Łotwa w niełasce

Jeszcze do niedawna mała nadbałtycka republika była wschodzącą gwiazdą spośród innych państw Europy Wschodniej. Wystarczyło kilka lat, żeby sytuacja całkowicie się zmieniła

Do niedawna stolica kraju, Ryga, była celem podróży turystów i przyciągała strumienie pieniędzy ze szwedzkich banków. Wystarczyło kilka lat, aby sytuacja całkowicie się odmieniła. Gospodarka Łotwy ma skurczyć się w tym roku o 18 procent. Bezrobocie rośnie, a łatowi grozi dewaluacja.

[srodtytul]Nasiona destrukcji[/srodtytul]

Łotwa jest w dużym stopniu ofiarą globalnego kryzysu, jednak nasiona jej obecnego kryzysu zostały zasiane dużo wcześniej. - Nie tak dawno temu republiki nadbałtyckie przodowały w Europie Wschodniej – mówi Ed Parker z agencji Fitch Ratings.

Gdy Łotwa przystępowała do Unii Europejskiej, przeważały oczekiwania, że kraj przystąpi wkrótce do strefy euro, a warunki życia poprawią się. Władze powiązały kurs łata z kursem euro, utrzymując go w wąskim przedziale wahań.

Jako mały i otwarty kraj, Łotwa szybko przyciągała inwestycje zagraniczne. Szwedzkie banki lokowały tam swoje przedstawicielstwa. Napływ zagranicznego kapitału pomógł utrzymać koniunkturę na rynku nieruchomości.

Rosnąca konsumpcja krajowa, kwitnący rynek nieruchomości i napływy kapitału pobudzały wzrost.

Jednak, jak zauważa Fitch’s Parker - jeden z problemów polegał na tym, że zagraniczny kapitał płynął w dużo większym stopniu do rynku nieruchomości oraz hipotecznego, zamiast budować zorientowaną na eksport bazę produkcyjną. - To kontrastowało z takimi krajami jak Polska, gdzie większość bezpośrednich inwestycji zagranicznych posłużyła do zbudowania fabryk - uważa Parker. W tym samym czasie, szybki wzrost Łotwy w połączeniu ze sztywnym kursem walutowym spowodował wzrost cen. Łotwa stała się drogim miejscem do robienia interesów.

Gdy kapitał przestał napływać, załamanie na rynku kredytów skłoniło banki do zaostrzenia kryteriów przyznawania kredytów, gospodarka zamarła.

Dane są niepokojące. PKB Łotwy ma skurczyć się w tym roku o blisko 18 procent, ostatnie propozycje budżetu przewidują 40 proc. cięcie wydatków oraz 20 proc. obniżkę płac pracowników budżetowych.

W grudniu Łotwa przyjęła 7,5 miliarda wsparcia finansowego od Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Unii Europejskiej.

Gdy nie powiodła się aukcja rządowych obligacji, wzrosły obawy, że rząd może zdewaluować walutę, rezygnując z powiązania z euro.

[srodtytul]Groźba dewaluacji[/srodtytul]

Dewaluacja miałaby poważne reperkusje dla Estonii i Litwy, dwóch największych partnerów handlowych Łotwy.

- W momencie, w którym waluta Łotwy zostanie zdewaluowana, jej produkty staną się bardziej atrakcyjne kosztem Litwy i Estonii. Te dwa kraje są największymi partnerami handlowymi Łotwy - mówi Christian Keller z Barclay Capital.

Dewaluacja miałaby również poważne konsekwencje dla banków, które zainwestowały na Łotwie. - Gdy spojrzymy na ekspozycję banku szwedzkiego, jest ona relatywnie duża - sądzi Keller.

- Szwedzkie banki ulokowały sześć procent swoich aktywów w krajach nadbałtyckich. Weźmy test wrażliwości banku Riksbank, przypuszcza się, że czterdzieści procent strat pochodzi z krajów nadbałtyckich - mówi Keller. - Kraje nadbałtyckie mają nieproporcjonalnie duży wpływ na kondycję finansową banków szwedzkich - dodaje.

- Jeżeli Łotwa nie zdewaluuje [kursu], będzie musiała walczyć o utrzymanie stałego kursu w stosunku do euro. Nie uniknie też dużych cięć zarobków, gdy będzie starała się przywrócić swoją konkurencyjność.Którąkolwiek opcję wybierze, będzie to „całkiem bolesne” - twierdzi Parker.