VAT już nie taki straszny, ale nie dla wszystkich

Dzięki nowej definicji budownictwa społecznego, nad którą kończy prace rząd, rynek materiałów budowlanych może się ustabilizować. Kto najbardziej skorzysta na zmianach?

Na początku czerwca Ministerstwo Finansów zaprezentowało długo oczekiwany projekt nowelizujący ustawę o VAT oraz ustawę o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym. Wprawdzie prace legislacyjne jeszcze się nie zakończyły (w tej chwili resort konsultuje propozycje z rynkiem i innymi ministerstwami), ale najważniejsze pomysły nie powinny ulec zmianie. - Projekt jest efektem porozumienia między resortami finansów i budownictwa, wcześniej Rada Ministrów przyjęła założenia do ustawy. To oznacza, że pełna zgoda w rządzie jest i pomysły nie powinny być modyfikowane - mówi Jakub Lutyk, rzecznik MF.

Metraż już nie taki ważny

Propozycja Ministerstwa Finansów składa się z dwóch części. Po pierwsze - w ustawie o VAT rząd chce wprowadzić definicję budownictwa społecznego. Chodzi o wykaz prac budowlanych, które mogą być objęte niższym, 7-proc. VAT. Branża nieraz alarmowała, że z początkiem 2008 r. Polska będzie musiała stosować podstawową stawkę podatku (22 proc.) w całym budownictwie, kończy się bowiem okres przejściowy przyznany nam w 2004 r. Eksperci wskazywali, że Unia Europejska pozwala jednak na wyjątki, pod warunkiem, że chodzi o ważny cel społeczny. I tak rząd chce, by preferencyjna stawka dotyczyła budowy domów jednorodzinnych o powierzchni do 220 mkw, lokali do 120 mkw, noclegowni oraz domów dla bezdomnych. W rządzie długo trwał spór o limit metrażu. MF argumentowało, że musi być jakieś ograniczenie, jeżeli mamy do czynienia z pomocą państwa potrzebującym. Ostatecznie zdecydowano się na parametry, które pozwalają objąć niższym VAT-em większość budowanych mieszkań na rynku. Zgodnie z szacunkami Zakładu Mieszkalnictwa Instytutu Rozwoju Miast, definicji nie będzie odpowiadało jedynie 4 proc. budowanych domów i "niewielka" liczba mieszkań.

Wydaje się, że jeszcze ważniejszym postanowieniem z punktu widzenia deweloperów jest to, że po przekroczeniu dopuszczalnego metrażu wyższy VAT będzie się płacić proporcjonalnie do nadwyżki, a nie od wartości całego dostarczonego mieszkania. Tym samym firmy budowlane nie będą musiały dwoić się i troić, aby powierzchnia oferowanych mieszkań nie wykraczała ponad limit. Niektórzy deweloperzy już zastanawiali się, czy w przypadku większych lokali nie dzielić ich sztucznie na dwie części.

Remonty różnie traktowane

Większy kłopot z definicją jest w przypadku remontów. Ustawodawca inaczej bowiem traktuje budownictwo jednorodzinne, inaczej wielorodzinne. W pierwszym przypadku MF sięga po katalog robót znany już z ustawy o zwrocie VAT. Tym razem jednak lista jest ograniczona. Niższa stawka nie obejmie np. robót związanych z inwestycjami w instalacje elektryczne, grzewcze czy gazowe (patrz ramki). Dlaczego? Tego MF nie chce wyjaśnić. Na pewno niższy VAT przysługiwać ma przy wymianie okien i drzwi wejściowych, a także remontach części wspólnych budynków (np. klatek schodowych). Co ważne - tak jak w przypadku budowy, na bezwarunkowe stosowanie 7-proc. stawki mogą liczyć tylko osoby, które remontują mieszkania do 120 mkw oraz domy do 220 mkw.

Uwaga na limit

Nie oznacza to, że pozostałe osoby nie mają szans na preferencyjne traktowanie. Projekt ustawy przewiduje bowiem, że do końca 2010 r. remonty będą opodatkowane niższym VAT-em, jeżeli wartość zużytych materiałów nie przekroczy połowy kwoty należnej za wykonaną usługę, pomniejszoną o podatek. W ten sposób MF chce się zabezpieczyć przed sprzedażą drogich materiałów budowlanych "pod płaszczykiem" robót remontowych i unikaniu w ten sposób 22-proc. stawki. Resort będzie także wymagać, by na fakturze za wykonanie usług znalazł się wykaz wszystkich zużytych materiałów, razem z ich cenami netto. Usługodawca będzie musiał także zachować dokumentację ich nabycia. Niewątpliwie taki obowiązek może być uciążliwy, zwłaszcza przy skomplikowanych, kapitalnych remontach. Wówczas faktura może liczyć nawet kilkanaście stron. Doradcy podatkowi zwracają jednak uwagę, że dzięki szczegółowemu zestawieniu zamawiający usługę będzie mógł w większym stopniu kontrolować koszty wykonawcy.

