Techniki analityczne

Analiza zachowania akcji bazująca na wskaźnikach technicznych to podstawa większości systemówinwestycyjnych. Jednak pomimo powstania co najmniej kilkuset wskaźników technicznych, największą popularnością cieszą się nadal średnie ruchome przebiegów cenowych. Niektórzy autorzy i analitycy rynku kapitałowego zamiast dalej ?komplikować? sposoby wyznaczania średnich ruchomych proponują wyznaczanie ich wartości wyłącznie na podstawie niektórych cen akcji.

Średnia ruchoma to narzędzie ułatwiające ocenę zachowania kursu akcji bądź wartości indeksu giełdowego, które zmieniają się pozornie w dość dowolny sposób. Decyduje o tym duża liczba czynników, które oddziałując z różną wagą, generują trudny do przewidzenia końcowy efekt. Zazwyczaj niełatwo jest stwierdzić, czy zmiany obserwane na akcjogramie to wahania kursu wokół jakiejś długoterminowej tendencji, czy też jesteśmy właśnie w okresie zmiany trendu. Aby ułatwić ocenę zachowania akcji, specjaliści od analizy technicznej wprowadzili średnie ruchome eliminujące najmniej znaczące składniki ruchu i tym samym ułatwiające obserwację tendencji rynkowych w dłuższym okresie.Popularny wskaźnikHistorycznie rzecz biorąc, najpopularniejsze są średnie arytmetyczne (zwane też prostymi) oraz wykładnicze. W ostatnich kilkunastu latach, wraz z rozwojem różnych metod i technik z obszaru analizy technicznej pojawiały się coraz bardziej wymyślne konstrukcje średnich o różnych własnościach wygładzających i szybkości generowania sygnałów transakcyjnych.Obecnie praktycznie każdy program komputerowy do analizy technicznej dysponuje kilkoma podstawowymi rodzajami średnich ruchomych, przede wszystkim arytmetyczną i wykładniczą. Nierzadko można spotkać takie mniej popularne średnie ruchome, jak potęgowe (w tym wyższych rzędów), trójkątne, sinusoidalne, kroczące regresje liniowe pierwszego i wyższych rzędów, ważone wolumenem obrotu, a także o zmiennej długości (AMA, VIDYA). Zdarza się, że autorzy poszczególnych programów umieszczają w nich swoje własne wskaźniki o cechach zbliżonych do średnich ruchomych. Przykładem takich rozwiązań jest średnia pogoni dostępna w programie ASHER-AAT lub tzw. sprężysta linijka w programie Horyzont łódzkiej firmy Motte.Średnia ekstremówPonieważ nowe rodzaje średnich ruchomych często nie prowadzą do poprawy efektywności gry na giełdzie, inwestorzy i analitycy techniczni poszukują dalszych wskaźników opartych na metodologii krokowego uśredniania. W dzisiejszym artykule chciałbym przedstawić pewnego rodzaju średnie ruchome, których jednak używa się w sposób bliższy wstędze procentowej czy wstędze Bollingera niż samej średniej. Są to: średnia ruchoma wierzchołków oraz średnia ruchoma dołków. Większość średnich w swojej konstrukcji używa ceny zamknięcia bądź tzw. ceny typowej, która jest średnią kursów: najwyższego, najniższego i zamknięcia sesji. W Polsce często stosowana jest również cena ustalona w systemie sztywnego kursu (fixing). Peter Aan, amerykański analityk oraz broker giełdowy, zaproponował, aby do wyznaczenia średniej używać nie cen zamknięcia, a najwyższych i najniższych tygodniowych cen.Spośród dostępnych na polskim rynku programów giełdowych najbardziej zbliżony wskaźnik znalazłem na internetowej stronie producenta programu Horyzont. Nazwa średniej jest identyczna ? ?