Rok 2013 oczami ekspertów

Prezes TFI, główny ekonomista oraz analityk giełdowy opowiadają, które wydarzenia z ostatnich 12 miesięcy zapadły im najmocniej w pamięć.

Osoby związane zawodowo z giełdą mają to szczęście, że rzadko nudzą się w pracy. A każdy rok spędzony na obserwacji walki byka z niedźwiedziem dostarcza wielu niezapomnianych wrażeń. Jakie więc wydarzenia zostaną w pamięci po 2013 roku? – Warszawska giełda w 2013 r. najżywiej reagowała na dwa rodzaje informacji. Pierwszy rodzaj to te dotyczące wielkości stymulacji monetarnej w gospodarkach rozwiniętych, zwłaszcza w USA. A drugim były plany naszego rządu odnośnie do zmian w systemie emerytalnym – mówi Alfred Adamiec, główny ekonomista LifeWays. I dodaje: – Dane o wzroście gospodarczym, poziomie inflacji czy bezrobocia pozostawały w cieniu tych dwóch czynników.

Temat nr 1 – OFE

Kluczowym wydarzeniem na naszym rynku była niewątpliwie reforma systemu emerytalnego. – Zarówno planowane tempo jej przeprowadzania, liczba propozycji o diametralnie odmiennych skutkach dla rynku, jak i nieskończona liczba niedomówień pozostawiających pole do domysłów początkowo skutecznie wystraszyły inwestorów na GPW. Rynek kapitałowy nie lubi niepewności – mówi Piotr Kaźmierkiewicz, analityk CDM Pekao.

Czerwcowe ogłoszenie rządowego raportu z przeglądu systemu emerytalnego wraz z przedstawieniem kilku wariantów ustawowych zmian w tym systemie mocno wstrząsnęło naszym rynkiem akcji. – Co jednak zdumiewające, na bardzo krótko. Już po kilku dniach solidnej przeceny znaleźli się spekulanci (w tym prawdopodobnie również zagraniczni), którzy intensywnie nabywali akcje i wykreowali dwumiesięczny trend wzrostowy – przypomina Alfred Adamiec.

– Zapewne nie poszłoby to tak łatwo, gdyby nie wsparły ich w tych zakupach OFE. Tak jakby zupełnie zignorowały ryzyko polityczne, przejawiające się obecnie w Polsce w postaci przygotowywanych zmian legislacyjnych systemu emerytalnego. Udział akcji w portfelach OFE w bieżącym roku rósł, analogicznie do najlepszych lat prosperity 2006–2007 r. Tyle tylko, że wtedy nasza gospodarka rozwijała się w tempie powyżej 6 proc., a w tym roku prześlizgnęliśmy się nad recesją – dodaje.

OFE – część II

– Niemal dokładnej powtórki takiego zachowania naszej giełdy doświadczyliśmy we wrześniu przy okazji ogłoszenia przez premiera założeń zmian ustawowych systemu emerytalnego. Ponowna przecena była gwałtowna, ale szybko popyt odzyskał wigor. I znów „na placu boju" dzielnie stanęły OFE dokupując przecenione akcje – mówi główny ekonomista LifeWays.

Zdaniem eksperta na kilka miesięcy przed poważnymi przepływami kapitałowymi z otwartych funduszy emerytalnych oraz prawdopodobną długoterminową zmianą strony rynku przez OFE (zamiast systematycznego wieloletniego kupowania raczej wyprzedaż akcji) portfele tych instytucji są skrajnie mocno – jak na warunki narzucone przez ustawę – zaangażowane w rynek akcji. A to oznacza bardzo wysoką wrażliwość na wahania koniunktury giełdowej. Ten czynnik oraz wielkość portfela akcji OFE (ponad 130 mld zł) powoduje, iż skutki ich działań z 2013 r. będziemy na naszej giełdzie odczuwać jeszcze przynajmniej przez dwa lata.

– Obecnie, odcinając się od polemiki na temat zasadności i konstytucyjności zmian w OFE, możemy określić ich wpływ na GPW w perspektywie nadchodzącego roku. Najważniejsza kwestia dotyczy kwoty, jaką 3 lutego 2014 roku OFE przekażą do ZUS. Wprowadzony zapis o konieczności posiadania nie mniejszego udziału przekazywanych aktywów niż ten na dzień 3 września 2013 roku stworzył ryzyko konieczności redukcji portfeli akcyjnych większości OFE – mówi Piotr Kaźmierkiewicz.

I dodaje: – Uwzględniając grudniową przecenę na GPW ryzyko dalszej podaży ze strony OFE istotnie zmalało, gdyż do utrzymania wskazanego udziału przekazywanych aktywów, przy uwzględnieniu wpływów z ZUS, odsetek od obligacji i wzrostu wartości depozytów, bieżąca luka nie przekracza 2,5 mld zł. Ulokowanie takiej kwoty na GPW, przez cały styczeń 2014 roku, nie powinno być problemem. Z drugiej strony wprowadzony 75-proc. limit inwestycji w akcje, jak i wzrost części składki przekazywanej do OFE, powinny wspierać kontynuację trendu wzrostowego na GPW wraz z zakończeniem wiosny przyszłego roku (po okresie na decyzję dotyczącą pozostania w OFE).

Kolejne wydarzenia

Co jeszcze eksperci zapamiętali z 2013 roku? Sebastian Buczek, prezes Quercus TFI, poza demontażem OFE, wymienia: kontynuację już blisko 5-letniego byka, S&P500 (pobudzany QE) na nowych historycznych szczytach oraz hossę na „misiach".

