Nowe reguły raportowania już zaczynają przysparzać kłopotów

Nie wszyscy byli w stanie otworzyć sprawozdania półroczne spółek, które opublikowały je w formacie XML. A największe zmiany dopiero przed nami.

Od 1 stycznia 2020 r. emitenci, których papiery wartościowe dopuszczane są do obrotu na rynkach regulowanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, będą sporządzali skonsolidowane raporty roczne za okres rozpoczynający się po tej dacie w jednolitym elektronicznym formacie sprawozdawczym (ang. European Single Electronic Format – ESEF). Na razie obowiązek raportowania w tzw. XML dotyczy zaledwie kilkudziesięciu przedsiębiorstw z GPW – tych, które sporządzają sprawozdania zgodnie z polskimi standardami rachunkowości.

PDF jako wsparcie

Firmy te rzeczywiście opublikowały raporty półroczne według nowych reguł, ale niektórzy uczestnicy rynku nie byli w stanie ich otworzyć. Na ten fakt uwagę zwróciła w raporcie bieżącym spółka Efekt, która wyszła inwestorom naprzeciw i w osobnym komunikacie umieściła ten sam raport w formacie PDF.

„W związku z faktem, iż nie wszyscy interesariusze spółki posiadają odpowiednie czytniki do odkodowania formatu XML, a także w wyniku sygnałów od akcjonariuszy postanowiliśmy przekazać w formie raportu bieżącego raz jeszcze jednostkowy raport finansowy w dostępnym powszechnie formacie PDF" – napisał zarząd Efektu.

W przyszłości, gdy już wszystkie spółki będą musiały raportować w nowym formacie, tego typu problemy mogą dotknąć zdecydowanie większej części rynku. Eksperci podkreślają, że dlatego tak ważna jest teraz edukacja, a w tym przede wszystkim wsparcie inwestorów indywidualnych skutkujące tym, że sprawozdania w XML staną się powszechnie „otwieralne".

Po co te zmiany?

Docelowo nowe wymogi raportowania wynikające z ESEF powinny mieć pozytywny wpływ na rynek. GPW uważa, że będą korzystne zarówno dla spółek, ponieważ obniżą koszty raportowania, jak i dla inwestorów, którym zapewnią dostęp do łatwo przetwarzalnych danych, co z kolei powinno uprościć proces analiz oraz zwiększyć płynność instrumentów finansowych.

Szacuje się, że obecnie przeciętny analityk musi poświęcić aż 80 proc. swojego czasu pracy na przygotowanie danych i ich weryfikację, a zaledwie 20 proc. zostaje mu na właściwą analizę. Po wejściu w życie wymogów ESEF relacje te mogą się odwrócić. Nowy format umożliwi czytanie i analizę raportów rocznych przez maszyny. Powstaną m.in. aplikacje na smartfony dokonujące wyszukanych analiz w czasie rzeczywistym.

Nowa technologia na horyzoncie

Komisja Nadzoru Finansowego poinformowała nas, że sprawozdania emitentów stosujących polskie zasady rachunkowości dostępne są w systemie eKRS Ministerstwa Sprawiedliwości.

– Mogą być odczytywane przy użyciu bezpłatnych aplikacji – podkreśla Jacek Barszczewski, rzecznik KNF. Potwierdza, że obowiązek stosowania nowych reguł nie dotyczy emitentów sporządzających sprawozdania zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, gdyż odpowiednie struktury nie zostały jeszcze opublikowane w BIP MF.

– Zatem pierwsze raporty roczne w formacie ESEF za rok obrotowy 2020 powinny być przekazane do publicznej wiadomości najpóźniej do końca kwietnia 2021 r. Zgodnie z przepisami wszystkie raporty roczne mają być sporządzane przez emitentów w formacie XHTML. Będą mogły być otwierane i przeglądane za pomocą standardowej przeglądarki internetowej – informuje rzecznik KNF. Dodaje, że informacja w zakresie wybranego rozwiązania umożliwiającego raportowanie zgodne z regulacjami ESEF zostanie przekazana rynkowi przez Urząd KNF do końca IV kwartału tego roku.

– Wstępnie planowane jest zbudowanie (lub modyfikacja obecnego) systemu do połowy 2020 r. w stopniu pozwalającym na testowanie jego funkcji, a przejście w pełni na nowe rozwiązanie w zakresie sprawozdań okresowych od 1 stycznia 2021 r. – sygnalizuje Barszczewski.

Opinie

Mirosław Kachniewski, prezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych

Wnikliwa analiza pisma Ministerstwa Finansów prowadzi do wniosku, że obowiązek opracowywania śródrocznych raportów emitentów w formacie XML dotyczyć będzie przyszłości. Na to wskazuje nie tylko ww. pismo, ale także brzmienie przepisów, a jeszcze bardziej ich cel – wszak raporty śródroczne, jako opracowywane dla uczestników rynku kapitałowego, nie zaś dla organów skarbowych czy administracji publicznej, powinny być czytelne dla inwestorów, a tego warunku obecnie format XML nie spełnia.

Oczywiście niezwłocznie po pojawieniu się tego pisma zwróciliśmy się do MF z prośbą o doprecyzowanie stanowiska zgodnie z wskazaną powyżej logiką, ale warto nadmienić, że mamy za sobą sezon raportów kwartalnych i półrocznych opublikowanych w formacie PDF, co nie wzbudziło problemów po stronie regulatora ani nadzorcy, a więc pozwala domniemywać, że taka praktyka jest właściwa. Mamy nadzieję na uzyskanie potwierdzenia naszego stanowiska przed rozpoczęciem sezonu publikacji wyników za III kwartał bieżącego roku.

Bartosz Krzesiak, dyrektor w Navigator Capital Group

Na chwilę obecną obowiązek raportowania sprawozdań śródrocznych w formacie XML dotyczy spółek z GPW, które sporządzają sprawozdania zgodnie z polskimi standardami rachunkowości. To mniejsza część rynku – takich spółek jest kilkadziesiąt. Przypadek m.in. Korporacji Gospodarczej Efekt pokazuje, że nie wszystkie strony rynku są w stanie sprawnie dostosować się do zmian regulacyjnych. O ile emitenci, wyposażeni w odpowiednie oprogramowanie finansowo-księgowe, są w stanie wytworzyć sprawozdania w oparciu o wzorcową strukturę upublicznioną przez ministerstwo w formacie XML, o tyle inwestorzy, a przynajmniej część z nich, nie są w stanie skorzystać z tych plików, bo po prostu nie dysponują programami do otwarcia tych sprawozdań. Wiadomo, z jakimi konsekwencjami to się wiąże – choćby w odniesieniu do asymetrii informacyjnej. Wydaje się, że w tym „okresie przejściowym" emitenci powinni oprócz obowiązkowych sprawozdań w formacie XML dodatkowo publikować także sprawozdania w PDF.