Zwroty pozostają

Drugą, niemniej ważną częścią nowelizacji jest zmiana ustawy o zwrocie części VAT inwestorom. Resort wyszedł naprzeciw wszystkim budującym samodzielnie w ramach tzw. systemu gospodarczego. MF zgodziło się bowiem na ubieganie się o zwrot podatku również po tym roku. Stosowanie przepisów pierwotnej ustawy "kończy się" 31 grudnia 2007 r. Tak więc inwestujący w mieszkania w dalszym ciągu będą mogli ubiegać się oddanie przez fiskusa części VAT zapłaconego przy zakupie materiałów budowlanych odpowiadającej różnicy między 7- a 22-proc. podatkiem. W 2006 r. o zwrot wystąpiło prawie 630 tys. podatników. Tak jak do tej pory, można będzie raz do roku złożyć wniosek na specjalnym formularzu VZM-1, na którym podamy, jaka była wartość zakupionych przez nas materiałów.

Będzie spokojnie

Dwa elementy projektu ustawy: zwroty VAT i niższy podatek przy zakupie mieszkań nie gwarantują pod koniec roku, że unikniemy szaleństwa zakupów. Ewentualnie należy się spodziewać wzrostu popytu na te materiały i usługi, dla których rząd nie przewiduje preferencji. Wszystko jednak zależy od parlamentu - im szybciej uchwali ustawę, tym lepiej dla rynku. Z rozmów z posłami wynika, że chcą raczej rozszerzenia definicji budownictwa społecznego, niż zmian negatywnych dla inwestujących.

Roman Namysłowski

specjalista ds. VAT w firmie doradczej Ernst & Young

Fiskus nie skontroluje

wszystkich faktur

Od 2008 r. firmy wystawiające faktury za remont mieszkań będą musiały szczegółowo wymienić wszystkie zużyte w trakcie robót materiały oraz ich wartość. To istotna zmiana. Dotąd bowiem faktury za remont mieszkań zawierały przeważnie opis robót bez szczegółowego rozliczenia. Dzięki zmianom zleceniodawca będzie mógł w prosty sposób zweryfikować, jakie są składowe kosztu usługi.

Z drugiej strony, trudno oczekiwać, by faktury takie były skrupulatnie kontrolowane przez urzędy skarbowe. Nie pozwoli na to skala zjawiska. Można sobie oczywiście wyobrazić wyrywkowe kontrole krzyżowe dostawcy i odbiorcy usługi. Pamiętajmy jednak, że przy bardziej skomplikowanych robotach lista zużytych materiałów może liczyć kilka stron. Powstaje pytanie, jak sprawdzić, czy rzeczywiście zostały użyte przy pracach budowlanych. Nie wydaje się, by fiskus był w stanie to zrobić bez angażowania dodatkowej liczby urzędników. Dlatego też spodziewam się, że kwestionowanie stosowania 7-proc. VAT przy remontach będzie równie rzadkie, jak kwestionowanie składanych od 2006 r. wniosków o zwrot części podatku zapłaconego przy zakupie materiałów budowlanych.

Roboty zaliczane do remontów budynków lub lokali mieszkalnych, przy których można ubiegać się o zwrot części VAT za zakupione i zużyte materiały budowlane

I. Wykaz robót zaliczanych do remontu budynku mieszkalnego

1. Remont lub modernizacja przyłączy, elementów przyłączy budynku lub wykonanie nowych przyłączy,

obejmujące:

- przyłącza wodociągowe, hydrofornie;

- przyłącza kanalizacyjne, bezodpływowe zbiorniki ścieków, urządzenia do oczyszczania ścieków;

- przyłącza sieci cieplnej, wźzły cieplne, kotłownie;

- przyłącza do linii elektrycznej.

2. Wykonanie nowego przyłącza do sieci gazowej.

3. Remont i modernizacja fundamentów, łącznie z izolacjami, obejmujące:

- wzmocnienie fundamentów lub ich zabezpieczenie;

- izolacje przeciwwodne, przeciwwilgociowe, cieplne;

- osuszanie fundamentów.

