Złote weto pozostaje asem w rękawie Skarbu Państwa

Mimo że przepisy ustawy o złotym wecie nie były do tej pory stosowane, rząd nie chce zrezygnować ze specjalnych uprawnień wobec strategicznych spółek. W orbicie zainteresowania znalazł się Polkomtel

Od końca 2005 r. minister skarbu ma prawo weta strategicznych decyzji zarządu lub walnego zgromadzenia w piętnastu spółkach - niezależnie od wielkości udziałów w kapitale. W tych samych podmiotach powołać może obserwatora, czyli osobę z dostępem do dokumentów firmy. Takie możliwości daje uchwalona przed dwoma laty ustawa "o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego", znana bardziej pod nazwą ustawy o złotym wecie.

Nie trzeba obserwatorów

Co ciekawe, do tej pory w żadnym z piętnastu podmiotów resort skarbu ze specjalnych uprawnień nie skorzystał. Nic dziwnego, skoro większość spółek podlegających ustawie to podmioty, w których Skarb Państwa ma większość udziałów. Są to: PGNiG, Polskie Sieci Elektroenergetyczne, zależny od PSE BOT - Górnictwo i Energetyka, PSE-Operator, Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System, Operator Logistyczny Paliw Płynnych (dawne Naftobazy), PKP Polskie Linie Kolejowe, Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych "Przyjaźń" oraz Kompania Węglowa. Pośrednio (przez Naftę Polską) rząd kontroluje wymieniony na liście strategicznych spółek Lotos.

Wydawałoby się, że większe zastosowanie złote weto może mieć w podmiotach, w których Skarb Państwa jest tylko jednym z udziałowców. Taka sytuacja występuje w KGHM, Orlenie (i w spółce zależnej - Inowrocławskich Kopalniach Soli "Solino"), jak również w Naftoporcie. Najmniej do powiedzenia państwo ma w TP Emitel (spółka należy do Telekomunikacji Polskiej). Ale ani weto, ani instytucja obserwatora nie były w tych spółkach stosowane.

Szersza lista prawie gotowa

Mimo to rząd nie chce zrezygnować z martwego dotąd prawa. Resort skarbu przygotował kolejną wersję listy spółek, na której figurują także Telekomunikacja Polska i Exatel. Okazuje się, że na tym może się nie skończyć. W trakcie dyskusji nad projektem rozporządzenia MSP na posiedzeniu Komitetu Stałego Rady Ministrów padła sugestia, by złotym wetem objąć także Polkomtel. Powód? Spółka może, według rządu, pełnić w przyszłości rolę operatora telewizji cyfrowej.

Formalnie Skarb Państwa nie ma udziałów w operatorze, oddziałuje jednak na spółkę pośrednio przez innych udziałowców (KGHM, PSE i Węglokoks). Ewentualne złote weto zaburzyłoby równowagę sił między państwowymi i prywatnymi akcjonariuszami.

Teza, że Polkomtel odpowiadać będzie za przesył sygnału cyfrowego, budzi zdziwienie w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej. Do tej pory rząd nie wskazał wyraźnie, kto ma zainwestować w nowe nadajniki. Najlepiej do tego przygotowany jest TP Emitel (za pomocą masztów należących do spółki przesyłany jest obecnie sygnał analogowy TV). Nie jest jednak pewne, czy prezes UKE zgodzi się na wybór firmy należącej do Telekomunikacji Polskiej.

Problemy z Komisją

Od początku ustawa o złotym wecie nie podoba się Komisji Europejskiej. Bruksela podnosi argument zbyt dalekiej ingerencji państwa w gospodarkę. Do 10 sierpnia resort skarbu przygotować ma odpowiedź na te zarzuty. W tym tygodniu delegacja MSP spotkała się z urzędnikami Komisji, aby wyjaśnić sprawę. Szczegóły rozmów nie są znane. Wiadomo tylko, że strona polska poinformowała KE o pracach nad projektem nowej ustawy "o nadzorze właścicielskim nad spółkami z udziałem Skarbu Państwa oraz o przekształceniach własnościowych" (rząd przyjął ją w czerwcu). Daje ona możliwość kontroli państwowych spółek bez konieczności stosowania przepisów o złotym wecie. MSP szacuje, że nowym nadzorem objęte zostaną 62 spółki (w tym m.in. PZU, PKO BP, Nafta Polska i KGHM).