ceny w portach ARA wynosiły ok. 69-70 dolarów za tonę, czyli były na stosunkowo wysokim poziomie.

Eksport polskiego węgla drogą morską jest jednak znacznie obciążany koszami jego transportu z kopalń. Według informacji Węglokoksu, dla węgli energetycznych o standardowej wartości opałowej 6000 kcal/kg koszty transportu stanowią około 25 proc. ceny węgla krajowego dostępnego w polskich portach morskich.

- Koszty te inaczej kształtują się w przypadku węgli droższych np. węgli sortowanych i węgli koksowych - dodaje Michał Sobel.

W takich uwarunkowaniach eksport węgla może być mniej opłacalny od sprzedaży krajowej. Spółki węglowe nie przedstawiły jeszcze ostatecznych danych finansowych za rok 2006. Z oficjalnych danych największego krajowego producenta węgla kamiennego - Kompanii Węglowej - wynika, że średnia cena sprzedaży węgla w minionym roku wyniosła 162,90 zł. za tonę. Sprzedaż krajowa była bardziej opłacalna, ponieważ wynosiła średnio 164,94 zł za tonę, a w eksporcie 155,44 zł.

Węgla w UE

starczy na 100 lat

Polski węgiel trafia w przeważającej większości do krajów Unii Europejskiej. Często można się spotkać z prognozami, że kraje Unii będą zwiększały zużycie węgla, ale pod warunkiem, że będzie się to odbywało przy zastosowaniu nowoczesnych technologii, nieszkodliwych dla środowiska. W projekcie strategii dla górnictwa na lata 2007-2015 przewiduje się, że w ramach Unii Europejskiej węgiel utrzyma swoją rolę na rynku energetycznym, co wynika z ograniczonych zasobów nośników energetycznych. Kraje Wspólnoty dysponują zasobami ropy naftowej, gazu oraz węgla kamiennego i węgla brunatnego, przy czym żywotność dwóch pierwszych nośników energii oceniana jest na ok. 25 lat, natomiast węgla (przy obecnym stanie rozpoznania zasobów) na ok. 100 lat.

W ostatnich dwóch latach wzrosły prawie dwukrotnie ceny ropy naftowej oraz gazu. Dlatego prognozuje się, że przy wzrastającym światowym zapotrzebowaniu na ropę i gaz, wysokie ceny tych nośników będą prawdopodobnie się utrzymywać.

W strategii przewidziano, że polskie kopalnie nadal będą prowadzić eksport węgla. Do roku 2015 przewidziano po dwa warianty wielkości eksportu. Zgodnie z tymi prognozami, w roku 2007 eksport węgla wyniesie od 17,4 do 20,7 mln ton. Zbliżony poziom ma utrzymywać się do roku 2011, by spaść w roku 2012 - wtedy eksport ma wynieść 16,5-22,6 mln ton. W kolejnych latach dolna granica wciąż będzie się obniżać: w 2013 r. eksport wyniesie 13,5- 19,3 mln t, w 2014 r. 14,3- 20,3 a w roku 2015 12-19 mln ton. Oczywiście trudno spodziewać się, że te prognozy dokładnie się spełnią. Ich realizacja będzie zależała od wielu czynników (również tych, na które polskie kopalnie, firmy prowadzące eksport czy polski rząd nie będą miały wpływu).

DAR

transport polskiego węgla za granicę

(w tys. ton)

2006 2005 Różnica

(1) (2) (1 - 2)

Morze 7 676,1 12 125,3 -4 449,2

Barki 951,6 1 004,0 -52,4

Razem morze + barki 8 627,7 13 129,3 -4 501,6

Ląd 6 680,8 5 441,8 1 239,0

Ogółem 15 308,5 18 571,1 -3 262,6