Z biblioteki PARKIETU
Przedstawiamy kolejny fragment książki Jacka Czeladko "Kwity depozytowe", która ukazała się nakładem wydawnictwa K.E. LIBER. Ze względu na płytkość polskiego rynku pieniądza długoterminowego, finansowanie ambitnych programów inwestycyjnych lub transakcji przejęć innych firm, opartych na kapitale dostępnym na rynku krajowym, jest bardzo trudne. Instrumentem ułatwiającym polskim spółkom dotarcie do światowych zasobów kapitałowych są właśnie kwity depozytowe, stanowiące "pomost" łączący zagranicznych dostawców i krajowych nabywców kapitału.
W ostatnich kilku latach nastąpił dynamiczny rozwój rynku kwitów depozytowych. Wzrasta nie tylko liczba realizowanych programów - z 593 w 1985 r. do 1 358 w 1997 r. - ale również wartość kapitału pozyskanego tą drogą. W 1997 r. osiągnęła ona kwotę 18,6 mld USD, z czego 4,2 mld (23%) przypadło na przedsiębiorstwa z Ameryki Południowej, a blisko 7,9 mld (42%) na spółki europejskie.(...).Począwszy od 1991 roku średnio przybywa rocznie ok. 80 nowych programów. Spośród 1358 programów kwitów depozytowych, funkcjonujących na koniec 1997 r., aż 457 było notowanych na New York Stock Exchange i American Stock Exchange oraz na rynku pozagiełdowym w systemie NASDAQ.Wolumen obrotów kwitami depozytowymi notowanymi na amerykańskich giełdach (NYSE, AMEX) oraz na rynku pozagiełdowym w systemie NASDAQ osiągnął w 1997 r. liczbę ponad 12 mld akcji. Wartość tych obrotów wyniosła 503 mld USD, co stanowi wzrost o 47% w porównaniu do 1996 r. oraz ponad 4-krotny wzrost w porównaniu do 1990 roku. Natomiast całkowity wolumen obrotów kwitami depozytowymi - włączając w to obrót na amerykańskim rynku pozagiełdowym (ale nie w systemie NASDAQ) oraz obrót na rynkach europejskich - wyniósł w 1997 r. 15 mld kwitów o łącznej wartości 555 mld USD, co stanowi wzrost o 53% w porównaniu do roku 1996.1Spośród wszystkich programów kwitów depozytowych największą wartość obrotów zanotowano w 1997 r. na kwitach brazylijskiej firmy telekomunikacyjnej Telebras oraz holenderskiego Royal Dutch Petroleum, natomiast biorąc pod uwagę liczbę kwitów w obrocie do najchętniej kupowanych i sprzedawanych należały również kwity depozytowe Telefonos de Mexico oraz Ericsson Telephone.2Ogółem w 1997 r. ustanowionych zostało 165 nowych sponsorowanych programów kwitów depozytowych. Najbardziej aktywne na rynku ADR-ów były firmy z Europy, Dalekiego Wschodu i Ameryki Łacińskiej. Najwięcej przedsiębiorstw, bo aż 29, które przeprowadziły emisję kwitów, to firmy z Wielkiej Brytanii.3(...). Na koniec grudnia 1997 r. łączna liczba ustanowionych programów kwitów depozytowych wynosiła 1358 i obejmowała emisje dokonane przez spółki z ponad 70 krajów.4 Do najbardziej znanych firm, które do tej pory wyemitowały kwity depozytowe, należą m.in.: British Steel, Daimler-Benz, Deutsche Bank, Nokia Corporation, British Airways, Canon, Toyota, Philips, Volkswagen, Fiat, Royal Dutch Petroleum. Wśród spółek, które ustanowiły programy kwitów znalazły się również firmy z tak egzotycznych krajów, jak: Ghana, Sri Lanka, Trinidad Tobago, Zimbabwe, Bahrajn czy Malawi.W Europie Środkowowschodniej jako pierwsza wyemitowała w 1992 r. ADR-y węgierska firma Fotex. W jej ślady poszły Pick Szeged, firma farmaceutyczna Pharmavit oraz Bank OTP. Największa oferta kwitów z naszego regionu została przeprowadzona przez czeski koncern energetyczny CEZ, który wyemitował GDR-y o wartości 360 mln USD. W 1997 r. spółki z 9 krajów Europy Środkowowschodniej ustanowiły 42 programy kwitów depozytowych, a w I połowie 1998 r. po raz pierwszy wyemitowały kwity depozytowe firmy z Estonii, Bułgarii i Rumunii.Lata 1996 i 1997 zaznaczyły się na rynku kwitów depozytowych dynamicznym wzrostem liczby programów ustanowionych przez firmy rosyjskie. Bardzo niski stopień uregulowania rosyjskiego rynku kapitałowego, brak podstawowych mechanizmów handlu papierami wartościowymi, m.in. systemu rejestracji, depozytowania i rozliczania zawartych transakcji oraz brak dostępu do ędzynarodowymi zasadami rachunkowości sprawozdań finansowych skutecznie odstraszał do tej pory zachodnich inwestorów od inwestowania w akcje rosyjskich spółek.