średnia szczytów i dołków?, jednak wskaźnik nie operuje kalendarzowymi okresami, a ustalanymi przez inwestora odcinkami czasu. Ponadto odcinki te mogą się zazębiać ? jeśli więc przyjmiemy, że analizujemy wierzchołki z 5 kolejnych sesji, otrzymamy wtedy następujący efekt: średnia będzie liczona ze szczytów osiągniętych na sesjach z kolejnych przedziałów (1822?1826; 1823?1827; 1824?1828, itd.). Według propozycji amerykańskiego analityka, średnia ruchoma liczona byłaby z przedziałów (1822?1826; 1827?1831 itd.). Zastosowanie nakładających się przedziałów sesji wiąże się z powstaniem bardziej łagodnego i gładkiego przebiegu, który w bardziej naturalny sposób poddaje się an niż oryginalna, bardzo ?poszarpana? średnia.ZastosowanieMożliwa do zastosowania w Horyzoncie wersja średnich bazuje na cenach z fixingu. Zaproponowane przez twórcę programu podejście umożliwia codzienną modyfikację strategii zamiast ustalania strategii na tydzień naprzód, co wydaje się w Polsce zbyt długim okresem bez modyfikacji własnych decyzji. Oczywiście, poziom ustalony z minimów i maksimów analizowanych okresów może (a nawet powinien) być wykorzystany z użyciem kursów ciągłych, jednak nie każdy inwestor dokonuje transakcji w tej części sesji. Należy w tym momencie stosować takie samo zachowanie, jak przy korzystaniu z metod rozpoznawania formacji, cykli giełdowych, poziomów wykupienia i wyprzedania, fal oraz innych metod, gdzie poziom ustalony nawet w bardzo długim okresie jest stosowany w notowaniach ciągłych.Mimo istnienia w programie Horyzont 12 różnych średnich uwzględniających wszystkie notowania, średnie ze szczytów i dołków dostępne w tym programie bazują jedynie na algorytmie średniej arytmetycznej i wykładniczej. Stanowi to pewnego rodzaju rozszerzenie koncepcji Aana, proponującego stosowanie średniej ruchomej typu arytmetycznego. Horyzont używa średnich minimów i maksimów łącznie ze średnią z cen zamknięcia z tego samego okresu. Można więc interpretować te wskaźniki w sposób zbliżony do wstęgi procentowej bądź wstęgi Bollingera. Porównanie przebiegu dwóch różnych typów średnich przedstawiają rysunki 1 i 2. Jak widać, najprostsza średnia (arytmetyczna) jest także najbardziej ?gładka?.Do czasu, gdy na warszawskiej giełdzie nie rozpowszechni się krótka sprzedaż, średnia szczytów i dołków będzie dotyczyła jedynie momentów kupna i sprzedaży papierów. W późniejszym okresie prezentowane dziś średnie będą ułatwiały określenie momentów zmiany pozycji z długiej na krótką. Średnia szczytów (jej przebicie od dołu) określa moment kupna z linią obrony (sprzedaży) na poziomie średniej dołków. Ma to uzasadnienie w znanej powszechnie technikom tezie, że należy kupować akcje osiągającej nowe szczyty. W praktyce zaproponowane podejście zapewnia eliminację przypadkowych zmian, a więc działa jako filtr, podobny do wstęgi. Przykład średniookresowych sygnałów transakcyjnych pokazany jest na rysunku 3. Warto porównać ten wykres z przebiegiem typowej wstęgi Bollingera (o szerokości 2 sigma) widocznej na rysunku 4.PodsumowanieMimo że koncepcja średnich ruchomych szczytów i dołków znana jest już od ponad 10 lat, jak dotąd nie zyskała ona większej popularności wśród inwestorów stosujących analizę techniczną. Nie przeceniałbym natomiast faktu braku tych wskaźników w programach giełdowych. Prosta budowa średnich pozwala na ich budowę za pomocą edytora wskaźników dostępnego w większości programów dla techników. W przyszłym tygodniu przedstawię system transakcyjny oparty na średnich wierzchołków i dołków, jednak z wykorzystaniem kursów ciągłych.

KAROL JARZYŃSKILiteratura:Literatura: Peter Aan, ?Weekly high/low moving average?, S&C vol. 7/12. Wykresy: Horyzont 1.0 build 260 (Motte)Źródło notowań: RSP