– Rok 2013 okazał się z grubsza zgodny z oczekiwaniami. Hossa była kontynuowana. Niespodzianką okazało się to, że jednym z najsilniejszych rynków na świecie okazał się rynek amerykański. Wzrost S&P500 o blisko 29 proc. jest imponujący. QE bardzo pomogło – mówi Sebastian Buczek. – Miłym wydarzeniem była hossa na naszych misiach. Najlepsze spółki zyskały po 100 proc. i więcej. Życzmy sobie częściej tak udanych lat – dodaje.

Przy wspomnieniach nie może zabraknąć też kilku słów o debiutach z drugiej połowy roku. – W pamięć zapadła bardzo udana oferta na rynku pierwotnym PKP Cargo. Debiut odbył się w korzystnym okresie, oferta była ciekawa cenowo, a także atrakcyjna ze względu na wyjątkowość tej spółki. Ożywiło to drobnych inwestorów indywidualnych i zachęciło do udziału w kolejnych ofertach na rynku pierwotnym – ocenia Alfred Adamiec.

– Niestety, ostatnie ważne wydarzenie na warszawskiej giełdzie już nie było tak optymistyczne. Oferta pierwotna dużej spółki energetycznej Energa, o kilkumiliardowej wielkości, nie zaowocowała pomyślnym debiutem na rynku wtórnym. Przy dużym zaangażowaniu inwestorów indywidualnych i umiarkowanym inwestorów instytucjonalnych pierwsze notowania „pod kreską" nie są większym zaskoczeniem. Jednak taki obrót sprawy może ponownie obniżyć zainteresowanie drobnych inwestorów giełdą – dodaje.

Ciekawie w... Japonii

Piotr Kaźmierkiewicz zwraca również uwagę na wydarzenia, które miały miejsce poza granicami Polski. Co ciekawe, analityk CDM Pekao wymienia m.in. politykę monetarną Japonii. – Zmiana na stanowisku szefa Banku Japonii zamknęła trwający dwie dekady rozdział zmagań Kraju Kwitnącej Wiśni z deflacją dławiącą tamtejszą gospodarkę. Wejście na amerykańską ścieżkę agresywnej polityki monetarnej i podwojenie programu skupu obligacji sprawiło, że rentowność japońskich papierów rządowych spadła do rekordowo niskiego poziomu – przypomina.

– Tak zdecydowane działania miały na celu podwojenie bazy monetarnej w horyzoncie dwóch lat, a w konsekwencji wymuszenie zmiany dotychczasowego myślenia Japończyków, że ceny w następnym dniu będą niższe niż dnia poprzedniego, co skłaniało ich do ograniczania konsumpcji i gromadzenia oszczędności. Wzrost inflacji jest również potrzebny do pobudzenia gospodarki i zwiększenia wpływów podatkowych, tak aby powstrzymać pogarszanie się relacji długu publicznego do PKB Japonii, która w chwili objęcia stanowiska szefa banku centralnego przez Haruhiko Kurodę sięgała 245 proc. – mówi Piotr Kaźmierkiewicz.

I dodaje: – Ten, nazywany przez część ekonomistów „wielkim japońskim eksperymentem", na razie nie spełnia oczekiwań, czego dowodem jest wzrost w ujęciu annualizowanym PKB Japonii w okresie lipiec–wrzesień 2013 roku o 1,1 proc. wobec 3,6 proc. odnotowanych w drugim kwartale. Nic więc dziwnego, że Bank Japonii myśli nad rozszerzeniem programu o instrumenty bardziej ryzykowne niż kupowane obecnie rządowe obligacje. To wprowadziłoby politykę na zupełnie nowe obszary ryzyka, którego dotychczas nie podjął żaden z banków centralnych.

Inne rynki

Analityk CDM Pekao zwraca też uwagę na słabość Ameryki Łacińskiej. – Wielu inwestorów na GPW czuje uzasadniony niedosyt w obliczu wszechobecnej hossy panującej na rynkach rozwiniętych. Nowe historyczne maksima niemieckiego DAX (+24 proc. w tym roku) czy brytyjskiego FTSE250 (+27 proc.) to europejska odpowiedź na rekordowe notowania amerykańskiego Dow Jones Industrial Average (+25 proc.) czy S&P500 (+29 proc.). W tym gronie tegoroczne +7 proc. na WIG wygląda mizernie, zwłaszcza gdy zobaczymy, jaki dystans dzieli nas od maksimów z 2007 roku. Są jednak kraje, które hossa na rynku akcji ominęła jeszcze szerszym łukiem – mówi Piotr Kaźmierkiewicz.

– Gdy spojrzymy na indeks MSCI Emerging Markets Latin America, w którego skład wchodzą spółki z Brazylii, Chile, Kolumbii, Meksyku i Peru, to dostrzeżemy największą słabość tego indeksu, w relacji do MSCI World, od marca 2007 roku. Z głównych indeksów  regionu pozytywnie wyróżnia się jedynie argentyński Merval, który urósł w tym roku o 80 proc. Taka geograficzna rozbieżność w alokacji kapitału na rynkach akcji w ostatnich 20 latach zdarzała się tylko dwukrotnie i nigdy nie trwała tak długo jak obecnie. Można się zatem spodziewać, że obecny przypadek, choć wyjątkowy, wkrótce dobiegnie końca, co zwiastuje rozpoczęcie konwergencji rynków rozwiniętych i Ameryki Łacińskiej już na początku przyszłego roku – mówi analityk.

[email protected]