(...).Przedstawiciele zachodnich banków inwestycyjnych oraz funduszy zgodnie twierdzą, że ADR-y, podnosząc znacząco płynność obrotu i poprawiając stopień dostępu do informacji finansowych o poszczególnych spółkach oraz jakość tych informacji, są obecnie najlepszym sposobem zaistnienia na rynku rosyjskim. Warto zwrócić uwagę na fakt, że rynek rosyjskich ADR-ów powstał samorzutnie, z inicjatywy inwestorów, a nie spółek.Pierwotnie wszystkie emisje kwitów depozytowych, opiewających na akcje spółek rosyjskich, miały charakter niesponsorowany i uruchamiane były przez banki inwestycyjne po wykupieniu odpowiednich puli akcji poszczególnych spółek na rynku rosyjskim. Dopiero w 1997 r. większość z nich została przekształcona w emisje sponsorowane.Systematycznie rośnie zarówno kapitalizacja rosyjskich ADR-ów - akcje firm rosyjskich, będące w obrocie w formie ADR-ów, stanowiły w 1996 r. aż 9% kapitalizacji całego rynku rosyjskiego - jak również wartość obrotów nimi. W październiku 1996 r. przekroczyły one po raz pierwszy 500 mln USD i były wyższe niż obroty na krajowym rynku rosyjskim. Na koniec grudnia 1997 r. funkcjonowały 24 programy kwitów depozytowych spółek rosyjskich, reprezentujących przede wszystkim przemysł naftowy. Wśród nich znalazły się m.in. Gazprom, ŁukOil, Chernogorneft oraz Tatneft. W 1996 r. Bank of New York ustanowił również program kwitów depozytowych dla obligacji rosyjskiego Ministerstwa Finansów.5 Natomiast w listopadzie 1996 r. na NYSE zadebiutowało 5,24 mln ADR-ów rosyjskiej spółki Vimpel Communications.6 (...).Wzrastające zainteresowanie inwestorów amerykańskich kwitami depozytowymi spółek zagranicznych jest także spowodowane ich przekonaniem o znacznie większym bezpieczeństwie tych papierów w porównaniu ze zwykłymi akcjami spółek z nieznanych im z reguły rynków. Przekonanie to wynika z faktu, iż ze względu na innowacyjność i złożoność tego instrumentu finansowego mogą sobie na niego pozwolić tylko firmy o odpowiedniej renomie i kondycji finansowej.Przeprowadzone w 1997 r. przez firmę Rivel Research badania wśród amerykańskich analityków oraz firm zarządzających kapitałem wskazały na wzrastające zainteresowanie inwestorów amerykańskich akcjami spółek z rynków wschodzących. Aż 87% ankietowanych przewiduje, że w najbliższych 2-3 latach znacznie zwiększą się amerykańskie inwestycje w akcje spółek europejskich, a główną formą tych inwestycji będą kwity depozytowe.7 Już obecnie blisko 70% amerykańskich inwestycji w akcje spółek zagranicznych to inwestycje w kwity depozytowe.8O tym, że nie tylko amerykańscy, ale również europejscy inwestorzy w coraz większym stopniu preferują inwestowanie w kwity depozytowe, a nie w akcje danych spółek, świadczy fakt, iż kwity depozytowe emitentów z Rosji i Europy Środkowowschodniej notowane są na giełdach europejskich, przede wszystkim w Londynie, Luksemburgu i Berlinie.Specjaliści z Bank of New York przewidują dalszy dynamiczny rozwój rynku kwitów depozytowych w najbliższych latach. Zgodnie z ich prognozami, obrót kwitami depozytowymi będzie wzrastał o 25-30% rocznie, a najwięcej nowych programów ustanowią spółki z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Japonii, Brazylii, Indii, Rosji oraz krajów Europy Środkowowschodniej.9 Wśród krajów tych z pewnością znajdzie się również Polska. Takie czynniki, jak: rosnąca liczba dużych przedsiębiorstw już notowanych lub rozważających wejście na giełdę, mała chłonność polskiego rynku kapitałowego w porównaniu do planowanych ofert prywatyzacyjnych, a także postępująca nowelizacja polskiego prawa papierów wartościowych z pewnością przyczynią się do wzrostu zainteresowania polskich spółek publicznych możliwościami emisji kwitów depozytowych.cdn.(poprzednie odcinki tej książki opublikowaliśmy w PARKIECIE nr 234 z 5-7.12. oraz nr 238 z 11.12.1998 r.).1 News. Januart/1998 - materiały informacyjne Bank of New York s.1.2 Depositary Receipts. 1997 Year-End Market Summary. March/1998 - materiały informacyjne Bank of New York s.9.3 Depositary Receipts. http:/www.bankerstrust.com. Internet - strona informacyjna Bankers Trust Company.4 News January/1997 - materiały informacyjne Bank of New York s.1 do 3.5 Russian ADRs. Best Way to Enter the Russian Equity Market in 1997. January/1997 - materiały analityczne Salomon Brothers s.1.6 Kmita W.: Z Moskwy na NYSE. PARKIET 223/1996.7 Boćkowski J.: Apetyt na europejskie walory. PARKIET 175/1997.8 Global Offerings Depositary Receipts. A Transaction Guide. March/1998 - materiały informacyjne Bank of New York s. 20.9 News. January/1998 - materiały informacyjne Bank of New York s.1.
