Szybszy wzrost gospodarki nie przerwie deflacji

W lutym ceny konsumpcyjne spadły o 0,8 proc. rok do roku. Deflacja utrzyma się zapewne przez większą część roku pomimo przyspieszenia wzrostu konsumpcji.

Termin zakończenia trwającej od lipca 2014 r. deflacji znów się odsunął. Choć ekonomiści nadal spodziewają się, że będzie ona stopniowo wygasała, zmienił się punkt wyjścia tegorocznych prognoz. W styczniu indeks cen konsumpcyjnych (CPI) spadł o 0,9 proc. rok do roku, najbardziej od maja 2015 r., zamiast o 0,7 proc., jak GUS oceniał miesiąc temu. Ta rewizja to efekt dorocznej aktualizacji składu koszyka inflacyjnego – podstawy do obliczania zmian CPI – aby odzwierciedlał strukturę wydatków gospodarstw domowych.

W lutym deflacja wyhamowała do 0,8 proc. rok do roku, ale i tak była głębsza, niż oczekiwali ekonomiści ankietowani przez „Parkiet". Mediana ich prognoz zakładała spadek cen o 0,7 proc. rok do roku.

Odległy cel NBP

Ekonomiści Instytutu Ekonomicznego NBP przewidują, że w 2016 r. CPI będzie średnio zniżkował w tempie 0,4 proc., w porównaniu z 0,9 proc. w ub.r. W listopadzie spodziewali się wzrostu cen średnio o 1,1 proc. rocznie. „Główną przyczyną zmiany prognozy są silne spadki notowań ropy naftowej na rynkach światowych oraz zmiany krajowych cen administrowanych wpływające na poziom krajowych cen energii" – napisali w opublikowanym we wtorek „Raporcie o inflacji" ekonomiści NBP.

Według ich aktualnych prognoz dynamika cen wróci do pasma dopuszczalnych odchyleń od celu inflacyjnego NBP (1,5–3,5 proc.) dopiero pod koniec 2017 r. I to pomimo oczekiwanego przyspieszenia wzrostu PKB (z 3,6 proc. w ub.r. do 3,8 proc. w 2016 i 2017 r.) w związku z programem 500+.

Trudny 2017 r.

W ustawie budżetowej na br. rząd założył inflację na średnim poziomie 1,7 proc. Wiceminister finansów Leszek Skiba oceniał niedawno, że gdyby dynamika cen była na poziomie 0,7 proc., to wpływy z tytułu VAT byłyby o około 1,3 mld zł niższe od zaplanowanych (123,7 mld zł). Jednocześnie, jak tłumaczył, deflacja może korzystnie wpłynąć na dochody z CIT, bo niższe ceny energii mogą się przełożyć na wyższe zyski firm. Z kolei Jacek Kotłowski z IE NBP na prezentacji „Raportu o inflacji" wskazywał, że deflacja w pewnej mierze pobudza wzrost gospodarczy, co jest z perspektywy budżetu zjawiskiem korzystnym.

Ale, jak wskazuje Wiktor Wojciechowski, główny ekonomista Plus Banku, różnica między inflacją założoną w ustawie budżetowej a faktyczną może przekroczyć 2 pkt proc. To, odwołując się do wyliczeń Skiby, oznaczałoby wpływy z VAT mniejsze o 2,6 mld zł.

– Niska inflacja będzie dla rządu problemem w 2017 r. Reguła wydatkowa pozwoli na zwiększenie limitu wydatków o tyle, ile wynosił w ostatnich latach średni realny wzrost PKB powiększony o 2,5 pkt proc. Tymczasem przychody tak mocno nie wzrosną, zwłaszcza że w tym roku duże znaczenie mają jednorazowe wpłaty do budżetu – powiedział „Parkietowi" Jakub Borowski, główny ekonomista banku Credit Agricole w Polsce.

Zagrożenia fiskalne

Ale prognozy dynamiki cen są mocno niepewne. IE NBP oparł je m.in. na założeniu, że notowania surowców energetycznych w najbliższych latach będą stabilne. – To wydaje się założeniem abstrakcyjnym, biorąc pod uwagę, że już teraz cena baryłki ropy jest o 5 USD wyżej niż ostatniego dnia uwzględnionego w projekcji – zauważyli ekonomiści ING Banku Śląskiego.

Ekonomiści IE NBP wskazują z kolei, że w prognozach zakładają zapowiadaną obniżkę stawki VAT od początku 2017 r. Tymczasem rząd PiS może się z niej wycofać, aby ograniczyć deficyt budżetowy. Dodatnio na dynamikę cen może wpłynąć zapowiadany podatek od handlu, który nie został w prognozach uwzględniony.

[email protected]