4. Remont lub modernizacja elementów konstrukcyjnych budynku lub ich części, dotyczące:

- konstrukcji stropów;

- konstrukcji ścian nośnych i zewnźtrznych;

- konstrukcji i pokrycia dachu;

- docieplenia stropów i stropodachów;

- kanałów spalinowych i wentylacyjnych;

- pozostałych elementów konstrukcyjnych budynku, balkonów, loggii, izolacji przeciwwodnych, dęwiźkochłonnych.

5. Remont lub modernizacja elewacji budynku, obejmujące:

- tynki i okładziny zewnźtrzne;

- malowanie elewacji;

- docieplenie ścian budynku;

- obróbki blacharskie i elementy odwodnienia budynku.

6. Wbudowanie nowych, wymiana lub remont okien oraz drzwi zewnętrznych.

7. Przebudowa układu funkcjonalnego budynku, obejmująca:

- sanitariaty i kuchnie;

- wjazdy, podjazdy, zabezpieczenia i wykonanie innych elementów związanych z udostźpnieniem i przystosowaniem budynku dla osób niepełnosprawnych.

8. Remont, modernizacja, wymiana lub wykonanie nowych instalacji budynku, obejmujące rozprowadzanie po budynku instalacji oraz montaż trwale umiejscowionych: wyposażenia, armatury i urządzeń dotyczących:

- instalacji sanitarnych;

- instalacji elektrycznych, odgromowych i uziemienia;

- instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych;

- instalacji alarmowych i domofonów;

- przewodów wentylacyjnych, spalinowych i dymowych;

- instalacji i urządzeń grzewczych.

9. Wykonanie nowych instalacji gazowych.

10. Wykonanie nowych instalacji wykorzystujących alternatywne źródła energii.

II. Wykaz robót zaliczanych do remontu lokalu mieszkalnego

1. Remont, modernizacja lub wykonanie nowych elementów w lokalu mieszkalnym:

- ścianek działowych, sufitów, tynków i okładzin wewnźtrznych;

- podłóg i posadzek;

- okien, świetlików i drzwi;

- powłok malarskich i tapet;

- elementów kowalsko-ślusarskich;

- izolacji przeciwwodnych, przeciwwilgociowych, dęwiźkochłonnych i cieplnych.

2. Remont, modernizacja, wymiana lub wykonanie nowych instalacji w lokalu mieszkalnym, obejmujące roz-

prowadzenie po lokalu instalacji oraz montaż trwale umiejscowionych: wyposażenia, armatury i urzą-

dzeń dotyczących:

- instalacji sanitarnych;

- instalacji elektrycznych;

- instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych;

- instalacji alarmowych i domofonów;

- instalacji i urządzeń grzewczych;

- przewodów wentylacyjnych, spalinowych i dymowych;

- instalacji wykorzystujących alternatywne ęródła energii.

3. Wykonanie nowych instalacji gazowych.

Roboty zaliczane do remontu domów jednorodzinnych, przy których obowiązuje 7-proc. stawka VAT

(na podstawie projektu ustawy)

1. Remont przyłączy, elementów przyłączy budynku lub wykonanie nowych przy-

łączy, obejmujący:

- przyłącza wodociągowe, hydrofornie;

- przyłącza kanalizacyjne, bezodpływowe zbiorniki ścieków, urządzenia

do oczyszczania ścieków;

- przyłącza sieci cieplnej, węzły cieplne, kotłownie;

- przyłącza do linii elektrycznej;

- przyłącza do sieci gazowej.

2. Remont fundamentów, łącznie z izolacjami, obejmujący:

- wzmocnienie fundamentów lub ich zabezpieczenie;

- izolacje przeciwwodne, przeciwwilgociowe, cieplne;

- osuszanie fundamentów.

3. Remont elementów konstrukcyjnych budynku lub ich części, dotyczący:

- konstrukcji stropów;

- konstrukcji ścian nośnych i zewnętrznych;

- konstrukcji i pokrycia dachu;

- docieplenia stropów i stropodachów;

- kanałów spalinowych i wentylacyjnych;

- pozostałych elementów konstrukcyjnych budynku, jak np. słupów, podcią-

gów, schodów.

4. Remont elewacji budynku, obejmujący:

- tynki i okładziny zewnętrzne, malowanie elewacji, docieplenie ścian budynku;

- obróbki blacharskie i elementy odwodnienia budynku;

- Ciągi komunikacyjne zewnętrzne związane z funkcją mieszkalną budynku,

objęte pozwoleniem na budowę budynku mieszkalnego.